Nghe lén điện thoại: Cách phòng thủ và gỡ phần mềm

Vẫn đảm bảo an toàn

Đại diện của VinaPhone cho biết, việc nghe lén có thể xuất phát từ phía người dùng, còn việc can thiệp vào mạng lưới của nhà mạng để tiến hành do thám thì cho đến thời điểm này vẫn chưa phát hiện ra vụ việc nào như vậy. Các nhà mạng cho biết, chưa ghi nhận trường hợp xâm nhập thành công vào hệ thống mạng viễn thông di động để tiến hành nghe lén và theo dõi người dùng.

Phía đại diện Viettel cũng khẳng định, cho đến thời điểm hiện tại, Viettel chưa ghi nhận trường hợp xâm nhập thành công vào hệ thống của mạng viễn thông di động để tiến hành nghe lén, theo dõi khách hàng của mình. Không chỉ là nhà cung cấp dịch vụ viễn thông, mạng lưới của Viettel còn là mạng dự phòng cho quân sự trong trường hợp khẩn cấp. Vì vậy, yếu tố bảo mật luôn được đặt lên hàng đầu.

Nghe lén điện thoại: các nhà mạng vẫn khẳng định thông tin các thuê bao an toàn

Phần mềm nghe lén chui vào điện thoại kiểu gì

Theo khảo sát thị trường của PV, hiện nay có khá nhiều hình thức khiến người dùng bị lộ thông tin qua điện thoại di động. Có thể kể đến như cài phần mềm nghe trộm vào điện thoại hoặc thông qua các loại thiết bị nghe lén bán tràn lan ngoài thị trường với giá từ vài trăm nghìn đến 1-2 triệu đồng/thiết bị.

Với những thiết bị dạng trên về bản chất là các máy điện thoại di động thu nhỏ kích thước và tính năng chuyên biệt, không có màn hình, bàn phím. Mọi tính năng được lập trình trước và điều khiển từ xa qua tin nhắn. Thông thường, thiết bị được kích hoạt bằng tiếng động môi trường, tự động gọi về máy của kẻ gian và gửi âm thanh môi trường theo dõi.

Có những loại thiết bị có trang bị camera để ghi và truyền hình ảnh. Thời gian đầu, những thiết bị dạng này được dùng trong việc bảo vệ an ninh, giám sát tòa nhà. Về sau, chúng được sử dụng vào các mục đích nghe lén, theo dõi. Nếu nhìn trên mạng lưới, thiết bị này hoạt động như một chiếc điện thoại di động thông thường đang thực hiện cuộc gọi, gửi/nhận tin nhắn với thuê bao khác.

Nhìn chung, người dùng điện thoại Android là đối tượng dễ bị cài đặt các phần mềm nghe lén hơn iOS. Apple quản lý vấn đề bảo mật rất chặt chẽ. Hãng này không cho phép người dùng iPhone cài các ứng dụng không phải từ kho App Store. Chính vì vậy, phần mềm nghe lén sẽ chỉ tấn công những người dùng iPhone đã jailbreak máy để cài các ứng dụng bên ngoài, không phải từ kho App Store chính thức của Apple.

Trong khi đó, Android lại quản lý lỏng lẻo hơn, cho phép người dùng cài ứng dụng từ bên ngoài kho ứng dụng Google Play. Ví dụ, phần mềm nghe lén Ptracker chỉ chạy trên các điện thoại Android, không cài được vào iPhone hay các nền tảng hệ điều hành di động khác.

Trong vụ án của công an Hà Nội vừa qua, theo giới thiệu của công ty Việt Hồng, phần mềm Ptracker được cung cấp cho các đối tượng khách hàng có nhu cầu theo dõi người thân, con cái hoặc nhân viên. Khách hàng muốn cài đặt phần mềm này lên điện thoại phải soạn tin nhắn để lấy đường dẫn tải phần mềm Ptracker về cài đặt vào máy dưới dạng file .apk. Nếu đường truyền (Wi-Fi hoặc 3G) tốt thì quá trình tải phần mềm về cài đặt phần mềm lên điện thoại chỉ mất khoảng 3-5 phút.

Như vậy, có thể thấy việc cài đặt phần mềm Ptracker cần thực hiện trực tiếp trên điện thoại, nghĩa là ít nhất người muốn nghe lén phải tiếp cận được điện thoại cần nghe lén trong vài phút.

Cách gỡ phần mềm nghe lén

Nếu nghi ngờ điện thoại của mình bị cài phần mềm nghe lén, bạn có thể khôi phục cài đặt gốc (Factory Reset) để xóa hoàn toàn bất kỳ phần mềm nghe lén nào có trên điện thoại. Việc thực hiện khá đơn giản. Với điện thoại Android nói chung, bạn cần vào mục Thiết lập (Settings), chọn "Sao lưu và đặt lại" rồi chọn tiếp "Khôi phục cài đặt gốc" (lưu ý thuật ngữ có thể sẽ có những khác biệt ở những sản phẩm khác nhau). Trước khi thực hiện việc này thì cần sao lưu lại dữ liệu sẵn có trên điện thoại. Ngoài ra, để tránh bị cài phần mềm nghe lén thì bạn nên cài đặt mật khẩu cho điện thoại cùng với các phần mềm bảo mật như Bkav Mobile Security.

Đưa ra lời khuyên dành cho người dùng để tránh tình trạng bị nghe lén theo cách thông thường, đại diện của VinaPhone đã tư vấn các biện pháp hữu ích. Nếu sử dụng smartphone, người dùng không nên vào các website không rõ nguồn gốc để tránh việc bị cài đặt các phần mềm gây hại. Khi cài đặt, người dùng nên đọc kỹ các quyền và vùng dữ liệu mà phần mềm có thể truy cập trên điện thoại để đảm bảo không có tiến trình ngầm có thể đánh cắp thông tin.

Còn phía Viettel cho biết sẽ sẵn sàng trợ giúp nếu khách hàng phát hiện mình bị nghe lén. Nếu trường hợp người dùng bị cài phần mềm nghe lén thì nên khôi phục lại chế độ nguyên bản khi xuất xưởng của điện thoại. Với những trường hợp nghiêm trọng hơn như bị nghe lén bằng thiết bị, người dùng có thể phối hợp cùng nhà mạng và cơ quan chức năng để cùng tiến hành điều tra.

Duy Anh