Ngộ độc vì rượu chứa methanol, người tiêu dùng cần chú ý cảnh giác

Ngộ độc vì uống rượu chứa methanol

Cục An toàn thực phẩm cho biết đã nhận được công văn số 1449/BM-CV của Bệnh Viện Bạch Mai về việc tiếp nhận 07 bệnh nhân trong 02 vụ ngộ độc methanol sau khi uống rượu trên địa bàn tỉnh Bắc Giang, trong đó có 01 bệnh nhân tử vong, 01 bệnh nhân suy giảm thị lực nặng và di chứng thần kinh.

Các bệnh nhân này đã cùng uống một loại rượu, thông tin trên nhãn cho thấy tên của loại rượu gây ngộ độc là "Rượu nếp", chứa trong can 30 lít, thông tin về nồng độ cụ thể là ≤ 29,9% Vol. Cơ sở sản xuất rượu ghi trên nhãn là Đất Lúa (địa chỉ Trung Xá, Toàn Thắng, Kim Động, Hưng Yên).

Về vấn đề này, Cục An toàn thực phẩm đề nghị người tiêu dùng tạm thời không mua và không sử dụng sản phẩm nêu trên cho đến khi có kết luận cuối cùng của Bộ Công Thương. Đối với người tiêu dùng đã sử dụng sản phẩm nếu có bất kỳ dấu hiệu bất thường về sức khỏe cần đến ngay cơ ở y tế gần nhất để được kiểm tra và theo dõi kịp thời.

Cục An toàn thực phẩm đã chuyển toàn bộ thông tin cho Vụ Khoa học Công nghệ (Bộ Công Thương) để điều tra, truy xuất nguồn gốc, xử lý sản phẩm và áp dụng các biện pháp khắc phục sự cố về an toàn thực phẩm theo quy định của Luật An toàn thực phẩm.

Theo các bác sĩ, methanol còn gọi là cồn gỗ (hay cồn công nghiệp) thực chất là loại chất hữu cơ thuộc nhóm rượu cồn. Methanol tồn tại ở dạng chất lỏng, trong suốt và có hương vị như ethanol nhưng có vị ngọt hơn. Khác hoàn toàn với rượu thông thường, methanol là chất gây độc cực mạnh có thể hấp thụ qua da và không thể uống được. Đặc biệt, chỉ uống một chén nhỏ methanol cũng có thể gây nguy cơ ngộ độc đến mức khiến người ngộ độc bị tử vong.

Do đó, loại cồn này chỉ được sử dụng trong ngành công nghiệp và được sử dụng như một dung môi có tác dụng hòa tan các nguyên liệu sản xuất. Trên thị trường, methanol có mặt trong các sản phẩm như dung dịch sản xuất sơn hay nước lau kính ô tô và dung dịch tẩy rửa, dung môi làm sạch chất gỗ hoặc chất chống đông.

Về quá trình diễn ra ngộ độc methanol, sau khi người uống nhầm methanol vào dạ dày, methanol sẽ hấp thụ nhanh qua đường tiêu hóa và chuyển hóa ở gan. Với bước đầu tiên, methanol được chuyển hóa thành formaldehyde. Trong quá trình chuyển methanol thành formaldehyde cần khoảng thời gian dài. Do đó, các triệu chứng ngộ độc methanol chỉ xuất hiện sau khi người bệnh uống phải cồn công nghiệp này sau 12 đến 24 giờ.

Các biểu hiện ban đầu ở người bị ngộ độc methanol diễn ra giống người say rượu nên vô cùng khó nhận biết. Các triệu chứng có thể khiến người bệnh ngộ độc vô tình bỏ qua như chóng mặt, buồn nôn hay bị mờ mắt. Nạn nhân sau khi rơi vào trạng thái bất tỉnh sẽ bị giãn đồng tử và ứ đọng ở hầu họng, thở nhanh, thở sâu sau đó dẫn tới tình trạng co giật.

Điều này xảy ra do formandehyde không tồn tại được lâu trong cơ thể, vì vậy nó được chuyển hóa thành axit formic, thời gian chỉ trong vòng 1 đến 2 phút. Trong khi đó, axit formic vô cùng hại, chúng nhanh chóng phá vỡ chức năng tế bào và làm ngưng hoạt động của ty thể.

Đặc biệt, các dây thần kinh rất nhạy với axit formic, điều này gây ra hiện tượng người bị nhiễm độc methanol sẽ bị mất thị giác đầu tiên. Tiếp theo đó, axit formic sẽ bị oxy hóa trong cơ thể tạo thành carbon dioxide và nước trong sự hiện diện của tetrahydrofolate. Tuy nhiên, sự chuyển hóa của axit formic rất chậm và nó thường tích tụ lại để gây nhiễm toan dẫn đến tử vong ở người ngộ độc methanol.

Các chuyên gia khuyến cáo, để phòng ngừa ngộ độc methanol người dùng cần hiểu rõ, cảnh giác với các sản phẩm có nguy cơ phơi nhiễm methanol. Tuyệt đối không uống các loại cồn công nghiệp như cồn 70 độ hay cồn 90 độ vì những loại cồn này chỉ được sử dụng trong y tế với mục đích sát khuẩn và rửa vết thương hay dụng cụ y tế.

Lưu ý, một vài sản phẩm trong gia đình như nước rửa tay khô, dung dịch tẩy rửa và vệ sinh cũng có thể chứa methanol nên tránh để trẻ em chơi hoặc chạm vào các loại đồ vật này. Đồng thời, cảnh giác với nguồn cồn và các loại rượu không rõ nguồn gốc.

Rượu phải công bố hợp quy trước khi đưa ra thị trường

Liên quan tới việc quản lý sản phẩm rượu, Chính phủ đã ban hành Nghị định 105/2017/NĐ-CP, quy định về kinh doanh rượu. Nghị định này này quy định về hoạt động kinh doanh rượu, bao gồm: Hoạt động sản xuất, nhập khẩu, phân phối, bán buôn, bán lẻ rượu; hoạt động bán rượu tiêu dùng tại chỗ. Nghị định có hiệu lực từ 1/11/2017.

Kinh doanh rượu thuộc danh mục ngành, nghề đầu tư kinh doanh có điều kiện. Tổ chức, cá nhân sản xuất rượu công nghiệp, sản xuất rượu thủ công nhằm mục đích kinh doanh, phân phối rượu, bán buôn rượu, bán lẻ rượu, bán rượu tiêu dùng tại chỗ phải có giấy phép theo quy định tại Nghị định này. Tổ chức, cá nhân sản xuất rượu thủ công để bán cho doanh nghiệp có Giấy phép sản xuất rượu công nghiệp để chế biến lại phải đăng ký với Ủy ban nhân dân cấp xã.

Theo đó, các tổ chức, cá nhân sản xuất rượu công nghiệp, rượu thủ công nhằm mục đích kinh doanh, phân phối rượu, bán buôn, bán lẻ, bán rượu tiêu dùng tại chỗ phải có giấy phép theo quy định. Tổ chức, cá nhân sản xuất rượu thủ công bán cho doanh nghiệp có giấy phép sản xuất rượu công nghiệp để chế biến lại phải đăng ký với UBND cấp xã.

Rượu đã có quy chuẩn kỹ thuật phải được công bố hợp quy và đăng ký bản công bố hợp quy với cơ quan nhà nước có thẩm quyền trước khi đưa ra lưu thông trên thị trường.

Rượu chưa có quy chuẩn kỹ thuật phải được công bố phù hợp quy định an toàn thực phẩm và đăng ký bản công bố phù hợp quy định an toàn thực phẩm với cơ quan nhà nước có thẩm quyền trước khi đưa ra lưu thông trên thị trường cho đến khi quy chuẩn kỹ thuật tương ứng được ban hành và có hiệu lực.

Thủ tục công bố hợp quy và công bố phù hợp quy định an toàn thực phẩm theo quy định của Luật an toàn thực phẩm, Nghị định của Chính phủ quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật an toàn thực phẩm và các văn bản quy phạm pháp luật hiện hành khác liên quan.

Rượu sản xuất để tiêu thụ trong nước và rượu nhập khẩu phải được dán tem và ghi nhãn hàng hóa theo quy định, trừ trường hợp rượu được sản xuất thủ công để bán cho doanh nghiệp có Giấy phép sản xuất rượu công nghiệp để chế biến lại; rượu bán thành phẩm nhập khẩu không phải dán tem.

Nghị định quy định rõ các hành vi vi phạm quy định của pháp luật về kinh doanh rượu gồm: Kinh doanh rượu không có giấy phép hoặc không đúng với nội dung ghi trong giấy phép theo quy định tại Nghị định này; sử dụng cồn thực phẩm không đáp ứng quy chuẩn, cồn công nghiệp hoặc nguyên liệu bị cấm khác để sản xuất, pha chế rượu; cho thuê, cho mượn Giấy phép kinh doanh rượu; trưng bày, mua, bán, lưu thông, tiêu thụ các loại rượu không có tem, nhãn đúng quy định của pháp luật, rượu không bảo đảm tiêu chuẩn, chất lượng, an toàn thực phẩm, rượu không có nguồn gốc xuất xứ rõ ràng; bán rượu cho người dưới 18 tuổi, bán rượu có nồng độ cồn từ 15 độ trở lên qua mạng Internet, bán rượu bằng máy bán hàng tự động; quảng cáo, khuyến mại rượu trái quy định của pháp luật.

Các cách phân biệt rượu giả, rượu chứa cồn công nghiệp  Quan sát bọt rượu: Lật ngược chai rượu, nếu là rượu xịn, bọt khí sẽ rất mịn và đều, di chuyển chậm tỏa ra các hướng rồi mới nổi dần lên (Nhìn phía trên sẽ thấy những bọt khí lớn chạm vào thành chai). Nếu là rượu giả bọt khí sẽ to, nổi lên theo chiều thẳng đứng với tốc độ nhanh hơn. Bên cạnh đó, rượu không đảm bảo chất lượng thường nhãn mác không rõ ràng, đáy chai rượu có cặn. Đổ rượu ra lòng bàn tay, xoa hai tay vào nhau: Đổ một ít rượu ra lòng bàn tay rồi xoa hai bàn tay với nhau, nếu thấy dính là rượu không tốt, còn nếu bay hơi hết là rượu tốt. Rượu có chứa methanol thường có vị hơi ngọt. Cho rượu vào ngăn đá tủ lạnh: Đây là cách rất dễ áp dụng và có độ chính xác cao. Cho chai rượu vào ngăn đá một ngày, nếu là rượu tốt sẽ không bao giờ đông, nếu là rượu sản xuất bằng men vi sinh thì sẽ đông một nửa, nếu đông cứng 100% tức là rượu được làm bằng cồn công nghiệp.

Bảo An