Người trồng mía ngồi "ngáp ruồi" vì giá đường xuống thấp

Cục Chế biến Thương mại nông lâm thủy sản và Nghề muối cho biết, tính đến giữa tháng 11/2013 đã có 14 nhà máy vào vụ sản xuất 2013-2014. 9 nhà máy đã ép được 1.108.000 tấn mía, sản xuất được 91.800 tấn đường. So với cùng kỳ năm trước, lượng mía ép giảm 154.000 tấn, lượng đường sản xuất giảm 6.900 tấn.

Lượng đường tồn kho tại các nhà máy hiện là 103.580 tấn, cao hơn cùng kỳ năm trước 16.280 tấn. Giá đường trắng loại I đã có thuế VAT tại kho nhà máy ở khu vực miền Nam khoảng 14.000 đến 14.500 đ/kg, khu vực miền Bắc, miền Trung và Tây Nguyên khoảng 15.000 đ/kg. Giá mía tại ruộng ở Nước Trong (Tây Ninh): 1 triệu đồng/tấn, Đồng bằng sông Cửu Long: 850.000 đồng/tấn, Sơn Dương: 900.000 đồng/tấn.

Theo thông tin từ Bộ Công Thương, đến hết tháng 10/2013 các doanh nghiệp đã nhập khẩu được 20.000 tấn đường trong tổng số 73.000 tấn đường Bộ Công Thương đã cấp quota nhập khẩu.

Với những biến động của thị trường đường, doanh nghiệp thua lỗ, người nông dân không thiết tha với cây mía đang đẩy ngành đường Việt Nam tới bờ vực thẳm.

Đường tồn kho cao, khiến giá thấp. Ảnh minh họa

Theo Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, vụ sản xuất đường năm 2013-2014 tại Đông Nam bộ đã chính thức bắt đầu. So với niên vụ trước, mùa ép năm nay trễ hơn khoảng nửa tháng do ảnh hưởng mưa bão kéo dài. Bên cạnh đó, những biến động bất lợi về giá cả trên thị trường, cùng với những tồn tại hạn chế nhiều năm chưa được khắc phục đang làm cho các nhà máy đường đứng trước nhiều khó khăn thách thức.

Cụ thể, Nhà máy đường Biên Hoà Trị An vừa chính thức bước vào vụ sản xuất năm 2013-2014. Đây là vụ ép thứ 5 kể từ khi Công ty đường Biên Hoà mua lại Công ty đường Trị An – một đơn vị bị phá sản do thua lỗ. Vụ sản xuất đường năm nay của nhà máy được bắt đầu với những khó khăn thách thức gay gắt trên thương trường. Giá đường thế giới và trong nước hiện nay đang ở ngưỡng thấp nhất. Điều này gây bất lợi cho nông dân trồng mía. Vì vậy, hiện nay nhiều nông dân còn không thiết tha với loại cây trồng này.

Ông Trần Võ Tòng – một chủ vựa mía ở huyện Vĩnh Cửu cho biết: ”Giá đường bấp bênh quá, đường nhập nhiều quá, làm mía không có lợi nên người dân bỏ mía, diện tích hiện đã giảm hơn 50%. Trước đây, tôi có ngoài 100 công chặt mía (thời năm 2001-2002) làm suốt 5 tháng trời chưa hết mía vùng này. Giờ 30-40 công chặt vỏn vẹn 3-4 tháng hết rồi”.

Ông Phan Văn Châu, xã Bình Lợi, huyện Vĩnh Cửu là một nông dân đã gắn bó với cây mía từ mấy chục năm qua. Những năm trước ông có 14-15 ha mía, nhưng ông đã chuyển dần sang cao su nên năm nay ông chỉ còn 5 ha mía gốc. Ông Châu cho biết: ”Làm mía cực khổ lắm. Hơn nữa lệ thuộc công nhân nhiều, rồi phương tiện vận chuyển xe cộ. Nhiều khi mà máy hư, mía đốn sẵn phải phơi bãi thành ra thất bại lắm”.

Với 5 ha mía gốc, năng suất khoảng 55 tấn/ha, giá thu mua hiện tại 920.000 đồng/tấn 10 chữ đường tại ruộng, đã tính thêm trợ giá thu hoạch và trợ giá nguyên liệu vùng gần, lợi nhuận mà ông Châu thu được khoảng 25-30 triệu đồng/ha. Con số trên đây vẫn chưa khẳng định vị thế và sức cạnh tranh của cây mía với các loại cây trồng khác. Vì vậy diện tích mía ở các xã Bình Lợi, Thạnh Phú huyện Vĩnh Cửu vẫn không ngừng giảm sút, dù nhà máy đã có nhiều nỗ lực trong đầu tư bao tiêu sản phẩm.

Giá đường xuống thấp, lượng hàng tồn kho cao, tiêu thụ khó khăn là những áp lực đang đè nặng các nhà máy đường khi vụ sản xuất mới lại bắt đầu. Trong khi đó những yếu kém của ngành đường lâu nay vẫn đang tồn tại, đó là sự lạc hậu về công nghệ, sự thấp kém về năng suất, chất lượng mía, cũng như những tổn thất sau thu hoạch cao dẫn đến giá thành sản xuất đường trong nước không cạnh tranh nổi với đường nhập lậu. Tình hình ngày càng trở nên cấp bách khi Hiệp định Khu vực mậu dịch tự do ASEAN đang đến rất gần.

Nguyễn Nam (t/h)