Nguy hại từ bóng đèn huỳnh quang

Bóng đèn Huỳnh quang, với hình dạng quăn, xoắn riêng biệt, nhìn rất bắt mắt, chúng được cho là có ưu điểm giúp tiết kiệm lượng điện tiêu thụ và giảm ô nhiễm. Tuy nhiên, mỗi bóng đèn huỳnh quang lại có chứa khoảng 5 mi – li – gam thuỷ ngân. Dù rằng, đây chỉ là một lượng nhỏ xíu, nhưng thật sự 5 mi – li – gam thuỷ ngân là đủ để nhiễm bẩn khoảng 22680 lít nước uống, theo khuyến cáo của Cơ quan bảo vệ môi trường Hoa Kỳ (EPA).

Đèn huỳnh quang tiềm ẩn nhiều hiểm họa

Chừng nào những bóng đèn huỳnh quang này vẫn hoạt động tốt, nghĩa là lượng thuỷ ngân độc hại vẫn còn được chứa trong bóng đèn, thì nó sẽ không gây ra vấn đề, nhưng khi những bóng đèn huỳnh quang này bị hư hỏng, chúng sẽ trở thành mối hiểm họa thật sự đối với môi trường và sức khỏe con người nếu chúng không được làm sạch và xử lý đúng cách.

1. Đèn huỳnh quang gây nguy hại đến sức khoẻ

Nếu có 1 bóng đèn huỳnh quang bị phá vỡ với bất kỳ lý do gì đi nữa, thì có nghĩa là 5 mi – li – gam thuỷ ngân độc hại sẽ được phát tán ra môi trường, và gây ảnh hưởng trực tiếp đến sức khoẻ của những người tình cờ tiếp xúc với nó. Theo khuyến cáo của Cơ quan bảo vệ môi trường Hoa Kỳ(EPA): Tiếp xúc thuỷ ngân ở lượng thấp (dưới 5 mi – li – gam) có thể gây ra các hiện tượng run, thay đổi tính tình, bị mất ngủ, mệt mỏi cơ bắp, và chứng nhức đầu. Nếu tiếp xúc ở liều lượng cao hoặc tiếp xúc lâu dài có thể dẫn đến chứng đần độn, thay đổi nhân cách, điếc, mất trí nhớ, thậm chí là hủy hoại nhiễm sắc thể; các tế bào thần kinh, não, và thận cũng sẽ bị hủy hoại nặng. Chất thủy ngân độc hại này còn ảnh hưởng trực tiếp đến hệ thần kinh của bào thai và trẻ em.

Nghiên cứu của Economic Information cho thấy, 0,5 miligram thủy ngân trong một bóng đèn tiết kiệm năng lượng có thể làm ô nhiễm 180 tấn nước và đất.Năm 2008, bóng đèn tiết kiệm năng lượng đã được Trung Quốc liệt kê trong danh sách những đồ phế thải gây nguy hiểm.

Phần lớn người dân chỉ biết về công dụng tiết kiệm điện năng của loại bóng đèn này mà không hiểu rõ về mối nguy cơ từ các chất độc trong đó. Đặc biệt khi bị vỡ bóng đèn tiết kiệm điện thải ra môi trường lượng thủy ngân đủ sức tàn phá hệ thần kinh con người.

Trước đây, một nhóm các nhà khoa học ở Berlin (Đức) cũng đưa ra cảnh báo với người tiêu dùng về tác hại của bóng đèn tiết kiệm điện năng. Vì loại bóng đèn này chủ yếu chứa chất huỳnh quang khi bật lên có thể sản sinh ra các chất độc nguy hiểm như phenol, naphthalene và styrene, thậm chí gây bệnh ung thư.

2. Mối nguy hiểm từ bóng đèn huỳnh quang đối với môi trường

Cơ quan bảo vệ môi trường Hoa Kỳ (EPA) khẳng định chỉ tính riêng ở Hoa Kỳ, hơn một tỷ bóng đèn huỳnh quang tiết kiệm điện được ném vào thùng rác mỗi năm. Tại một số khu vực, một số bóng đèn huỳnh quang tiết kiệm điện bị phá vỡ. Kết quả là một lượng đáng kể các chất thủy ngân từ những bóng đèn bị hỏng này phát tán vào không khí, nước và đất. Thủy ngân có thể rò rỉ vào hệ thống nước hoặc trôi nổi trong không khí cho tới bề mặt của các lớp đất, do đó chất thủy ngân độc hại hiện diện ở: những con cá mà chúng ta ăn và nguồn nước mà chúng ta uống.

Các nhà khoa học tại công ty Lenntec(công ty xử lý nước và không khí, có trụ sở chính đặt tại Delft, Hà Lan) giải thích rằng: phần lớn các loại phân bón nông nghiệp bị nhiễm thủy ngân được hấp thụ bởi các loại trái cây và rau chúng ta ăn hàng ngày. Các loại thức ăn và nước uống dùng cho chăn nuôi cũng có thể bị ô nhiễm thủy ngân và sau đó con người lại ăn thịt động vật bị nhiễm chất thủy ngân.

Thủy ngân trong đèn huỳnh quang vô cùng độc hại

3. Mối nguy hiểm đối với động vật từ bóng đèn huỳnh quang

 Động vật được nuôi tại các trang trại và động vật hoang dã cũng bị ảnh hưởng bởi thủy ngân. Thủy ngân phát tán vào nguồn nước và thâm nhập vào cơ thể cá và các động vật khác khi chúng uống nguồn nước bị ô nhiễm thủy ngân. Kết quả nghiên cứu được thực hiện bởi các nhà khoa học, làm việc tại công ty Lenntec cho thấy, việc tiếp xúc với thủy ngân có liên quan đến khả năng sẩy thai và thay đổi DNA ở động vật, cũng như làm hủy hoại các bộ phận trong cơ thể động vật như: thận, dạ dày và ruột.

Để tránh những mối nguy hiểm gây ra bởi bóng đèn huỳnh quang tiết kiệm điện, điều quan trọng là phải xử lý bóng đèn hỏng đúng cách. Nhiều Tiểu bang ở Hoa Kỳ, cung cấp các chương trình tái chế cho các bóng đèn huỳnh quang tiết kiệm điện bị hỏng.

Người dùng nên liên hệ với chính quyền địa phương hoặc cơ quan quản lý chất thải để biết thêm thông tin. Nếu một bóng đèn huỳnh quang vỡ, Cơ quan bảo vệ môi trường Hoa Kỳ (EPA) khuyến nghị bạn nên mở cửa sổ và rời khỏi phòng trong ít nhất mười lăm phút. Bạn nên tắt lò sưởi và hệ thống điều hòa không khí. Tuyệt đối không sử dụng chổi hoặc máy hút bụi để làm sạch các chất lỏng tràn ra từ bóng đèn, bởi làm như vậy có thể phát tán thêm thủy ngân vào trong không khí. Bạn hãy cẩn thận lấy các mảnh thủy tinh vỡ và đặt chúng trong một bình thủy tinh có nắp đậy bằng kim loại hoặc trong một túi nhựa kín. Sử dụng băng dính để lấy mảnh vỡ nhỏ. Đặt các mảnh vỡ này trong lọ, túi, và đóng gói cẩn thận. 

Linh Nguyễn (th)