Nhiều loại rượu, nước giải khát "nói láo" chất lượng

Ông Vương Trí Dũng- Phó Chi cục trưởng Chi cục QLTT Hà Nội.

Năm nay, được các chuyên gia đánh giá là năm có nguy cơ gia tăng các hình thức buôn lậu, làm hàng giả, hàng nhái… nhất là trong dịp giáp Tết Nguyên đán. Chi cục Quản lý thị trường Hà Nội đã có kế hoạch gì để ngăn chặn tình trạng này. Có điểm gì mới so với năm trước không?

Năm 2013 từ Chính phủ cho đến các bộ, ban ngành đã có chỉ đạo rất sớm, khá cụ thể về công tác quản lý hàng cấm, hàng kém chất lượng trà trộn vào Việt Nam. Về kế hoạch ngăn chặn hàng lậu, hàng giả, hàng nhái trong dịp Tết Nguyên đán, thành phố, chi cục đã triển khai ngay từ tháng 11 của năm trước. Không để các vụ việc lớn, nghiêm trọng xẩy ra trên địa bàn.

Đây là năm ra quân đồng đều về mọi măt, các cơ quan chức năng đã chỉ đạo kiểm tra tất cả các mặt hàng, trong đó có 3 loại sản phẩm hàng hóa cần phải chú trọng đó là:

Đối với gia cầm nhập lậu, trước tết từ chính phủ, các bộ ngành đã có chỉ đạo quyết liệt: đơn vị ở khu vực nào còn tồn tại gà nhập lậu thì lãnh đạo địa phương và các đơn vị chức năng sẽ chịu trách nhiệm.

Trên biên giới, các tuyến biên giới họ có đường biên, các cơ quan quản lý cần phải khống chế các đường biên, trên nhiều tuyến đường đã có biển chỉ dẫn không cho người qua lại. Đây được coi là cây gậy của bộ đội biên phòng có tác dụng răn đe, làm cho hàng lậu qua biên giới đã giảm hẳn.

Các mặt hàng nhập lậu, hàng kém chất lượng tập trung chủ yếu vào những sản phẩm nào? Có tăng so với năm ngoái hay không thưa ông?

Trong chỉ đạo về đấu tranh đối với hàng hóa tiêu dùng, các loại mặt hàng cấm như: pháo nổ, thuốc lá điếu, năm nay các đơn vị bắt số hàng này có tăng lên. Số lượng bắt lớn, nhiều vụ phát hiện, bắt giữ hơn 500kg pháo nổ tại Hà Nội. Do lợi nhuận pháo chênh lệch lớn nên các đơn vị kinh doanh nhập nhiều. Mặc dù pháo không có tính mới, chỉ là pháo hoa như trước nhưng số lượng pháo trong 1 đợt bắt có tăng lên.

Đối với hàng hóa tiêu dùng khác như quần áo, giày dép cho đợt gần Tết trời lạnh nên cũng có tăng lên. Hàng bánh kẹo Trung Quốc nhập về bày bán giảm hẳn.

Công tác kiểm tra đối với hàng thực phẩm được các đơn vị chú trọng. Trong đó có 3 nhóm chính: nhóm các loại liên quan đến thực phẩm, phụ phẩm. Đợt vừa rồi, các cơ quan quản lý đã kiểm tra, thu giữ lòng, thịt, nước chấm, xì dầu, số lượng kiểm tra trong đợt vừa qua tập trung hơn nên số lượng bắt giữ nhiều hơn.

Chất lượng các loại hàng hóa như nước giải khát, rượu chai, đặc biệt là rượu vang, sampanh, vodka có phát hiện nhiều tình trạng sản xuất chất lượng không đúng công bố. Cụ thể như nhiều loại rượu vang, sampanh phải lên men từ hoa quả, còn đây chỉ dùng cồn để pha, không đúng với tên gọi.

Việc hàng hóa sửa date tăng lên rõ rệt, nhiều lô hàng từ bánh bích quy, các thực phẩm như xúc xích, mì tôm cũng bị phát hiện quá hạn trên 1 năm. Nguyên nhân hàng hóa sửa date là do hàng tồn kho không bán được, có đơn vị thu giữ số mỹ phẩm lên tới 10.000 lọ mỹ phẩm quá date.

Dấu hiệu đưa hàng quá date về và hàng sửa date tăng lên rõ rệt so với các năm trước. đay chính là cái mà lực lượng QLTT đầu tranh về chất lượng sang năm, tăng cường kiểm tra việc sửa date, thị trường trầm lắng, khó tiêu thụ thì việc sửa date có tăng lên.

Việc kiểm tra rượu sử dụng tem tăng vòng tăng lên nhiều, rõ rệt, 1 số dòng bán chạy trên thị trường như chivas, đưa sử dụng tem giả để dán, hợp thức hóa các lô rượu nhập lậu tăng, tỉ lệ trong qúa trình kiểm tra tăng.

Công tác kiểm tra có nhiều khó khăn, do chưa xác định tem thật giả nên thời gian tạm giữ, xác minh hải quan, cơ quan thuế để xác minh tem quay vòng, giả rất mất thời gian. Đây là điểm khó khăn do đó cần có sự công khai minh bạch.

Cho đến nay việc nhập rượu đã được thu hẹp trên 1 số cửa khẩu, trước đây chỉ cho nhập khẩu bằng đường biển nhưng hiện nay việc công khai số seri tem không có quy định nên hải quan ko buộc phải thông báo. Việc kiểm soát khó, cần sự hợp tác, công khai minh bạch số tem đã được cấp, dán. Đây là vụ khí sắc bén không chỉ cho các đơn vị dựa vào đó để bắt mà cho các doanh nghiệp, ng tiêu dùng căn cứ vào đó để tự kiểm tra.

Hàng hóa nhập lậu bị cơ quan chức năng thu giữ.

Theo ông, đâu là những khó khăn trong việc quản lý hàng kém chất lượng?

Năm nay việc đi giám định các mẫu chất lượng, đặc biệt là các thực phẩm chế biến thực phẩm tết: hạt sen, hạt dưa, ô mai… có kiểm định cho thấy việc sử dụng đường sicramat, việc kiểm tra có dư lượng các phụ gia không được phép như chì, phẩm màu công nghiệp trong các hàng hóa này là khá lớn.

Khó khăn cho các cơ quan kiểm tra là khi đi lấy mẫu, giám định sau đó khi có căn cứ vi phạm mới đc quay lại để vào cơ sở là 1 việc khó khăn, giữa lô hàng mình xác định với lô hàng khi kiểm tra là khó gắn kết, có khi không còn lô hàng đó để thu giữ.

Chi phí giám định cao, kinh nghiệm của đơn vị đề nghị giám định thiếu kinh nghiệm, do vậy khi đưa mẫu hàng ra giám định họ thường đưa ra nhiều tiêu chí. Ví dụ vụ áo ngực: 12 triệu/mẫu/giám định.

Hiện nay theo quy định của luật chất lượng, việc kiểm tra các cơ sở sản xuất phải có các đoàn kiểm tra về chất lượng (bao gồm cả thanh tra về chất lượng), QLTT chỉ kiểm tra khi có căn cứ mặt hàng đó có vấn đề hay không

Khó khăn hơn nữa là thiếu các thông tin về mặt chuyên môn, như các thông tin về độc tố đối với hàng hóa, thiếu các đầu mối được giao trách nhiệm về kiểm tra xác định chủ động trên thị trường theo định kì các hàng hóa có các độc tố, có chế độ thông tin về các cơ quan để kiểm tra, rút ra bài học kinh nghiệm.

Rất nhiều mặt hàng hiện nay có liên quan đến chế độ ghi nhãn, nhiều doanh nghiệp né tránh ghi tên của thương nhân nhập khẩu.

Trong việc kiểm tra hiện nay, việc giả mạo xuất xứ của hàng Việt Nam và hàng Việt Nam giả mạo nước khác đang có dấu hiệu tăng lên. QLTT vừa kiểm tra lô xuất xứ 12.000 chai rượu vang bịch và vang chai giả của Đà Lạt làm giả mạo, mang ra đây giả mạo rượu booc- đô, đồ thời trang quảng cáo trên chợ có nhiều hàng hóa sử dụng công nghệ ghi “Made in Vietnam” nhưng ko ghi nhà sản xuất, nơi sản xuất. Sau khi giám định nhiều mặt hàng không sản xuất tại Việt Nam mà được nhập từ nước khác.

Nhiều hàng hóa ghi nhãn, đăng ký chất lượng, tiêu chuẩn, sản xuất tại Việt Nam nhưng thực chất được thay bao bì, phần lớn là hàng của Trung Quốc. Một số mặt hàng như đồ gia dụng nồi cơm, chổi lau nhà, vợt muỗi… khi bắt giữ hầu hết đều ghi là của Việt Nam, do chỉ thay mỗi bao bì, hình thức này vừa giả mạo về vấn đề xuất xứ, đánh thẳng trực tiếp vào việc chính sách ưu đãi khuyến khích sản xuất hàng Việt Nam. Trong dịp tết vừa qua, cuối năm những mặt hàng này có tăng lên rõ rệt.

Ông có kiến nghị gì để tháo gỡ những khó khăn hiện nay?

Nhiều mặt hàng của Việt Nam khi chúng tôi làm việc với các doanh nghiệp nhằm hỗ trợ đưa hàng của doanh nghiệp ra thị trường thì thấy khả năng cạnh tranh của hàng hóa Việt Nam rất đáng ngại, trừ mặt hàng may cao cấp còn lại các mặt hàng khác chiếm tỉ lệ sử dụng công nghệ của Trung Quốc rất lớn. Từ nguyên phụ liệu, đến bao bì, công nghệ sản xuất…

Việc tạo thuận lợi cho hàng hóa nhập khẩu, đặc biệt là hàng tiêu dùng, theo quy định là phải đăng ký với Cục An toàn thực phẩm, Hải quan sẽ giám định chất lượng hàng hóa.

Thủ tục này trở thành hình thức vì trên thực tế các doanh nghiệp khi làm thủ tục đăng ký không giám định hàng hóa và đưa ngay ra thị trường. Khó khăn nữa là mẫu để mang đi giám định không gắn với chất lượng hàng hóa thực tế đã nhập vào, đây là 1 trong các yếu tố cần phải làm rõ, quy định chặt chẽ để tránh việc có các lô rượu, sữa, thực phẩm chức năng có đăng ký với Cục An toàn thực phẩm mang ra bán luôn, có nhiều mặt hàng ko quay lại cơ quan hải quan để làm thủ tục, hoặc họ có đưa mẫu lên thì là do tự doanh nghiệp đưa về kho, tự đưa lên, nó ko gắn với việc kiểm định, ko có ý nghĩa phản ánh đúng bản chất của các lô hàng.

Đây là 1 trong những yếu tố gây rất nhiều khó khăn cho công tác quản lý thị trường, giám định các lô hàng đó.

Xin cảm ơn ông!

Quang Tuấn – Thu Huyền (thực hiện)