Nhiều nước lớn thế giới chọn Việt Nam để phát triển công nghệ vũ trụ

PGS. TS Phạm Anh Tuấn cho biết, dự án xây dựng Trung tâm Vũ trụ Việt Nam chính thức khởi công tại Khu Công nghệ cao Hòa Lạc được hơn 3 năm. Đây là dự án đặc biệt quan trọng trong “Chiến lược nghiên cứu và ứng dụng công nghệ vũ trụ năm 2020” do Trung tâm Vệ tinh Quốc gia, thuộc Viện Khoa học và Công nghệ Việt Nam triển khai.

"Theo dự kiến, vào năm 2020, Việt Nam sẽ có Trung tâm Vũ trụ hiện đại hàng đầu Đông Nam Á". Khoảng tháng 1/2017, Việt Nam sẽ phóng vệ tinh viễn thám công nghệ radar đầu tiên và năm 2020 sẽ phóng vệ tinh thứ hai.

PGS. TS Phạm Anh Tuấn – Giám đốc Trung tâm Vệ tinh Quốc gia. Ảnh ST

Được biết Trung tâm Vũ trụ sẽ đi vào hoạt động vào năm 2020, ông có thể cho biết lợi ích khi mà đưa trung tâm này vào hoạt động không?

Thứ nhất, Nhà nước ta đầu tư một cách đồng bộ, cho ngành công nghệ vũ trụ - ngành công nghệ rất mới. Thủ tướng Chính phủ đã khẳng định, đây là một dự án rất trọng điểm để thực hiện chiến lược phát triển công nghệ vũ trụ đến năm 2020 của Việt Nam.

Thứ hai, chúng ta có một đội ngũ đông đảo khoảng 300 người được đào tạo bài bản để thực hiện được công nghệ vũ trụ.

Thứ ba, chúng ta được tiếp nhận, chuyển giao công nghệ vệ tinh của các nước tiên tiến đặc biệt là Nhật Bản, tiến tới từng bước tiến hành chế tạo vệ tinh made in Việt Nam.

Có ý kiến cho rằng đây là Trung tâm lớn nhất của Đông Nam Á, về phía Trung tâm vệ tinh đã có những chuẩn bị gì về mặt công nghệ, cũng như là nhân sự để có thể vận hành trung tâm lớn như vậy?

Điều mà chúng tôi lo lắng nhất chính là đội ngũ cán bộ. Để đảm bảo chất lượng, số lượng nhân lực, dự án có đề cập tới việc đào tạo đội ngũ cán bộ.

Hiện chúng tôi đã cử 36 người sang đào tạo Thạc sĩ về công nghệ vũ trụ tại Nhật Bản. Bên cạnh đó, cử người đi học quản lý dự án, vận  hành dự án.

Trong thời gian tới, Trung tâm sẽ cử hơn 100 lượt người cả ứng dụng công nghệ vệ tinh, cả về ứng dụng công nghệ vũ trụ đi học tập.

Về đội ngũ kĩ thuật, hiện nay Trung tâm cũng đang xây dựng thêm cơ sở hạ tầng kĩ thuật. Trong thời gian tới sẽ tiến hành các gói thầu lớn về vệ tinh, thiết bị để đến cuối năm 2018 hoàn thành việc xây dựng, lắp đặt cơ sở kĩ thuật và đội ngũ nhân lực để có thể vận hành vệ tinh đầu tiên của dự án sẽ phóng vào tháng 3 năm 2019.

Việt Nam vẫn chưa phải là 1 nước mạnh về công nghệ vũ trụ, tuy nhiên ông đánh giá như thế nào về chất lượng của các nhà khoa học vũ trụ Việt Nam?

Tôi nghĩ đúng là chúng ta đi chậm, tuy nhiên ngành công nghệ vũ trụ Việt Nam đã phát triển từ rất sớm. Ngay từ những năm 80, chúng ta đã cử nhà du hành vũ trụ đầu tiên lên vũ trụ.

Từ năm 2006, sau khi Chính phủ phê duyệt Chiến lược nghiên cứu và ứng dụng công nghệ vũ trụ đến năm 2020, đây được coi là cú hích rất quan trọng cho phát triển công nghệ vũ trụ của Việt Nam.

Gần đây hơn, ghi nhận một số kết quả rất cụ thể như từ năm 2008 - 2012, Việt Nam đã phóng vệ tinh Vinasat1, Vinasat 2.

Năm 2013, phóng vệ tinh quan sát trái đất đầu tiên, vệ tinh made in Việt Nam pico đã được phóng lên quỹ đạo, đó là những bước rất cụ thể, mặc dù chúng ta có bị chậm 1 chút nhưng chúng ta được Đảng, Chính phủ quyết tâm đầu tư 1 dự án rất trọng điểm, đồng bộ. Đây được coi là cú hích rất lớn cho ngành công nghệ vũ trụ.

Trong thời gian qua, Trung tâm đã có thành tựu gì, thưa ông?

Qua hơn 3 năm từ khi thành lập, Trung tâm đã đạt được nhiều kết quả quan trọng. Trung tâm đã hoàn thành cơ cấu, tổ chức phát triển và đã tạo ra đội ngũ lúc đầu ít nhưng đã được tăng về số lượng lên 120 người và theo kế hoạch năm 2017 sẽ tăng lên khoảng 150 người và đến năm 2020 dự kiến là sẽ phát triển lên 300 người lên Hòa Lạc.

Trung tâm Vệ tinh Quốc gia không chỉ ở Hòa Lạc mà trong 4 năm qua chúng tôi đã phát triển tầm quy mô quốc gia và đã xây dựng 1 trung tâm đào tạo tại Hà Nội. Bên cạnh đó, chúng tôi đã lên kế hoạch và thiết kế trung tâm ứng dụng công nghệ vũ trụ, bắt đầu tiến hành đến khoa học vũ trụ đó là xây dựng đài thiên văn ở Hòa Lạc và ở Nha Trang.

Để chuẩn bị cho con người trong suốt thời gian qua, Trung tâm vệ tinh quốc gia làm việc rất chặt chẽ với tư vấn Nhật Bản và các đối tác Nhật Bản để chuẩn bị trong năm 2016 sẽ kí đồng loạt 4 gói thầu của dự án ODA để hoàn thành vào năm 2018, đây là những bước chuẩn bị rất quan trọng cho dự án trong thời gian tới.

Vậy ông đánh giá như thế nào về tiềm năng phát triển của khoa học công nghệ vũ trụ của Việt Nam?

Chúng tôi rất tự tin với việc này vì chúng ta được đầu tư bài bản. Ở khu vực Đông Nam Á thì hiếm có nước nào được nhà nước đầu tư một cách bài bản như ở Việt Nam thông qua Trung tâm Vũ trụ Việt Nam.

Khi làm việc với các nước như Mỹ, Nhật bản, Pháp và các nước Châu Âu, họ đều đánh giá tiềm năng rất lớn của Việt Nam trong khu vực Đông Nam Á, chính vì thế mà các nước này đã lựa chọn Việt Nam là 1 trong những đối tác lâu dài trong sự hợp tác ứng dụng công nghệ vũ trụ của khu vực.