NHNN lý giải vì sao tiền gửi của người Việt ùn ùn ‘chảy’ ra nước ngoài

07:17 17/04/2016

(VietQ.vn) - Tiền gửi ra nước ngoài từ Việt Nam tăng đột biến trong quý 3/2015 lên tới 7,3 tỷ USD khiến cán cân tổng thể từ cân bằng chuyển sang thâm hụt 6,6 tỷ USD.

Báo cáo mới được Viện Nghiên cứu Kinh tế và Chính sách (VEPR) công bố cho thấy, khoản tiền gửi ra nước ngoài tăng đột biến trong quý 3/2015 lên tới 7,3 tỷ USD. Vì vậy đẩy cán cân tổng thể từ cân bằng chuyển sang trạng thái thâm hụt 6,6 tỷ USD. Tuy nhiên, Ngân hàng Nhà nước lại thông tin, số tiền này chỉ chỉ dao động trung bình từ 2 - 3 tỷ USD.

TS Nguyễn Xuân Thành - Giám đốc Chương trình Giảng dạy Kinh tế Fulbright dưới góc độ nghiên cứu đã lý giải sự khác nhau của các con số này. Theo đó, TS Nguyễn Xuân Thành phân tích với điểm nhấn đều dựa vào số liệu của NHNN Việt Nam công bố.

Thứ nhất, dòng tiền và tiền gửi xuyên biên giới là dòng tiền mà các tổ chức/cá nhân trong nước gửi ra nước ngoài không có hoặc có kỳ hạn rất ngắn. Đúng theo định nghĩa tiền và tiền gửi không phải là tiền chuyển ra nước ngoài để thanh toán dịch vụ (du lịch, y tế, giáo dục); không phải là tiền đầu tư trực tiếp ra nước ngoài; không phải là tiền đầu tư chứng khoán nước ngoài; không phải là tiền cho vay có kỳ hạn.

Thứ hai, trong quý 3/2015 (từ đầu đến cuối quý), dòng tiền 7,968 tỷ USD đã đi từ Việt Nam ra nước ngoài dưới dạng tiền gửi. Trừ đi khoản phải thu khác là 104 triệu USD, thì dòng tiền còn 7,864 tỷ USD. Trong số đó, có 5,968 tỷ USD (gần 6 tỷ) là tiền gửi của các tổ chức tín dụng (TCTD) của Việt Nam ra nước ngoài.

Thứ ba, ngoài tiền gửi của các TCTD, còn có dòng tiền 2 tỷ USD là của “khu vực khác” gửi ra nước ngoài trong quý 3/2015. Cũng trong quý 3/2015, có dòng tiền 535 triệu USD là tiền gửi của tổ chức/người nước ngoài vào Việt Nam.

“Lấy 7,64 tỷ USD dòng tiền ra trừ đi 535 triệu USD dòng tiền vào, ta có được dòng tiền đi ra “ròng” dưới dạng tiền gửi là 7,329 tỷ USD. Đây là con số 7,3 tỷ USD mà VEPR công bố. Thế tức là riêng trong quý 3/2015, có 7,3 tỷ USD dưới dạng tiền gửi (và các khoản phải thu khác) tính ròng đã đi từ Việt Nam ra nước ngoài. Tiền này là của các TCTD lẫn các tổ chức/cá nhân khác”, ông Thành phân tích.

NHNN lý giải vì sao tiền của người Việt ùn ùn ‘chảy’ ra nước ngoài

Ngay sau khi phân tích của ông Thành được đưa ra, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) lại “chữa cháy”: Khi tiền gửi ngoại tệ của khu vực tổ chức kinh tế và dân cư tăng mạnh, thì việc các ngân hàng thương mại mang ngoại tệ ra gửi ở nước ngoài trong bối cảnh tín dụng ngoại tệ giảm là diễn biến hết sức bình thường trong hoạt động ngân hàng.

Ông Tô Huy Vũ - Vụ trưởng Vụ dự báo Thống kê NHNN cho biết, con số 7,3 tỷ USD không chỉ bao gồm tiền gửi ra nước ngoài, mà còn bao gồm khoản vay trả nợ nước ngoài ngắn, trung, dài hạn của nền kinh tế.

Theo đó, theo số liệu thống kê cán cân thanh toán trong quý III/2015, tiền gửi ở nước ngoài của các ngân hàng thương mại tăng thêm 5,9 tỷ USD. Do hệ thống ngân hàng là trung gian tài chính, nên số liệu này biến động thường xuyên, liên tục và phản ánh đúng diễn biến của nền kinh tế trong nước. Ngoài hạng mục tiền và tiền gửi của các tổ chức tín dụng, trên bảng cán cân thanh toán còn có hạng mục tiền và tiền gửi của khu vực khác (các doanh nghiệp, các tổ chức tài chính khác…). Trong quý III/2015, tiền và tiền gửi của khu vực khác là 2 tỷ USD, không có biến động bất thường so với các quý trước.

Lý giải về nguyên nhân khiến lượng tiền gửi ở nước ngoài tăng, ông Tô Hũy Vũ cho rằng, trong quý III/2015, số liệu này tăng mạnh chủ yếu do xu hướng găm giữ ngoại tệ của doanh nghiệp và dân cư tăng lên trước sự kiện đồng Nhân dân tệ bị phá giá mạnh trong tháng 8/2015 và những đồn đoán về việc Cục Dự trữ Liên bang Mỹ sớm tăng lãi suất đã gia tăng sức ép đối với tỷ giá VND/USD. Khi tiền gửi ngoại tệ của khu vực tổ chức kinh tế và dân cư tăng mạnh thì việc các ngân hàng thương mại mang ngoại tệ ra gửi ở nước ngoài trong bối cảnh tín dụng ngoại tệ giảm là diễn biến hết sức bình thường trong hoạt động ngân hàng.