Những loại thuốc giảm đau quen thuộc có thể gây nguy hiểm nếu dùng sai

Cơn đau có thể khiến người bệnh có cảm giác khó chịu đồng thời khi đau cũng có khả năng các mô tế bào đang bị tổn thương. Để thoát khỏi tình trạng đó thuốc giảm đau thường được đưa vào sử dụng. Thuốc này mang lại hiệu quả rõ rệt cho người dùng, nó có thể không hoàn chấm dứt cơn đau nhưng lại giúp bạn vơi bớt phần nào và cảm thấy thoải mái.

Thuốc giảm đau celecoxib làm chảy máu dạ dày người bệnh tim mạch

Mới đây các bác sĩ tại Bệnh viện Đại học Y Dược TP. HCM cho biết, bà Ninh, 53 tuổi, ở Bến Tre, bị bong gân nên tự mua thuốc giảm đau uống, sau đó nôn ra máu, xuất huyết dạ dày phải vào viện cấp cứu khẩn cấp. Theo chia sẻ của bệnh nhân, bà đến hiệu thuốc mua thuốc giảm đau celecoxib uống trị sưng đau và bong gân ở mắt cá chân. Khi đó, bà cũng đang điều trị tăng huyết áp và rung nhĩ (một bệnh tim mạch) bằng thuốc bisoprolol 5 mg và rivaroxaban 20 mg. Khi mua thuốc giảm đau, bà không thông báo với dược sĩ biết mình đang dùng thuốc trị bệnh tim mạch.

Tại bệnh viện các bác sĩ chẩn đoán bệnh nhân bị xuất huyết dạ dày nghi do thuốc giảm đau celecoxib. Bà ngưng celecoxib và dùng thuốc kháng đông. Sau khi nội soi cầm máu và điều trị nội khoa, tình trạng bệnh nhân mới ổn định, được xuất viện.

Các bác sĩ cho biết bà Ninh đang điều trị bệnh tim mạch với thuốc kháng đông là rivaroxaban, có nguy cơ gây xuất huyết. Trong khi đó, thuốc giảm đau bà tự ý mua và sử dụng là celecoxib lại có tác dụng phụ gây viêm loét dạ dày và nặng hơn là có thể chảy máu dạ dày. Việc kết hợp 2 thuốc như vậy làm tăng nguy cơ xuất huyết tiêu hóa. 

Theo tìm hiểu được biết, thuốc celecoxib mà bệnh nhân dùng thuộc nhóm NSAID. Đây là nhóm các thuốc giảm đau kê đơn, dùng cho các cơn đau khi viêm, thoái hóa khớp... Do tác dụng phụ xấu đến tiêu hóa, bác sĩ thường kê liều thấp nhất và trong thời gian ngắn nhất có thể.

Sử dụng thuốc nhóm NSAID có thể làm tăng nguy cơ bị tổn thương thận cấp và các biến cố trên tim mạch. Đặc biệt, phụ nữ mang thai từ tháng thứ 6 thai kỳ là đối tượng chống chỉ định dùng NSAID, vì nguy cơ tổn thương thận, tim, phổi có thể gây tử vong cho thai nhi.

Thuốc giảm đau không kê đơn paracetamol có thể gây suy gan cấp nếu dùng sai

Các thuốc giảm đau không kê đơn như paracetamol (OTC), dành cho các cơn đau nhẹ, được các bác sĩ đánh giá khá an toàn. Tuy nhiên, nhóm thuốc này vẫn có tác dụng phụ. Trên thực tế, nhiều trường hợp bị ngộ độc paracetamol do dùng không đúng cách, dẫn đến suy gan cấp, đe dọa đến tính mạng.

Trước đó theo nghiên cứu của Mỹ, tình trạng ngộ độc thuốc trên là nguyên nhân thứ hai dẫn đến việc phải điều trị ghép gan trên thế giới và đứng đầu tại Mỹ. Có khoảng 56.000 ca cấp cứu, 2600 ca nhập viện và 500 ca tử vong mỗi năm tại Mỹ, 50% trong số đó là do sử dụng sai, quá liều.

Ở Việt Nam, theo thống kê của Trung tâm Chống độc Bệnh Viện Bạch Mai, trước đây tỷ lệ ngộ độc paracetamol đứng hàng thứ 2 trong các trường hợp ngộ độc thuốc. Nguyên nhân chính là do sự chủ quan và thiếu hiểu biết của người bệnh trong cách sử dụng thuốc như: Khoảng cách uống các liều quá ngắn, uống cùng lúc nhiều loại thuốc chứa paracetamol, uống lặp lại liều cao paracetamol, uống trong nhiều ngày. 

Đối tượng có nguy cơ cao ngộc độc khi sử dụng thuốc giảm đau này là người đang bệnh lý gan, nhiễm virus viêm gan đang hoạt động, người suy dinh dưỡng, nghiện rượu, người suy giảm miễn dịch, mắc bệnh lý rối loạn chuyển hóa bẩm sinh.

Nhóm opioid dễ gây nghiện

Nhóm opioid, là thuốc giảm đau mạnh nhất thuộc nhóm thuốc kê đơn. Nổi bật nhất là morphin, fentanyl, tramadol, được bác sĩ kê điều trị cho bệnh nhân ung thư, đau sau mổ. Tác dụng phụ rõ rệt nhất của nhóm này là buồn nôn, táo bón, lệ thuộc thuốc. Nếu tuân thủ điều trị, được giám sát y tế sát sao, hiệu quả giảm đau tốt, chất lượng cuộc sống người bệnh được cải thiện. Tuy nhiên, người bệnh có thể nghiện thuốc, ức chế hô hấp, thậm chí nguy hiểm tính mạng nếu dùng không đúng chỉ định.

Do đó, theo các bác sĩ tại Bệnh viện Bạch Mai, tình trạng người bệnh tự mua thuốc giảm đau, tự quyết định liều sử dụng hiện nay rất phổ biến. Một số người ngại đi tái khám định kỳ mà tự mua thuốc giảm đau theo đơn thuốc cũ. Thực tế, tình trạng bệnh thường diễn biến khác nhau theo thời gian, cần được bác sĩ điều chỉnh lại thuốc để đảm bảo hiệu quả, hạn chế tối đa tác dụng phụ có thể gặp phải.

Khi dùng thuốc giảm đau phải có sự tư vấn của bác sĩ hoặc dược sĩ. Đồng thời, người bệnh cần cung cấp đầy đủ thông tin về triệu chứng, mức độ đau, tiền sử dùng thuốc điều trị... để giúp dược sĩ lựa chọn loại thuốc giảm đau phù hợp, tránh các biến chứng có thể xảy ra. Người bệnh không được tự ý nhai, bẻ hay nghiền viên thuốc hay tự thay đổi liều sử dụng, mua thêm thuốc hoặc ngưng thuốc đột ngột.

Trước khi dùng thuốc nên chủ động kiểm tra thành phần hoạt chất trên bao bì, tờ hướng dẫn sử dụng để tránh nguy cơ quá liều, do uống nhiều thuốc cùng một lúc. Người bệnh biết các chống chỉ định, liều dùng tối đa, tác dụng phụ có thể xảy ra để cân nhắc sử dụng.

Đặc biệt đối với trẻ nhỏ, do cơ thể và sự phát triển của trẻ em khác người lớn rất nhiều chính vì thế khi chọn thuốc cần phải hết sức lưu ý. Cụ thể, trẻ em dưới 16 tuổi không được sử dụng thuốc aspirin vì có thể ảnh hưởng tới não và gan.

Phụ nữ có thai và cho con bú cũng không nên sử dụng các loại thuốc trong đó có các loại thuốc liên quan đến giảm đau. Người cao tuổi khi sử dụng thuốc cần hết sức thận trọng. Cơ thể của họ nhiều khi sẽ có một số tác dụng phụ với các thành phần của thuốc. Chính vì vậy cần phải lựa chọn chính xác loại thuốc cũng như liều lượng sử dụng hợp thì mới mang lại hiệu quả.

An Dương