Những lỗ hổng tình báo của CIA

Tuy nội dung bản báo cáo mật không được tiết lộ, nhưng các quan chức và thành viên IAB úp mở rằng, vấn đề nghiêm trọng là CIA đã ngày càng tiệm cận hình thức vũ trang chống khủng bố và lơ là nhiệm vụ truyền thống là thu thập thông tin tình báo. Hậu quả của xu hướng quá hăng say tham gia các hoạt động vũ trang chống khủng bố là CIA ngày càng bị "lạc hậu tình hình" tại một số điểm nóng có vai trò quan trọng trong chính sách đối ngoại của Mỹ.

 

IAB bao gồm 14 chuyên gia, là những người từng nắm giữ các chức vụ cao cấp trong bộ máy chính quyền và Quốc hội Mỹ, trong đó có những cựu nghị sĩ nhiều ảnh hưởng như Chuck Hagel (nay là Bộ trưởng Quốc phòng), cựu Chủ tịch Ủy ban Tình báo Thượng viện David Boren và cựu Chủ tịch Ủy ban 11-9 Lee H. Hamilton.

 

Hội đồng này thường có những cuộc họp trong vòng bí mật và các thành viên có nhiều quyền tiếp cận các quan chức tình báo cũng như các tài liệu tình báo nhạy cảm nhất. Do đó, báo cáo của IAB được xem là lời cảnh báo nghiêm trọng nhất dành cho CIA cũng như cộng đồng tình báo Mỹ nói chung, đồng thời có thể tạo ra bước ngoặt trong cuộc chiến chống khủng bố.

 

David Boren cho rằng, "Cộng đồng tình báo Mỹ phần nào đã trở thành công cụ hỗ trợ quân sự", và việc triển khai nhân sự và khí tài, nguồn lực tài chính quá mất cân đối đang dẫn đến tình trạng hụt hẫng chuyên môn nặng nề. Ông Hamilton nhận định, việc CIA dồn nhiều công sức cho các chiến dịch quân sự đã làm tổn hại đến chuyên môn gián điệp truyền thống.

 

Cần lưu ý rằng, Hamilton chính là người đã có những phát kiến làm thay đổi hoạt động tình báo của Mỹ, đưa cộng đồng tình báo đi sâu vào cuộc chiến chống khủng bố toàn cầu. Ngày nay, khi phát hiện thấy sự chuyển hướng của cộng đồng tình báo, mà cụ thể là CIA, đã đi quá xa, ông Hamilton cho rằng cần phải có sự thay đổi, "tái định hướng sự tham gia chiến tranh, sự tập trung vào chống khủng bố bấy lâu nay để quay trở về các chức năng tình báo truyền thống.

 

Những hoạt động thực tế của CIA và cộng đồng tình báo Mỹ, từng được báo chí đưa tin đầy rẫy trong nhiều năm qua, đã chứng minh cụ thể, rõ ràng cho những ý kiến phát biểu của các thành viên IAB. Quả thực, từ sau sự kiện 11/9/2001, CIA chỉ chú tâm tham gia cuộc chiến  ở Iraq và chống khủng bố Afghanistan, Pakistan, trong đó cơ quan này ít khi thực hiện các nghiệp vụ tình báo truyền thống để thu thập thông tin chống khủng bố mà chủ yếu sử dụng các công cụ tra tấn để moi tin tức từ các nghi can khủng bố và cả người vô tội bị nghi là "khủng bố".

 

Thời gian gần đây, CIA còn lạm dụng các phương tiện chiến đấu sát thương cao, tiêu biểu nhất là các chương trình máy bay không người lái ở khắp nơi, từ Pakistan, Yemen cho đến Somalia và cả ở Nam Mỹ. Riêng chương trình sử dụng máy bay không người lái chống khủng bố của CIA tại Pakistan đã gây nên những hậu quả nghiêm trọng, làm chết hàng ngàn dân thường vô tội của Pakistan, làm dấy lên làn sóng chống Mỹ ngày càng cao, khiến cho quan hệ đồng minh một thời giữa 2 nước Mỹ - Pakistan trở nên xấu đi đến mức không thể sửa đổi được.

 

Trong một báo cáo vừa mới công bố vào trung tuần tháng 3 vừa qua, Đặc phái viên nhân quyền Liên Hiệp Quốc Ben Emmerson đã tuyên bố chương trình máy bay không người lái của Mỹ đã xâm phạm nghiêm trọng chủ quyền của Pakistan, vì nó thật sự không được chính quyền sở tại chấp nhận mà bị ép buộc phải chấp nhận.

 

Theo thống kê, chương trình máy bay không người lái của Mỹ đã giết chết hơn 3.500 người Pakistan, trong đó có hơn 1.000 dân thường vô tội. Trước đó, Tòa phúc thẩm Tòa án Liên bang Mỹ đã ra phán quyết CIA không được giữ bí mật thông tin về các chương trình máy bay không người lái.

 

Shawn Turner, phát ngôn viên của Văn phòng Giám đốc Tình báo Quốc gia (DNI) cho rằng, mặc dù phải đối mặt với những khó khăn, thách thức chưa từng có, nhưng các cơ quan tình báo Mỹ vẫn "tiếp tục thành công trong việc thu thập và phân tích thông tin tình báo" giúp nước Mỹ tránh được các mối đe dọa toàn cầu.

 

Ngược lại, báo cáo của IAB đã chỉ ra rằng, CIA và cộng đồng tình báo Mỹ nói chung vẫn bộc lộ nhiều điểm yếu mà "kẻ thù" có thể lợi dụng tấn công. Ngay cả khi CIA và Cơ quan Tình báo quân đội (DIA) dù có bố trí một bộ phận theo dõi Iran và chương trình hạt nhân của nước này, nhưng kết quả thu được chỉ là những thông tin mù mờ và luôn phải theo đuôi tình báo Iran.

 

Nhìn vào cách CIA bị "hụt hơi", bị bất ngờ không thể lường trước được tình huống khi phong trào "Mùa xuân Arập" nổ ra thời gian qua ở khu vực Trung Đông, Bắc Phi như tại Tunisia, Ai Cập, Yemen, đặc biệt là các cuộc nội chiến đẫm máu tại Libya năm 2011-2012, và Syria hơn 2 năm qua,… cũng có thể thấy rõ rằng, cơ quan này và nhiều cơ quan tình báo khác của Mỹ đã bỏ trống khu vực Trung Đông, Bắc Phi quá lâu.