Phẫu thuật và xạ trị có thể chữa được bệnh ung thư phát hiện sớm

Ung thư ở Việt Nam đứng tốp đầu khu vực

Mới đây, Tổ chức Y tế thế giới (WHO) công bố về tỷ lệ người chết do bệnh ung thư ở Việt Nam đứng thứ 78 trong 172 quốc gia vùng lãnh thổ được xếp hạng. Với tỷ lệ chết vì ung thư là 110 ca/100.000 người. Trong khu vực Đông Nam Á, Việt Nam chỉ đứng sau các nước Lào và Myanmar về tỉ lệ tử vong do căn bệnh này.

Ở Việt Nam, mỗi năm 70.000 người chết vì ung thư mỗi năm, có 200.000 người mắc mới mỗi năm. Các chuyên gia đánh giá tỷ lệ mắc và tử vong hàng năm do ung thư rất đáng báo động. Theo thống kê, có đến hơn một nửa số bệnh nhân mắc ung thư đi khám và điều trị đều ở giai đoạn muộn, hoặc quá muộn, khi phát hiện ra bệnh thì khó có thể chữa khỏi.

TS. BS Phạm Cẩm Phương - Phó giám đốc Trung tâm y học hạt nhân và ung bướu (Bệnh viện Bạch Mai) cho biết, trước đây, ở Việt Nam, tỷ lệ mắc bệnh ung thư cũng như tỷ lệ tử vong ở người bệnh đang còn chiếm tỷ lệ khá cao. Điều này được giải thích bằng đa số các bệnh nhân đến bệnh viện chủ yếu ở giai đoạn muộn. Cũng có thể do chúng ta chưa cập nhật được với trang thiết bị hiện đại và truyền thông chưa tốt để người bệnh đến khám ở giai đoạn sớm.

Y học hạt nhân góp phần điều trị tận gốc ung thư sớm

Về Xạ trị, ngành y học hạt nhân có bước tiến đột biến, đã đạt được một số tiến bộ trong kỹ thuật xạ trị ung thư như kỹ thuật xạ trị ba chiều, Kỹ thuật PET/CT mô phỏng lập kế hoạch xạ trị, Xạ phẫu Dao gamma và Dao gamma quay. Đặc biệt phải kể đến là xạ trị trong, chọn lọc hay còn gọi là phương pháp tắc mạch phóng xạ có hiệu quả đáng kể trong điều trị ung thư.

Mô tả về quá trình điều trị ung thư, các bác sĩ Bệnh viện Bạch Mai cho biết, các hạt vi cầu phóng xạ được bơm vào động mạch nuôi khối u sẽ đi vào các nhánh động mạch nhỏ khắp trong khối u gây tắc mạch cắt nguồn dinh dưỡng nuôi u, mặt khác bức xạ beta gắn trên các hạt vi cầu phát ra sẽ tiêu diệt các tế bào ung thư, hiệu quả chung sẽ làm giảm thể tích hoặc tiêu hoàn toàn khối u mà rất ít ảnh hưởng đến tổ chức lành xung quanh. Kỹ thuật này mang lại lợi ích lớn cho bênh nhân và đang có triển vọng mở rộng áp dụng tại các bệnh viện lớn trong cả nước. Đến nay cả nước đã tiến hành thành công cho gần 60 bệnh nhân bị ung thư gan tiên phát hoặc thứ phát.

Ngoài ra, cấy hạt phóng xạ điều trị ung thư tuyến tiền liệt cũng có hiệu quả khả quan. Đây là phương pháp xạ trị áp sát suất liều thấp với các hạt phóng xạ phát tia gamma để cấy vào trong tổ chức khối u, có tác dụng tiêu diệt tế bào ung thư tại chỗ mà không hoặc ảnh hưởng rất ít tới mô lành xung quanh. Điểm nổi bật của kỹ thuật này là tạo ra liều hấp thụ khá cao cho mô bệnh mà không chiếu xạ cho mô lành. Các đồng vị phóng xạ có thời gian bán rã không quá ngắn và không quá dài nên có thể để lại các hạt phóng xạ mà không cần lấy ra sau khi cấy hạt phóng xạ vào. Tại BV Bạch Mai đã thực hiện thành công 2 ca đầu tiên tại Việt Nam với kết quả tốt đẹp.

Bên cạnh đó, Bộ Y tế cho rằng, xạ trị trong mổ có thể áp dụng cho nhiều loại ung thư và đem lại kết quả như: Ung thư Vú, Trực tràng, Tử cung, Phổi, Bàng quang, Di căn xương, cột sống ... Trung tâm Ung bướu của Bệnh viện trung ương Huế đã áp dụng thành công kỹ thuật này đối với ung thư vú.

TS. BS Phạm Cẩm Phương cho rằng, ở Việt Nam, điều trị bệnh ung thư là sự phối hợp giữa các phương pháp như phẫu thuật, hóa chất, xạ trị, điều trị nhắm trúng đích và điều trị miễn dịch. Ở giai đoạn sớm, thì chủ yếu điều trị bằng phẫu thuật và xạ trị là đã khỏi được bệnh. Còn ở giai đoạn ung thư muộn cần phải áp dụng nhiều phương pháp. Về phẫu thuật, nay đã có phẫu thuật nội soi, tạo hình và bảo tồn cho người bệnh.

Các ứng dụng bức xạ ion hóa và chuẩn đoán hình ảnh chuyên ngành X quang đã đưa được thiết bị hiện đại về máy chụp CT từ 64 dãy cho đến 320 dãy, các thiết bị chụp cộng hưởng từ 1.5 Tesla đến 3 Tesla. Các tiến bộ trong chuẩn đoán hình ảnh đã phát hiện rõ được tổn thương u cũng như tổn thương hạch và tổn thương di căn để chuẩn đoán bệnh chính xác và điều trị hiệu quả tốt nhất cho người bệnh. Các chuyên ngành khác như nội soi, về xét nghiệm khối u trong máu, mô bệnh học, giải phẫu và di truyền cũng đem lại tiến bộ trong chuẩn đoán bệnh ung thư.

Y học hạt nhân Việt Nam tiệm cận với thế giới

Năm 2011, Thủ tướng Chính phủ đã đưa ra quy hoạch chi tiết về ứng dụng phát triển bức xạ ion hóa trong lĩnh vực y tế đến năm 2020. Nhằm mục đích làm sao trên 60 tỉnh thành đều có cơ sở y học hạt nhân và điều trị ung bướu với thiết bị xạ trị, cùng các thiết bị xạ hình. Trên 80% các tỉnh thành này, đều có máy chụp CT, cũng như có máy thiết bị chuyên dùng SPECT trong chuyên ngành y học hạt nhân.

Đồng thời 100% các bệnh viện tuyến huyện có các thiết bị máy chụp X quang, và hoàn thiện các trung tâm y học hạt nhân và ung bướu ở Bệnh viện Bạch Mai, cũng như là xây dựng các trung tâm xạ trị ở các bệnh viện lớn, thành lập trung tâm điện quang ở bệnh viện Bạch Mai.

Chuẩn đoán bệnh ung thư cho đến nay đã có rất nhiều tiến bộ, từ đó chuẩn đoán bệnh ung thư ở giai đoạn sớm để đạt được hiệu quả bệnh được sớm hơn, đồng thời, giảm chi phí cho người bệnh.

TS. BS Phạm Cẩm Phương khẳng định, Bệnh viện Bạch Mai cũng như Việt Nam đã có được những ứng dụng trong y học hạt nhân ngang tầm khu vực và một số nước tiên tiến trên thế giới.

Về bức xạ ion hóa trong ngành y tế tại Việt Nam, chủ yếu được ứng dụng 3 ngành chính là điện quang, y học hạt nhân và xạ trị ung thư. Các ứng dụng này, được thể hiện rõ nét trong chuẩn đoán cũng như là điều trị bệnh.

Cả nước có 53 máy xạ trị, đạt tỷ lệ 0,6 máy/ triệu dân (53 máy/ 90 triệu dân), tăng gấp đôi so với năm 2009. Mật độ phân bố các đơn vị xạ trị và các bệnh viện có trung tâm, khoa ung bướu có đơn vị xạ trị vẫn tập trung phần lớn tại thành phố lớn, trong đó 30 máy tại Hà Nội và thành phố Hồ Chí Minh, mỗi máy gia tốc xạ trị cho trên 100 bệnh nhân mỗi này, cao hơn 2 lần định mức quy ước chung của thế giới.

Hiện Bộ Y tế rất trú trọng vào việc đào tạo đội ngũ cán bộ ứng dụng bức xạ trong y tế bảo đảm chất lượng tại cơ sở ứng dụng bức xạ trong y tế, nhất là các cơ sở xạ trị có chứng chỉ như một số bệnh viện tuyến trung ương ở cả 3 miền.

Đức Mậu