5 kịch bản nhằm định hướng con đường của EU

Chủ tịch Ủy ban châu Âu (EC) Jean-Claude Juncker mới đây đã công bố Sách trắng về tương lai châu Âu, gồm 32 trang với 5 kịch bản, nhằm chuẩn bị cho Hội nghị thượng đỉnh đặc biệt của Liên minh châu Âu (EU) tại Italia vào ngày 25-3 tới.

Trước toàn thể Nghị viện châu Âu, ông Jean-Claude Juncker đã liệt kê ra 5 kịch bản cho châu Âu, tương đương với các mức độ hòa nhập khác nhau và kêu gọi các lãnh đạo châu Âu phải có lập trường rõ ràng.

Dưới đây là 5 kịch bản cho tương lai EU đang được các nước châu Âu thảo luận:

Kịch bản 1: Tiếp tục

Kịch bản đầu tiên mà ông Juncker đưa ra là tiếp tục duy trì hoạt động bình thường của Ủy ban châu Âu theo các hướng dẫn đã được vạch ra trong Tuyên bố Bratislava năm 2016. “Lựa chọn này dựa trên sự đồng thuận của các quốc gia EU trong việc phát triển hơn nữa thị trường EU đơn lẻ”, chủ tịch EC cho biết. Trong khi đó vấn đề trách nhiệm kiểm soát biên giới chủ yếu thuộc về chính phủ của từng nước EU.

Kịch bản 2: Chỉ còn thị trường chung

Kịch bản này sẽ là không còn gì khác ngoài xây dựng thị trường chung châu Âu với 500 triệu người trong nỗ lực nhằm chấm dứt khủng hoảng kinh tế. Liên minh châu Âu muốn ngày càng tập trung vào việc đơn giản hóa các hoạt động thương mại. Không mở cửa biên giới, không có sự bảo vệ môi trường và không có các chính sách ngoại giao như thông thường. Về cơ bản kịch bản này biến EU thành một khối thương mại giống như nhiều khối thương mại khác trên thế giới.

Tuy nhiên EC có vẻ không mặn mà lắm với con đường này khi đưa ra bình luận: “Kịch bản này dễ thực hiện nhưng năng lực hành động chung của EU sẽ bị hạn chế”. Ủy ban châu Âu cũng cho rằng EU có thể sẽ phải đối mặt với sự rủi ro cao của đồng euro, bởi vì nó không thể hoàn tất việc thực hiện cai quản khu vực kinh tế sử dụng đồng euro, nên dễ gây ra khủng hoảng tài chính mới.

Các công ty có khả năng phải đối mặt với việc kiểm tra hàng hóa ở biên giới nhiều hơn, và các thành viên EU sẽ quay trở lại chính sách ngoại giao song phương. Giao dịch thương mại và hợp tác quốc phòng cũng trở nên khó khăn hơn.

Kịch bản 3: Hội nhập nhiều tốc độ

Kịch bản này đề xuất một “châu Âu nhiều tốc độ”, nghĩa là các nước thành viên khác nhau sẽ có các mức độ liên quan không giống nhau tới mọi lĩnh vực trong EU. Ở đó những người muốn hợp tác cùng nhau nhiều hơn nữa trong các lĩnh vực quốc phòng hay quản trị khu vực đồng tiền chung châu Âu (Eurozone) sẽ không bị cản trở bởi những bên vốn còn đang lưỡng lự.

Ủy ban châu Âu cho rằng mô hình này sẽ dẫn tới sự khác biệt về quyền công dân và việc quản lý khu vực đồng tiền chung khó hoàn thành. Tuy nhiên kịch bản này sẽ cho phép quân đội các quốc gia hợp tác chặt chẽ hơn, cũng như tạo điều kiện để các nền kinh tế xây dựng được một bộ luật kinh doanh thống nhất.

Kịch bản 4: Ít nhưng hiệu quả

Kịch bản này dựa trên hai điều. Thứ nhất, có tiếng nói riêng với phần còn lại của thế giới với chính sách ngoại giao thống nhất hơn nữa. Thứ hai, ưu tiên hợp tác sâu hơn giữa các nước EU trong vì mục tiêu thương mại và an ninh. Mô hình này giảm bớt các chương trình nghị sự chung nhưng hiệu quả hơn và để những vấn đề nhỏ hơn cho các quốc gia gánh vác.

EC chỉ ra vấn đề đối với mô hình này là nó phụ thuộc vào sự đồng thuận của mỗi quốc gia trong liên minh đối với các vấn đề mà họ muốn hợp tác hiệu quả hơn.

Kịch bản 5: Thiết lập mô hình liên bang

Kịch bản này mong muốn tạo mô hình liên bang giống như Mỹ, đưa EU với 27 quốc gia thành viên sẽ cùng nhau tiến xa hơn. Với kịch bản này, các nước EU sẽ tạo nên tiếng nói chung về thương mại và ngoại giao, cũng như thực hiện vai trò lãnh đạo toàn cầu trong chống biến đổi khí hậu và nhân đạo.

Đâu mới là lựa chọn đúng ?

Chủ tịch EC rất tự tin về 5 kịch bản mà ông đưa ra. Hiện tại, 5 hướng đi mới đang được 27 nước châu Âu cùng thảo luận, vẫn còn quá sớm để biết các nước sẽ chọn hướng đi nào. Tuy nhiên, việc Ủy ban châu Âu chỉ thẳng khiếm khuyết và sẵn sàng phá bỏ những gì không còn hợp thực tế để xây dựng lại mô hình mới đã là một điều tích cực.

Ngày 25/3 tới, "Sách Trắng" về tương lai châu Âu sẽ được đặt trên bàn của các nguyên thủ quốc gia tại Hội nghị thượng đỉnh Rome để lãnh đạo các quốc gia EU lựa chọn ra phương thức mà theo đó châu Âu sẽ tự xây dựng lên tương lai của chính mình.

 Minh Nguyệt