Sơ cứu nhanh cho người bị gãy xương đòn

Trong giải phẫu cơ thể người, xương đòn là một xương dẹt, dài, hình chữ s, tạo nên một phần của bả vai. Một đầu xương tiếp khớp với xương ức, đầu còn lại tiếp khớp với xương bả vai, có vai trò quan trọng trong việc vận động của cánh tay, đặc biệt là hoạt động mang vác... Xương đòn có thể gãy do tác động trực tiếp và do lực gián tiếp truyền lên theo cánh tay sau khi ngã mà vươn bàn tay ra chống đỡ. Trường hợp này gặp nhiều trong tai nạn lao động, tai nạn giao thông. 

Những trường hợp lực chấn thương lớn hoặc vận chuyển bệnh nhân mà không cố định tốt có thể gây ra một số biến chứng nguy hiểm như tổn thương bó mạch thần kinh dưới đòn, tổn thương đỉnh phổi dẫn đến tràn khí, tràn máu khoang màng phổi. Hai biến chứng này rất nguy hiểm, có thể nhanh chóng gây tử vong do hoạt động hô hấp và tuần hoàn bị ảnh hưởng. Do đó, cần có cách sơ cứu gãy xương đòn an toàn, nhanh chóng.

Để sơ cứu gãy xương đòn đúng cách, đầu tiên cần nhận biết vị trí của xương đòn

Dấu hiệu gãy xương đòn có biểu hiện sưng, bầm và ấn đau trên vùng bị chấn thương, có sự biến dạng xương và mất vận động nâng, cơ vai, sờ thấy xương gãy gồ lên dưới da, khi nạn nhân cử động có tiếng tiếng lạo xạo. Đi kèm là các triệu chứng như đau chói, sưng nề tại chỗ gãy, cánh tay bên đau bị hạn chế hoặc không thể vận động. Vì xương đòn nằm sát dưới da, nên điều đặc biệt quan trọng là tìm xem có bị gãy xương hở hay không. 

Sơ cứu cho nạn nhân bị gãy xương đòn

Khi nạn nhân bị gãy xương đòn, trước hết cần giữ nạn nhân ở tư thế cố định. Sau đó, tiến hành cách bước sơ cứu bằng nẹp chữ T hoặc bằng băng số 8.

Sơ cứu bằng nẹp chữ T

Cho nạn nhân ưỡn ngực hai vai kéo về phía sau. Chèn bông hoặc băng dưới hai hố nách và hai bả vai. Đặt nẹp chữ T sau vai, nhánh dài dọc theo cột sống, nhánh ngang áp vào vai. Quấn băng vòng tròn từ nách qua  vai  buộc  nút  ở  bả  vai. Quấn băng vòng thắt lưng, buộc nút  ở  vị  trí  thích hợp không vướng. Chú ý nẹp chữ T phải đảm bảo rằng nhánh dài phải đủ dài qua thắt lưng, nhánh ngang phải to bản và dải qua khỏi vai.

Sơ cứu bằng băng số 8

Có thể sơ cứu gãy xương đòn bằng băng số 8

Trường hợp không có nẹp thì dùng băng số 8. Việc này cần hai người thực hiện. Người thứ nhất nắm 2 cánh tay nạn nhân nhẹ nhàng kéo ra phía sau bằng một lực vừa phải, không đổi trong suốt thời gian cố định. Người thứ hai dùng băng băng kiểu số 8 để cố định xương đòn. Chú ý rằng phải đệm lót tốt ở hai hố nách để tránh gây cọ sát làm nạn nhân đau khi băng.

Nếu xương xuyên thủng qua da, có chảy máu, hãy băng một miếng băng nhẹ lên trên vết thương để tránh nhiễm trùng. Sau đó cần nhanh chóng chuyển nạn nhân đến cơ sở y tế. Đặc biệt lưu ý, trong quá trình chuyển nạn nhân bệnh viện, để tránh tai biến xương chọc vào đầu phổi có thể gây tử vong cần giữ nạn nhân ở tư thế cố định. Nếu vận chuyển bằng xe máy, cần tránh bị xóc, co kéo. Tốt nhất là nên để nạn nhân nằm cáng để vận chuyển đến cơ sở y tế an toàn.  

Ly Ly (T/h)