Hoạt động sở hữu trí tuệ hỗ trợ phát triển thể thao phục vụ người hâm mộ thế giới

Năm nay, Ngày SHTT thế giới sẽ được tổ chức với chủ đề: "Vươn tới Giải Vàng: Sở hữu trí tuệ và thể thao". Với chủ đề này, Tổ chức SHTT thế giới (WIPO) mong muốn các hoạt động SHTT hiện tại và trong tương lai sẽ khuyến khích, hỗ trợ phát triển thể thao phục vụ người hâm mộ trên toàn thế giới.

Tại Tổ chức WIPO, mỗi ngày đều là Ngày SHTT thế giới bởi hằng ngày, các dịch vụ nộp đơn xin cấp bằng sáng chế, nhãn hiệu và kiểu dáng công nghiệp (những thủ tục chính về SHTT) liên tục diễn ra. Đây cũng chính là nơi mà những đổi mới về công nghệ, những sáng tạo thương hiệu hiện đại, những thiết kế sản phẩm mới được liên kết và lan tỏa rộng khắp toàn cầu.

Theo khẳng định của WIPO, trong bối cảnh các tổ chức thể thao trên thế giới đang ngày càng phụ thuộc các đài truyền hình để thu hút tài trợ, kết nối người hâm mộ trên toàn thế giới, vấn đề về bản quyền và các hiệp ước liên quan của tổ chức này nhận được sự chú ý đặc biệt. Các hoạt động liên quan tới việc nắm giữ bản quyền phát sóng đang trở thành nền tảng thúc đẩy mối quan hệ giữa thể thao với truyền hình và các phương tiện truyền thông khác.

Trong các hiệp ước của WIPO liên quan tới lĩnh vực thể thao, đáng chú ý nhất là việc 52/192 quốc gia thành viên của tổ chức này đã tham gia Hiệp ước Nairobi- một hiệp ước có nhiều điều ước để hỗ trợ phong trào Olympic và Thế vận hội Olympic - một trong những sự kiện thể thao mang tính biểu tượng nhất thế giới. 

Hiệp ước Nairobi cũng là hiệp ước thể hiện rõ các quyền SHTT trong lĩnh vực thể thao. Cụ thể, theo quy định tại Hiệp ước Nairobi, tất cả các quốc gia kí kết Hiệp ước đều có nghĩa vụ bảo vệ biểu tượng Olympic (hình ảnh năm vòng tròn xen kẽ) và không được sử dụng cho mục đích thương mại (trong quảng cáo, trên hàng hóa như một nhãn hiệu…) mà không có sự cho phép của Ủy ban Olympic Quốc tế (IOC). 

Biểu tượng của Olympic Quốc tế. Ảnh: ST

Trong trường hợp IOC cho phép sử dụng biểu tượng Olympic ở một quốc gia là thành viên của Hiệp ước, Ủy ban Olympic quốc gia của quốc gia đó sẽ được hưởng một phần doanh thu mà IOC có được từ việc sử dụng biểu tượng Olympic.

IOC cũng sử dụng hệ thống Madrid (Hệ thống đăng ký quốc tế tạo điều kiện thuận lợi cho việc đăng ký nhãn hiệu hàng hoá nhiều tại các nước trên thế giới) của WIPO để đăng ký nhãn hiệu quốc tế để quản lý các nhãn hiệu toàn cầu của mình cho những thành phần được gọi là “Tài sản Olympic”.

Những tài sản này bao gồm tất cả các quyền liên quan đến việc tổ chức, khai thác và quảng bá Thế vận hội Olympic. Hiến chương Olympic xác định cờ Olympic, khẩu hiệu, nhạc thiều, lời tuyên thệ, biểu tượng, ngọn lửa, ngọn đuốc và biểu trưng không giới hạn ở Thế vận hội mùa đông và Thế vận hội mùa hè đều là "Tài sản Olympic".

Thương hiệu của IOC thông qua các nhãn hiệu trên, là một phần không thể thiếu trong mô hình doanh thu của tổ chức này, cho phép IOC hỗ trợ sự phát triển của thể thao trên toàn cầu. 90% số tiền do IOC tạo ra thông qua các hợp đồng tài trợ và bán bản quyền phát sóng được tái đầu tư vào sự phát triển thể thao trên toàn thế giới.

Ngoài Hiệp ước Nairobi, nhiều quốc gia (các chủ nhà trước đây và trong tương lai của Thế vận hội Olympic) đã áp dụng luật trong nước thích hợp để bảo vệ "Tài sản Olympic" và quyền của những người tổ chức các sự kiện thể thao.

Huy Hoàng (Theo: Wipo)