Tác hại không ngờ từ xà phòng kháng khuẩn chứa chất triclosan

Nhiều xà phòng tiệt trùng được bày bán trên thị trường Việt Nam có chứa chất cấm dùng ở Mỹ. Theo thông tin từ Cục Quản lý dược ngày 7-9 cho hay đã ghi nhận một số sản phẩm là xà phòng rửa tay tiệt trùng có chứa chất triclosan, một trong 19 chất mà Cục Quản lý thực phẩm và dược phẩm Hoa Kỳ (FDA) cấm dùng từ đầu tháng 9 này.

Tác hại của chất triclosan trong xà phòng kháng khuẩn

Triclosan có tác dụng diệt khuẩn và diệt vi nấm, đây là thành phần chính trong xà phòng kháng khuẩn trong gia dụng. Độc tính của triclosan được cảnh báo tương đương một loại thuốc trừ sâu, có thể ảnh hưởng đến các hormone của cơ thể, đặc biệt là hormone tuyến giáp (có vai trò quan trọng trong quá trình trao đổi chất). Nếu người dùng tiếp xúc lâu dài, sẽ có nhiều tác động tiêu cực đến sức khỏe.

Theo nguồn tin từ báo Tri thức trực tuyến, năm 2010, các nhà nghiên cứu phát hiện ra rằng trẻ em tiếp xúc với triclosan dễ bị sốt cỏ khô (một tình trạng dị ứng phổ biến). Ngoài ra, triclosan cũng gây dị ứng viêm da tiếp xúc ở những người nhạy cảm.

Bên cạnh đó, chất này phản ứng với clo trong nước máy và tạo ra 2,4-dichlorophenol, hợp chất chuyển đổi thành dioxin khi tiếp xúc với bức xạ tia cực tím từ mặt trời. Một lượng nhỏ chất dioxin sẽ gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến hệ thống nội tiết. Đây là chất hóa học ổn định, nên việc loại bỏ chúng ra khỏi cơ thể phải mất thời gian dài. Nhiều báo cáo cho thấy triclosan kết hợp với clo trong nước máy tạo thành chloroform, một chất gây ung thư nguy hiểm.

Một số nghiên cứu chỉ ra rằng triclosan còn có thể phá vỡ quá trình phát triển bình thường của tuyến vú, ảnh hưởng đến sự trao đổi chất của các hormone tuyến giáp, làm suy yếu hệ thống miễn dịch. Bên cạnh đó, chất này gây suy giảm kích thích, làm co các khớp nối trong cơ tim và xương.

Các nhà khoa học cảnh báo sử dụng hóa chất này thường xuyên sẽ làm cho vi khuẩn dần trở nên kháng thuốc bằng cách xây dựng tuyến phòng thủ của chúng. Không may là vì nhiều thuốc kháng sinh như isoniazid cũng nhắm vào enzym đặc hiệu này, những vi khuẩn này vô tình trở nên kháng với kháng sinh.Về cơ bản sẽ khởi động những cơ chế cơ chế cho phép kháng chéo với các kháng sinh dùng điều trị bệnh ở người.  Những thay đổi này là sự hình thành cơ chế “bơm ngược dòng” cho phép vi khuẩn “nôn ra” thuốc kháng sinh trước khi thuốc có thể giết chết chúng.

Không chỉ vậy, chúng còn rất độc hại với các vi khuẩn khỏe mạnh trong nước, đồng thời ức chế quá trình quang hợp của tảo, gây hại môi trường sống của trái đất.

Mức độ thẩm thấu triclosan qua da khi sử dụng xà phòng kháng khuẩn

Theo nguồn tin từ báo GiadinhNet, PGS.TS Trần Hồng Côn khuyên, mặc dù hai hóa chất này độc nhưng mọi người cũng không nên quá hoang mang. Tác hại nguy hiểm này chỉ đúng khi vào cơ thể trực tiếp với một lượng lớn qua đường ăn uống, còn để rửa tay chân, tắm giặt, triclosan và triclocarban chỉ có khả năng thẩm thấu qua da nên rủi ro thấp. Hàm lượng vào cơ thể có nhưng rất nhỏ khó có thể gây ra các tác động như nghiên cứu. Việc ảnh hưởng đến da như gây kích ứng, ngứa cùng tùy cơ địa từng người.

Việc chúng ta rửa tay quá nhanh, thời gian tiếp xúc với xà phòng chưa đầy 20 giây nên xà phòng diệt khuẩn cũng chỉ có tác dụng như xà phòng thường.

Quan trọng nhất vẫn là cách rửa tay thế nào cho đúng: Phải rửa sạch cả lòng bàn tay, mu bàn tay, cổ tay và từng ngón tay. Đây là một trong những bước quan trọng nhất để phòng bệnh và ngăn bệnh lây lan sang cộng đồng.

Xà phòng diệt khuẩn không tốt hơn xà phòng thông thường

Theo Báo Người Lao Động, trên thị trường hiện nay, rất nhiều sản phẩn nước rửa tay, xà phòng có thành phần triclosan. Một chuyên gia trong lĩnh vực hóa mỹ phẩm cho biết triclosan đang được sử dụng tương đối phổ biến ở nhiều mặt hàng hóa mỹ phẩm với vai trò là chất bảo quản và chất diệt khuẩn trong các sản phẩm rửa tay, sữa tắm...

 Theo các chuyên gia hóa học, hiện có hơn 200 hợp chất hữu cơ để diệt khuẩn. Chính vì thế, để bảo đảm an toàn cho người tiêu dùng, các nhà sản xuất hoàn toàn có thể nghiên cứu để thay thế triclosan cũng như các chất thuộc danh mục 19 hoạt chất mà FDA đã khuyến cáo bằng hợp chất khác có tính năng diệt khuẩn tốt và an toàn hơn.

Như Vietnamnet đã đưa tin, việc sử dụng xà phòng diệt khuẩn không tốt hơn so với xà phòng thông thường. Nhiều nghiên cứu còn chỉ ra các thành phần kháng khuẩn còn có thể gây nguy hại cho sức khoẻ như làm kháng thuốc hoặc ảnh hưởng đến nội tiết tố khi sử dụng lâu dài.Do đó FDA khuyến cáo, để ngăn chặn mầm bệnh, người tiêu dùng chỉ cần rửa tay bằng xà phòng thông thường.Trường hợp không có xà phòng, buộc phải dùng chế phẩm sát khuẩn khô như biện pháp thay thế thì nên chọn các sản phẩm chứa ít nhất 60% cồn.

Nguyễn Phương (t/h)