Tàu ngầm hạt nhân: 'Quái vật biển' của Nga chạy nhanh hơn cả ngư lôi

Tàu ngầm lớp Alfa thuộc dự án Type-705 Lira (NATO định danh là lớp Alfa). Vũ khí này ra đời trong hoàn cảnh, sau Thế chiến II khi mà các cường quốc cạnh tranh nhau trong công nghệ chế tạo tàu ngầm. Để bỏ xa đối thủ của mình Nga quyết định phát triển một mẫu tàu ngầm hạt nhân công nghệ cao nhằm vượt qua các đối thủ phương Tây. Quả thực, Type-705 Lira là một dự án tàu ngầm hạt nhân đầy tham vọng và rủi ro.

Về thiết kế, tàu ngầm hạt nhân Alfa có kích thức tương đối khiêm tốn với chiều dài 81,4 m, rộng 9,5 m và cao 6,9 -7,6 m, lượng giãn nước khi nổi là 2.300 tấn, khi chìm là 3.200 tấn.

Động cơ chính của tàu là một lò phản ứng hạt nhân làm OK-550 hoặc BM-40A có công suất 155 MW. Ngoài ra trên tàu còn một động cơ tua bin khí dự phòng với công suất 30 MW.

Vỏ tàu được làm bằng hợp kim titanium để giảm khối lượng và độ dày, qua đó giảm thiểu độ ma sát nhằm giúp tàu đạt được tốc độ cao nhất có thể. Nhờ thiết kế tự động hóa tối ưu nên thủy thủ đoàn rút xuống đáng kể chỉ còn 31 người.

Được thiết kế dựa trên yêu cầu về một loại tàu ngầm chạy nhanh, lặn sâu để có thể tung ra các đòn tấn công bất ngờ và rút lui cực mau, vì thế tàu cần có một thiết kế thân độc đáo, lò phản ứng thế hệ mới, cùng nhiều đột phá về vật liệu chế tạo và công nghệ.

Với tốc độ cao và độ sâu lặn kỷ lục cho phép tàu ngầm Alfa trốn tránh những ngư lội hiện đại nhất của NATO. Nhưng do kích thước nhỏ, tàu ngầm hạt nhân Alfa mang theo ít vũ khí hơn so với các tàu ngầm hạt nhân khác của Liên Xô. Tàu có thể mang theo 18-21 ngư lôi và tên lửa hành trình. Đây là  cơ số vũ khí này đủ để gây thiệt hại lớn cho hạm đội tàu mặt nước của NATO.

Di chuyển ở tốc độ cao, tàu ngầm hạt nhân Alfa khá ồn khi vận hành, nhưng do độ sâu hoạt động khá lớn cho phép tàu có khả năng tàng hình tùy thuộc vào điều kiện đại dương. Quan trọng hơn, tàu có thể chạy nhanh hơn ngư lôi của NATO nên rất khó bị phát hiện và tiêu diệt.

Tuy nhiên, Hải quân Nga gặp nhiều khó khăn trong việc duy trì con tàu ở trạng thái sẵn sàng chiến đấu. Chỉ có 7 tàu ngầm lớp Alfa được chế tạo trong những năm Chiến tranh Lạnh, trong đó có một mẫu thử nghiệm. Đến những năm cuối Chiến tranh Lạnh, Liên Xô gặp khó khăn khi duy trì các cơ sở quốc phòng khổng lồ. Loại siêu vũ khí đắt đỏ như tàu ngầm Alfa trở thành một gánh nặng.

Sau năm 1989, Hải quân Nga ngưng hoạt động và tháo dỡ toàn bộ tàu ngầm lớp Alfa. Huyền thoại công nghệ một thời của Liên Xô đã được Nga ứng dụng vào các tàu ngầm tấn công hạt nhân thế hệ mới như Yasen.

An Dương (T/h)