Tên lửa chống hạm 'già' nhất của Nga nhưng ‘bất bại’ trước mọi kẻ thù

Tên lửa chống hạm P-15 Termit (SS-N-2 Styx) có vẻ ngoài của một máy bay nhỏ với cánh chính delta và cánh đuôi để kiểm soát hoạt động. Tên lửa sử dụng động cơ nhiên liệu lỏng đi kèm tầng khởi tốc dùng nhiên liệu rắn.

Tên lửa P-15-Termit đời đầu có tầm bắn 45 km, tốc độ tối đa 1.150 km/h (Mach 0,9), độ cao hành trình 150-300m được duy trì bởi một máy đo độ cao, tên lửa ổn định đường bay thông qua con quay hồi chuyển giai đoạn đầu kết hợp với radar chủ động giai đoạn cuối.

Tàu chiến đầu tiên được trang bị tên lửa P-15 là Komar thuộc dự án 183R với hai bệ phóng. Tàu được trang bị hệ thống kiểm soát hỏa lực KLEN với radar điều khiển Rangout cùng thiết bị định hướng quang học phụ trợ PMK-453.

Lần thử nghiệm đầu tiên của Termit diễn ra vào tháng 10/1957 trên biển Đen và những vụ thử tiếp theo đều có kết quả rất tốt dẫn đến việc tên lửa được chấp nhận đưa vào biên chế cuối những năm 1950. Khoảng thời gian từ 1958 đến 1965, có không ít hơn 112 tàu Komar được đóng mới, nhiều chiếc được xuất khẩu và sử dụng trong nhiều trận đánh.

Trong nửa cuối những năm 1960, 427 tàu tên lửa dự án 205 Osa II đã được đóng, mỗi chiếc vũ trang với bốn tên lửa P-15. Mặc dù chúng không còn phục vụ trong hải quân Nga nhưng khoảng 150 chiếc Osa II vẫn còn phục vụ cho đến ngày nay trong lực lượng hải quân của nhiều quốc gia khác.

Mùa hè năm 1958, đầu dò hồng ngoại giai đoạn cuối Kondor được thử nghiệm để phục vụ mục đích hiện đại hóa P-15. Đầu dò có tầm hoạt động 10 km vào ban ngày, 5 km ban đêm và có góc quét 2,50. Sau đó, phiên bản Snegir tiên tiến hơn đã được sản xuất để lắp trên phiên bản hiện đại hóa P-15U.

Vào cuối những năm 1960, một phiên bản mới của tên lửa P-15 đã xuất hiện với cánh gấp được cho phép giảm bớt kích thước của bệ phóng. Tên lửa được sản xuất thành hai phiên bản P-15U dùng radar chủ động và P-15T sử dụng đầu dò hồng ngoại Snegir, chúng có 2 phiên bản xuất khẩu tương ứng được định danh P-21 và P-22.

Những tên lửa này được sử dụng trên tàu tên lửa Osa-U và thế hệ tàu chiến Tarantul mới hơn, đồng thời cũng được sử dụng để hiện đại hóa một vài khu trục hạm lớp Kynda và Kashin.

Trong Hải quân thời Liên Xô, tên lửa P-15U/T đã được thay thế bằng P-15M và P-15TM vào năm 1970, hai phiên bản này sử dụng đầu dò hồng ngoại cải tiến Snegir-M và radar tìm mục tiêu mới.

Tên lửa sử dụng hệ dẫn đường quán tính giai đoạn đầu thay thế con quay hồi chuyển, tầm bắn tăng lên 85 km và độ cao hành trình được giảm xuống dưới 100m thông qua sự kiểm soát của một radar đo cao, phiên bản xuất khẩu của P-15M và P-15TM tương ứng là P-26 và P-27.

Trong suốt gần 60 năm phát triển của tên lửa chống hạm, Nga luôn đi đầu trong chế tạo loại vũ khí này. Một số nước khác cũng chế tạo tên lửa chống hạm nhưng tên lửa Nga vẫn vượt trội hơn về tính năng kỹ chiến thuật. Theo giới chuyên gia quân sự Nga, tên lửa chống hạm của các nước khác đều có tốc độ cận âm.

An Dương (T/h)