Tên lửa 'vua đánh chặn' của Nga bất bại trước mọi cuộc đụng độ

Hệ thống tên lửa S-125 Pechora do Nga chế tạo từ thời Liên Xô. Vũ khí này được thiết kế để thay thế cho hệ thống tên lửa phòng không S-25 và S-75 vốn dần lỗi thời. Hệ thống này được hoàn thiện và đưa vào trang bị vào năm 1963.

Hệ thống S-125 Neva/Pechora được Liên Xô phát triển để bổ sung lưới phòng không tầm trung... So với tên lửa tiền nhiệm S-75 Dvina, S-125 có tầm bắn và trần bắn kém hơn, nhưng sở hữu khả năng đánh chặn mục tiêu cơ động như tiêm kích tốt hơn.

Tên lửa được điều khiển bằng sóng radio qua antenna ở cánh vây sau phần trên (có thể tên lửa loại này được trang bị công nghệ tự tìm mục tiêu bằng hồng ngoại ở cuối hành trình IR terminal homing). Tên lửa 5V24 (V600) có thể đạt tốc độ Mach 3-3,5. Nó có tầm bắn hiệu quả ngắn hơn và độ cao tối đa thấp hơn so với các loại tên lửa thế hệ trước, đồng thời cũng bay chậm hơn.

Tuy nhiên nhờ thiết kế hai giai đoạn bay nên tên lửa này có hiệu quả hơn khi chống lại các mục tiêu di động. Ngoài ra vũ khí này cũng có khả năng tấn công các mục tiêu bay thấp hơn và chống lại hệ thống nhiễu điện tử tốt hơn so với thế hệ S-75.

Đạn tên lửa của hệ thống S-125 bao gồm 2 phần: Phần thân dưới là động cơ đẩy phụ-nhiên liệu rắn, thời gian hoạt động 2,6 giây, gắn 4 cánh vây hình chữ nhật có thể xoay 90 độ; phần trên đường kính nhỏ hơn là động cơ đẩy chính-nhiên liệu rắn, thời gian hoạt động 18,7 giây và đầu đạn, được gắn 4 vây đuôi cố định và 4 vây chuyển động được nhỏ hơn ở phía đầu. Những yếu tố này giúp S-125 có độ chính xác cao hơn hẳn so với những hệ thống tiền nhiệm.

Hệ thống S-125 sử dụng 2 phiên bản đạn tên lửa khác nhau là V-600 (hay 5V24) có đầu nổ nhỏ chỉ có trọng lượng 60 kg, có tầm bắn khoảng 15 km. Phiên bản sau có tên gọi V-601 (hay 5V27). Nó có chiều dài 6,09 m, sải cảnh 2,2 m và đường kính 0,375 m. Trọng lượng tên lửa khi phóng là 953 kg, đầu nổ nặng 70 kg gồm 33 kg thuốc nổ mạnh và 4.500 mảnh nhỏ. Tầm bắn từ 3,5 đến 35 km (với Pechora 2A). Độ cao hoạt động của tên lửa từ 100 m đến 18 km.

Trước đó, vào năm 1964, một phiên bản nâng cấp của hệ thống có tên là S-125M "Neva-M" và sau này là S-125M1 "Neva-M1" đã được chế tạo. Neva-M được trang bị tầng đẩy đã được thiết kế lại và một hệ thống điều khiển cải tiến.

Các phiên bản S-125 cũng có thể đánh chặn mục tiêu bay thấp hơn so với tổ hợp S-75, trong khi khả năng kháng nhiễu được tăng cao đáng kể. Mỗi tổ hợp bao gồm 4 bệ phóng với tối đa 16 quả đạn trong tình trạng sẵn sàng phóng. Tên lửa 5V27 của tổ hợp S-125 có tầm bắn 35 km và trần bắn 18 km, tốc độ tối đa 4.320 km/h.

Tới đầu thập niên 2000, Nga bắt đầu phát triển biến thể S-125-2M "Pechora-2M", nhằm tăng cường khả năng chiến đấu cho các tổ hợp S-125 đời cũ. Hệ thống này có khả năng kết nối với những tổ hợp phòng không tầm xa như S-300, được trang bị nhiều cảm biến mới để phát hiện mục tiêu cả ngày lẫn đêm và trong điều kiện đối phương gây nhiễu mạnh.

Kính ảnh nhiệt trên phiên bản S-125-2M có thể phát hiện tiêm kích F-16 từ khoảng cách 30 km mà không đánh động phi công đối phương như radar thông thường. Điều này cho phép kíp vận hành bám bắt mục tiêu và bất ngờ phóng tên lửa, không để máy bay địch kịp phản ứng.

An Dương (T/h)