Thận trọng khi sử dụng thuốc chứa tiền chất gây nghiện

Theo một chuyên gia trong ngành dược phân tích: cơ chế tác dụng của PSE là kích thích thụ thể alpha gây tác dụng co mạch, làm giảm sung huyết niêm mạc đường hô hấp trên, đặc biệt là niêm mạc mũi xoang, dùng điều trị giảm sung huyết mũi (giảm nghẹt mũi) trong các bệnh lý viêm mũi xoang, cảm lạnh, cúm, viêm tai giữa. PSE cũng được phối hợp với các hoạt chất khác trong các thuốc bán không cần kê toa (OTC) để điều trị cảm lạnh thông thường, cúm, chống nghẹt mũi. Khi sử dụng, bệnh nhân cũng có thể gặp tác dụng phụ là những triệu chứng kích thích hệ thần kinh trung ương có thể gặp gồm rối loạn giấc ngủ và ảo giác... PSE chống chỉ định ở các bệnh nhân bị bệnh tim mạch nặng, bệnh mạch vành nặng, cao huyết áp nặng, glaucoma góc đóng, bí tiểu do phì đại tiền liệt tuyến, cường giáp.

Bên cạnh đó, do PSE có cấu tạo phân tử gần giống với Methamphetamine (ma túy tổng hợp hay thuốc lắc) nên bị lợi dụng để sản xuất Methamphetamine (PSE là tiền chất để sản xuất Methamphetamine). Ngày nay, ở nhiều nước trên thế giới, PSE được quản lý chặt chẽ để tránh mua bán thuốc trái phép nhằm để chế tạo Methamphetamine..

Hiện nay, các bác sĩ vẫn sử dụng PSE có kê toa trong trường hợp cần thiết, nhưng khuyến cáo không nên sử dụng thuốc mà không có toa bác sĩ hay bán và sử dụng thuốc tùy tiện, sai mục đích.

Thận trọng khi sử dụng thuốc chứa tiền chất gây nghiện. Ảnh minh họa.

Theo một nghiên cứu được thực hiện năm 2001 (The Journal of the Royal Society for the Promotion of Health) khảo sát kinh nghiệm của các dược sĩ (DS) cộng đồng về lạm dụng thuốc không kê đơn (OTC) ở Scotland tiến hành trên tổng số 110 quầy thuốc (79% quầy thuốc đã tham gia trả lời bảng câu hỏi). Kết quả nghiên cứu cho thấy rằng đã có sự lạm dụng thuốc không kê đơn, đặc biệt thường gặp là một số loại thuốc giảm đau, thuốc gây buồn ngủ, thuốc chứa Codeine, thuốc ho hỗn hợp, thuốc nhuận trường và đáng chú ý là có cả những thuốc chứa Pseudoephedrine. Số lượng trung bình các bện nhân được nghi ngờ có sự lạm dụng thuốc là 5,63 người/tuần.

Các chuyên gia y tế cho biết, tại nước ta, những nghiên cứu dạng này để phục vụ tốt cho bệnh nhân rất hạn chế, trong khi số lượng nhà thuốc của ta rất lớn với hàng chục ngàn đơn vị thuộc các đơn vị công và tư, nhà thuốc bán lẻ trong khu dân cư. Phần lớn dược sĩ không có mặt tại nhà thuốc mà chủ yếu là do dược tá đứng bán, kiêm tư vấn việc sử dụng thuốc cho bệnh nhân. Thậm chí, có người không hề có chuyên môn; thuốc được bán một cách tự do bằng kinh nghiệm, không chỉ dẫn, ai mua, mua loại gì cũng được. Tình trạng mua bán thuốc nhập lậu, thuốc không rõ nguồn gốc cũng còn rất phổ biến. Bên cạnh đó là thói quen tiêu dùng của người dân. Bị cảm cúm, nhức đầu, đau bụng, đau mắt, thậm chí cả những căn bệnh mãn tính… Thực tế cho thấy, nhiều trường hợp đã gặp phải hậu quả khó lường do dùng thuốc tùy tiện.

Các chuyên gia y tế đã khẳng định, các thuốc cảm lạnh chứa PSE còn được phép bày bán hiện nay dẫu rằng không thể gây nghiện qua đường uống thông thường nhưng vẫn nên được xếp vào hàng các thuốc có kiểm soát cả trong và ngoài ngành Y tế.

Xét về mặt xã hội, nó vẫn thực sự nguy hiểm như đã nói trên, khi được sử dụng để chiết xuất PSE và sau đó trở thành... nguyên liệu để sản xuất ma túy tổng hợp, một loại ma túy đã được khẳng định là có “độc lực” cao và đang trở thành trào lưu mới của dân nghiện thay thế cho các loại thuốc “cổ điển” phiện, cần sa hay heroin.

Đ.T (Tổng hợp)