Thực phẩm biến đổi gen GMO có hại hay không?

Cho đến nay, câu chuyện sinh vật biến đổi gen (GMO) vẫn là đề tài gây tranh cãi khắp nơi trên thế giới về sự an toàn đối với sức khỏe con người, động vật, môi trường...

Theo một cuộc điều tra năm 2016 do Trung tâm nghiên cứu Pew thực hiện, khoảng một nửa dân số Mỹ (48%) nói rằng hiệu quả về sức khỏe của GMO không khác gì các loại thực phẩm khác, 39% nói rằng GMO gây hại hơn cho sức khỏe người tiêu dùng và 10% cho rằng các loại thực phẩm này tốt hơn cho sức khỏe của họ. Khoảng 1/6 người dân Mỹ quan tâm sâu sắc đến GMO và phần lớn họ tin rằng GMO có nguy cơ tiềm tàng tới sức khỏe.

Có đến 89% các nhà khoa học thuộc Hiệp hội khoa học tiến bộ Hoa Kỳ (AAAS) tin rằng thực phẩm biến đổi gen là an toàn.

Khoảng 79% các nhà khoa học theo điều tra của Pew cho rằng các phương tiện truyền thông không phân biệt được giữa khoa học “có uy tín” và “không có uy tín”. Hơn thế nữa, 52% các nhà khoa học được hỏi cho rằng thông tin của các phương tiện truyền thông đã vượt quá cả khoa học.

Theo tuyên bố của AAAS, có một số yêu cầu ghi nhãn các thực phẩm có chứa các sản phẩm có nguồn gốc từ cây trồng biến đổi gen, thường được gọi là cây GM hoặc GMO. Những yêu cầu này không phải là bằng chứng cho thấy thực phẩm GM thực sự nguy hiểm. Thật vậy, khoa học khá rõ ràng: cải tiến cây trồng bằng các kỹ thuật phân tử hiện đại về công nghệ sinh học là an toàn.

Thay vào đó, những sáng kiến này được thúc đẩy bởi nhiều yếu tố khác nhau, từ nhận thức liên tục rằng các loại thực phẩm như vậy là “không tự nhiên” và có khả năng gây nguy hiểm cho mong muốn đạt được lợi thế cạnh tranh bằng cách lập ra quy tắc trung thành với một nhãn hiệu là đáng báo động. Một quan niệm sai lầm khác được sử dụng như một lý do để ghi nhãn là các loại cây GM không được kiểm tra.

Hiệp hội AAAS cũng đã ký một tuyên bố chung được đưa ra từ các nhóm ủng hộ chống GMO cho thấy các thực phẩm GM ít được thử nghiệm hoặc bổ dưỡng hơn các thực phẩm không GM.

“Trái ngược với quan niệm sai lầm phổ biến, cây GM là cây trồng được khảo sát rộng rãi nhất, bao giờ cũng được bổ sung vào nguồn cung cấp lương thực của chúng ta. Có một số trường hợp cho rằng cho động vật ăn thức ăn GM gây ra các hậu quả khác nhau, từ rối loạn tiêu hóa, vô sinh, khối u đến tử vong sớm.

Mặc dù các ý kiến như vậy thường là để giật gân và thu hút chú ý của phương tiện truyền thông nhưng không trường hợp nào phải có sự giám sát nghiêm ngặt về mặt khoa học. Thực tế, một bài kiểm tra gần đây về một loạt các nghiên cứu cho động vật ăn thức ăn chăn nuôi dài hạn đã đạt kết quả tốt, so sánh khoai tây GM và không GM, đậu nành, gạo và ngô cho thấy rằng GM và các thực phẩm không GM có cùng lượng dinh dưỡng tương đương”, tuyên bố của AAAS cho hay.

Một bản phân tích dựa trên kết quả từ 900 nghiên cứu được công bố trong hai thập niên qua về sinh vật biến đổi gen cho thấy, không có bằng chứng rõ ràng về sự khác biệt về rủi ro đối với sức khỏe con người giữa các loại cây biến đổi gen hiện có trên thị trường. Các nghiên cứu năm 2016 công bố trong Viện Khoa học, Kỹ thuật và Y học Quốc gia cũng kết luận rằng không có bằng chứng cho thấy GMO liên hệ với các vấn đề về môi trường.

Cây biến đổi gen là sản phẩm nông nghiệp được nghiên cứu và thử nghiệm nhiều nhất trong lịch sử. Tại Hoa Kỳ, các sản phẩm này được kiểm tra rất lâu vì sự an toàn của người tiêu dùng và môi trường bởi Bộ Nông nghiệp Hoa Kỳ, Cơ quan Bảo vệ Môi trường và Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ. 

Điều này cũng xảy ra với Liên minh châu Âu khi tiến hành các cuộc kiểm tra thông qua các cơ quan quản lý của chính mình. Mỗi cơ quan khoa học lớn trên thế giới đều đã xem xét các nghiên cứu về GMO và đều cho rằng việc sản xuất và tiêu thụ GMO là an toàn. Nhưng bất chấp bằng chứng này, kỹ thuật biến đổi gen trong nông nghiệp sẽ tiếp tục là cuộc tranh luận và chủ đề được nhắc đến trong nhiều thập kỷ tới và đó có thể thực sự là một điều tốt.

Các chuyên gia cho rằng, mặc dù sự tiến triển khoa học có thể bị cản trở nếu thực phẩm GMO thực sự gây hại theo một cách nào đó đối với sức khỏe con người hay môi trường thì việc này xứng đáng được kiểm tra kỹ lưỡng.  Tuy nhiên, nếu hoài nghi về thực phẩm GMO, con người cũng nên có sự hoài nghi này bắt nguồn từ sự đồng thuận về khoa học, chứ không phải là một ý nghĩ tưởng tượng hoang đường.

Phong Lâm