Miền Trung: Thủy điện xả lũ lúc 4 rưỡi sáng, dân sao 'chạy' kịp?

 “Chúng tôi huy động lực lượng nhiều lắm nhưng không ứng phó nổi”

Mưa lũ hiện tại ở các tỉnh miền Trung là vô cùng dị thường, chỉ trong 3 ngày, lượng mưa dồn dập gấp 3 lần tổng lượng mưa của cả tháng gộp lại.

Theo Trung tâm Khí tượng Thủy văn Quốc gia cho hay, ngày 25, 26/3, khu vực Quảng Nam có trận mưa trái mùa, tổng lượng lên tới 200 mm – 400 mm.

Ông Lê Thanh Hải, Phó Giám đốc Trung tâm Khí tượng Thủy văn Quốc gia nói: “Chỉ trong 3 ngày, lượng mưa nhiều nơi lên tới 450mm, gấp 3 lần tổng lượng cả tháng 3 mọi năm, là biểu hiện rõ nhất của biến đổi khí hậu, không thể lường trước được”.

 Tuy nhiên, điều đáng nói là nhà máy thủy điện Hương Điền đã tiến hành xả lũ đột ngột khiến người dân hạ nguồn sông Bồ (khu vực huyện Quảng Điền, tỉnh Thừa Thiên Huế) trở tay không kịp. Hàng trăm ha lúa của người dân đang trong vụ mùa Đông- Xuân bỗng chốc chìm ngập trong biển nước. 

Ông Ngô Văn Quang - Phó chủ nhiệm Hợp tác xã (HTX) số 1, Thị trấn Sịa, huyện Quảng Điền, TT Huế lắc đầu ngao ngán tỏ rõ sự bất lực cho biết: "Nước lên khi 6h - 7h sáng nay (27/3), nhưng chỉ một tiếng sau thì nước lên ngập hết cả. Quá nhanh không kịp trở tay! Xả lũ quá đột ngột, đùng một cái nước ập xuống ngập hết cả ruộng đồng. Xả lũ thì phải từ từ chứ! Kênh, hói nơi mình hẹp chỉ dùng để chống lũ tiểu mãn. Anh xả nhanh quá nước lên cũng nhanh quá làm sao dân trở tay kịp, chúng tôi huy động lực lượng nhiều lắm nhưng mà cũng không thể ứng phó nổi vì nước nó tràn ra khắp nơi nhiều quá". 

Ông Phạm Diễn - Chủ nhiệm HTX Đông Vinh (Thị trấn Sịa, huyện Quảng Điền, TT Huế) bức xúc cho rằng: "Cái đê này chống tiểu mãn thôi, đê tiêu chuẩn 1.8 chứ mấy, mà lũ đợt này không thua gì đợt lụt năm 1999 hết. Tốc độ nước lớn quá. Công văn về nơi huyện thôi, chúng tôi ở hợp (HTX)  thì có biết chi. Mà giờ có biết thì cũng chịu thôi! Đáng ra phải xả nước lũ từ từ cho hắn ra biển bớt, xả kiểu ni dân chết hết! Coi như vụ mùa đông xuân là đi hết rồi đó". 

Nước ngập trắng cánh đồng lúa sau khi thủy điện xả lũ. Ảnh: VNmedia

Thông báo lúc 4 rưỡi sáng

Về việc thuỷ điện Hương Điền xả lũ đột ngột vào sáng 27/3 khiến người dân khu vực hạ du sông Bồ ở huyện Quảng Điền bị thiệt hại nặng về nông nghiệp, trả lời VNmedia, ông Trần Kim Thành, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn tỉnh Thừa Thiên Huế cho biết: “Về việc xả lũ, thuỷ điện Hương Điền có báo cáo cho Ban chỉ huy Phòng chống thiên tai và Tìm kiếm cứu nạn (BCH PCTT&TKCN) vào lúc 4h rưỡi sáng (27/3), BCH PCTT&TKCN đã điện thoại cho các huyện liên quan, và nhà máy thuỷ điện cũng báo cáo về cho các địa phương thông báo bằng điện thoại”. 

Ông Trần Kim Thành cho biết thêm: “Bây giờ đang là mùa kiệt nên cơ chế vận hành thuỷ điện là theo mùa kiệt. Trong một ngày đầu thì nước về lai rai nên giữ lại phát điện. Đến đêm 27/3, mưa to một trận quá bất thường không ai nghĩ đến và không thể dự đoán được! Lúc đó có chỉ đạo giữ lại một số chứ không xả hết. Giữ lại rồi đưa về dần dần, tính ra là 80 triệu m khối nước, giữ trong hồ 50 triệu (m3) và xả dần dần 30 triệu (m3). Nếu xả cả 80 triệu (m3) thì vấn đề còn nghiêm trọng hơn nữa. Hạn chế tối đa thiệt hại nhưng không thể không xả! Vì không xả thì sẽ vượt mức nước cho phép của hồ và làm nguy cơ vỡ đập. Nếu mà để vỡ hồ thì đại hoạ!”. 

Ông Phan Thanh Hùng- Chánh văn phòng Ban chỉ huy PCTT và TKCN tỉnh TT Huế trả lời báo chí trước đó giải thích: “Trước khi xả lũ, chúng tôi cũng đã có thông báo về chính quyền các huyện nhưng có thể do huyện thông báo chậm trễ với các xã và người dân.”

Trước đó, năm 2011, hồi tháng 11, thủy điện Hương Điền và Bình Điền cũng đã xả lũ trong đêm khiến người dân không kịp ứng phó. Chỉ qua một đêm, nước lũ tràn về vùng hạ lưu khiến thành phố Huế và các huyện Phú Vang, Quảng Điền mênh mông nước. Một người dân ở Thành phố Huế cho hay, chưa bao giờ phải chứng kiến lũ lớn như vậy, trời không có mưa nhưng nước cứ ùn ùn kéo về.

 Khi đó, trả lời phỏng vấn của báo VnExpress, ông Phan Thanh Hùng, Chánh văn phòng Ban chỉ huy PCLB và TKCN tỉnh, nhìn nhận do thủy điện là công trình đảm bảo đa mục tiêu nên luôn có những thuận lợi và khó khăn. "Hai đợt lũ trước các thủy điện đã tích nước cắt lũ. Lần này do mưa quá lớn nên họ thông báo xả lũ, chúng tôi cũng đã thông báo lên tivi cho người dân chủ động đối phó”. Ông Phan Thanh Hùng cũng khẳng định: “Về lâu dài, chúng tôi sẽ tìm mọi cách điều tiết lũ tốt hơn”. Tuy nhiên, khẳng định của ông Phan Thanh Hùng có vẻ đã không thành hiện thực khi ngày 27/3 vừa qua, thủy điện Hương Điền có thông báo rồi mới xả lũ nhưng điều đáng nói người dân hầu như không thể biết được thông báo này và phải hứng chịu rất nhiều thiệt hại.

 Trần Hoài (TH)