Tiết Thanh Minh năm 2017 bạn nên làm những điều này để mang lại may mắn

Với đạo lý "uống nước nhớ nguồn", từ xa xưa Tiết Thanh minh đã trở thành ngày lễ quan trọng, thiêng liêng, đi sâu vào tiềm thức của người dân Việt Nam.

Thanh minh tuy không phải là cái Tết lớn, nhưng lại gắn liền với đạo đức, với bổn phận con người Việt Nam - bổn phận của con cháu tưởng nhớ công lao của tổ phụ, của những người đi trước. Đây chính là ngày giỗ tổ chung để mọi người có dịp báo hiếu, trả nghĩa, gọi là đền đáp phần nào ơn sinh thành tạo dựng của tổ tiên.

Thanh minh là tiết thứ năm trong "nhị thập tứ khí" và đã được người phương Đông coi là một lễ tiết hàng năm. Tiết Thanh minh đến sau ngày Lập Xuân 45 ngày. Theo nghĩa đen, thanh là khí trong, còn minh là sáng sủa. Khi tiết Xuân phân qua, những cơn mưa bụi của trời xuân đã hết, bầu trời trở nên quang đãng, sáng sủa là sang tiết Thanh minh.

 Theo quy ước, tiết Thanh minh là khoảng thời gian bắt đầu từ khoảng ngày 4 hay 5 tháng 4 khi kết thúc tiết xuân phân và kết thúc vào khoảng ngày 20 hay 21 tháng 4 dương lịch. Năm nay, Tiết Thanh minh bắt đầu vào ngày 5/4 (nhằm ngày mùng 17 tháng 2  âm lịch năm Ất Mùi) và kéo dài đến ngày 5/5 dương lịch (nhằm ngày 17/3  âm lịch). Theo phong tục trong những ngày Thanh minh truyền thống là lúc nhớ về cội nguồn, nhiều gia đình tổ chức tảo mộ, làm bánh trôi bánh chay.

Ông bà ta xưa chọn Tiết Thanh Minh là ngày cắt cỏ trên mộ và đắp đất lên mộ (tảo mộ). Vì ngày này thời tiết chuyển sang ấm dần, mưa nhiều hơn, cây cỏ tốt hơn trùm lên mộ, có thể làm mộ sụt lở nên cần phải cắt cỏ, đắp thêm đất lên mộ.

Nhân lúc đi Thanh Minh tảo mộ, để tưởng nhớ tổ tiên, người thân đã khuất, mọi người có thể dạo chơi ngắm cảnh cỏ cây tươi tốt, nên còn gọi là Đạp Thanh. Nguyễn Du có câu:

Thanh Minh trong tiết tháng ba

Lễ là tảo mộ, hội là Đạp Thanh

Ngày nay, nhắc tới tiết Thanh Minh, người ta thường nhắc tới phong tục tảo mộ, thăm hỏi ông bà tổ tiên mà ít người biết rằng, tiết Thanh Minh truyền thống có tới 6 tập tục quan trọng.

1. Bắn liễu

Tập tục trong tiết Thanh Minh này bắt nguồn từ Trung Quốc. Người ta đặt một con chim bồ câu vào trong hồ lô rồi treo lên cây liễu, hai người dùng cung tên bắn vào hồ lô để chim bồ câu bay ra, lấy độ cao khi bay lên của chim để phân thắng bại. Ở Việt Nam, mùa xuân thường tổ chức lễ hội bắn cung thi tài để thể hiện tinh thần thượng võ và ý chí sẵn sàng bảo vệ Tổ quốc của trai tráng. Tục này giờ hầu như không còn nữa.

2. Lễ hội trồng dâu nuôi tằm

 Nghề trồng dâu nuôi tằm đã từng rất phát triển ở Việt Nam thời phong kiến. Trong tiết Thanh Minh, người ta mở hội thi trồng dâu nuôi tằm, nhằm khuyến khích nông nghiệp và các nghề thủ công. Khuôn khổ lễ hội có các hoạt động tế thần tằm, thi dệt vải, thi nuôi tằm và các trò chơi dân gian đặc sắc. 

3. Kéo co

 Trò chơi dân gian này xuất phát từ lễ hội mùa xuân vào tiết Thanh Minh. Ngày nay, kéo co trở nên phổ biến và xuất hiện trong nhiều lễ hội quanh năm. 

Khi đi tảo mộ trong Tiết Thanh minh, bạn cần tránh làm một số điều cấm kỵ để thể hiện được rõ nhất sự thiêng liêng của dịp này.

4. Tế tổ tảo mộ

 Tiết Thanh Minh truyền thống không thể không nhắc tới tục tảo mộ - hoạt động thể hiện lòng hiếu thảo, sự biết ơn và trân trọng quá khứ. Đây được coi là tục lệ tiêu biểu nhất, quan trọng nhất trong tiết Thanh Minh. Ngày này, mọi người đều sắm đồ lễ tới thăm mộ ông bà tổ tiên, diệt trừ cỏ dại, dâng đồ cúng, thắp hương khấn vái và đốt vàng mã gửi tới người thân đã khuất. 

5. Chơi diều 

 Thả diều cũng là một trong những phong tục trong tiết Thanh Minh, có từ rất lâu đời. Mùa xuân, dương khí thịnh, thời tiết ấm lên và nhiều ánh nắng mặt trời, hoạt động giải trí như thả diều không chỉ vui vẻ mà còn có tác dụng dưỡng sinh, thanh tẩy uế khí, có lợi cho thân thể. Người ta còn tin rằng, nếu đem những tai bệnh của mình viết lên con diều và thả cho nó bay thật cao thì sẽ giúp cho bệnh tật tiêu biến theo gió. Ngày nay, các lễ hội thả diều tuy không còn nhiều nhưng vẫn được duy trì.

6. Đạp thanh

 Nguyễn Du trong truyện Kiều đã viết “Thanh Minh trong tiết tháng ba, lễ là tảo mộ, hội là đạp thanh”. Đạp thanh (giẫm lên cỏ) là tục lệ gắn liền với tục tảo mộ. Mùa xuân thanh mát, cỏ mọc xanh tốt, không khí trong lành, người ta rủ nhau ra ngoại ô tổ chức lễ hội đạp thanh, coi như một dịp dạo chơi, hít thở không khí và thưởng ngoạn cảnh sắc. 

Trần Thanh (t/h)