Đề thi tham khảo THPT Quốc gia bị sai, nguyên nhân do đâu?

Ngày 14/5, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã công bố đề thi minh họa các môn thi trong kỳ thi THPT Quốc gia. Ngay sau khi đề thi được công bố một số giáo viên đã phản hồi đề thi môn Địa lý và Hóa học có một số sai sót.

Báo Giáo dục đưa tin, ông Nguyễn Văn Thuật, giảng viên Trường Đại học Đồng Nai, cho biết đề thi tham khảo môn Địa lý mà Bộ Giáo dục và Đào tạo công bố có một số sai sót, lạc hậu so với thực tế.

Đơn cử như Câu 44 - Quốc lộ 1 bắt đầu từ tỉnh Lạng̣ Sơn và kết thúc ở? Với các đáp án là A. Cần Thơ, B. Kiên Giang, C. Cà Mau, D. Thành phố Hồ Chí Minh. 

Theo lý giải của thầy Thuật, ở nước ta không có Quốc lộ 1 mà chỉ có Quốc lộ 1A, Quốc lộ 1B, Quốc lộ 1K… Vậy câu hỏi này không có đáp án nào đúng cả.

Một câu hỏi khác được thầy Thuật đưa ra là Câu 52 - Căn cứ vào Atlat Địa lý Việt Nam trang 10, cho biết hệ thống sông nào sau đây nằm cả ở phần lãnh thổ phía Bắc và phần lãnh thổ phía Nam nước ta? Đáp án A. Đồng Nai, B. Cả, C. Thu Bồn, D. Mê Công.

Thầy Thuật cho rằng, nước ra không hề có dòng sông nào chảy từ Bắc xuống Nam.

Hay như Câu 55 - Dựa vào Atlat Địa lí Việt Nam trang 15, cho biết các đô thị nào sau đây có quy mô dân số trên 1 triệu người? Đáp án: A. TP. Hồ Chí Minh, Đà Nẵng, Hải Phòng. B. Hà Nội, Đà Nẵng, Hải Phòng. C. Hải Phòng, Cần Thơ, Hà Nội. D. Hà Nội, Hải Phòng, TP. Hồ Chí Minh.

Trên thực tế, Đà Nẵng đã có dân số trên 1 triệu, Hải Phòng trên 2 triệu từ từ năm 2015. Vậy câu hỏi trên không có đáp án đúng.

Theo thông tin được cập nhật trên báo Tiền Phong, trước phản ánh của thầy Thuật về sai sót trong đề thi tham khảo, thay mặt Tổ ra đề môn Địa lý, PGS.TS Nguyễn Đức Vũ giải thích câu 44 như sau: Sách giáo khoa địa lý lớp 12 trang 131  và trang 23 trong Atlat Địa lí Việt Nam do NXB Giáo dục Việt Nam phát hành từ năm 2009 đến nay có viết: Quốc lộ 1 chạy suốt từ cửa khẩu Hữu Nghị (Lạng Sơn đến Năm Căn, Cà Mau dài 2.300km). Đồng thời, theo Cục Đường bộ Việt Nam, hiện nay một số cơ quan hành chính vẫn sử dụng tên quốc lộ 1A theo thói quen do sợ nhầm lẫn với các quốc lộ 1B, 1C hay 1K. Tuy nhiên, tên gọi chính thức vẫn là “quốc lộ 1” do Bộ Giao thông Vận tải quy định có điểm đầu ở biên giới phía Bắc (giáp Trung Quốc) và điểm cuối thuộc Cà Mau.

“Trên thực tế tại văn bản pháp lý thì không có quốc lộ 1A mà chỉ có quốc lộ 1 (tham khảo hướng dẫn và thông tin chung về hệ thống quốc lộ ban hành kèm theo quyết định 3937/QĐ-TCĐBVN ngày 1/12/2015 của Tổng cục Đường bộ Việt Nam công bố khổ giới hạn các tuyến đường quốc lộ). Quốc lộ 1 bắt đầu từ cửa khẩu Hữu Nghị (tỉnh Lạng Sơn) và kết thúc Cà Mau” - ông Vũ khẳng định.

Đối với câu hỏi số 52, PGS Nguyễn Đức Vũ cho hay, đề yêu cầu xem Atlat Địa lí Việt Nam trang 10. Trên trang này, hệ thống sông Mê Công nằm ở cả hai phần lãnh thổ phía Bắc và phía Nam nước ta.

Mặt khác, câu hỏi này mục đích đánh giá kỹ năng đọc Atlat của học sinh. Phần lãnh thổ phía Bắc và phía Nam có giới hạn là dãy núi Bạch Mã. Đọc trên Atlat sẽ thấy đáp án đúng chỉ có sông Mê Công. Xét trên thực tế có sông Xê Công, Xê Bang Hiêng (thuộc Lào) có lưu vực ở Việt Nam, phần phía lãnh thổ phía Bắc (thuộc tỉnh Quảng Trị và Thừa Thiên Huế) chảy qua Lào và nhập nước vào sông Mê Công. Vì vậy xét về nội dung câu này không sai.

Đối với câu hỏi số 55 mà thầy Thuật cho rằng không bám sát thực tế, PGS Nguyễn Đức Vũ cho hay, câu hỏi này với mục đích đánh giá kỹ năng đọc Atlat Địa lí Việt Nam nên không có gì sai. Trong Atlat Địa lý Việt Nam có kí hiệu các thành phố có số dân trên 1 triệu người là Hà Nội, TP. HCM, Hải Phòng với năm thống kê 2007.

Chia sẻ trên báo Người Lao Động, PGS-TS Nguyễn Đức Vũ cho biết tổ ra đề sẽ rút kinh nghiệm trước những sai sót này. Theo ông Vũ, đề thi tham khảo nhằm giúp thí sinh và giáo viên biết được định dạng đề thi để ôn tập cho tốt, không có mục đích định hướng cụ thể nội dung kiến thức nào sẽ thi.

"Trong quá trình làm đề, tổ xây dựng đề tham khảo môn địa lý đã căn cứ vào sách giáo khoa và Atlat để bảo đảm sự phù hợp và thống nhất trong dạy học và thi. Tuy nhiên, có một số nội dung trong sách giáo khoa có thể đã lạc hậu do tình hình kinh tế - xã hội thay đổi liên tục trong khi sách giáo khoa chưa thể cập nhật thường xuyên. Chúng tôi sẽ rút kinh nghiệm khi làm đề thi chính thức, không đưa các thông tin chưa được cập nhật trong sách giáo khoa vào đề thi để tránh gây ra những tranh luận không đáng có" - PGS-TS Vũ nói.

Theo thông tin trên báo Thanh niên, ông Vũ Quốc Lịch, giáo viên môn địa lý Trường THPT chuyên Hà Nội - Amsterdam, cũng cho rằng với các môn có nhiều nội dung kiến thức cần phải cập nhật thường xuyên do có thay đổi liên tục như môn Địa lý thì ra đề thi cần phải hết sức cẩn trọng, nhất là phần địa lý kinh tế - xã hội. Ông Lịch cũng là người có bài viết Lạc hậu như sách giáo khoa địa lý đăng trên Báo Thanh Niên tháng 12/2015 nêu hàng loạt những nội dung kiến thức, thông tin đã quá lạc hậu trong sách giáo khoa Địa lý lớp 12 hiện hành. Ví dụ, sách tái bản năm 2015 nhưng vẫn dạy cho học sinh mục tiêu kinh tế xã hội đến năm… 2010; nhà máy xây dựng xong và đưa vào sản xuất gần chục năm trời nhưng sách vẫn viết “đang xây dựng”; ngoài ra còn hàng loạt số liệu về tình hình kinh tế, xã hội của đất nước đều lỗi thời, từ hàng chục năm trước nhưng vẫn dạy, vẫn thi theo sách giáo khoa.

Một giáo viên môn địa ở Hà Nội cũng cho rằng cập nhật những thông tin, tri thức mới phù hợp để đưa vào nội dung bài giảng thì giáo viên vẫn phải làm vì dạy kiến thức cũ học sinh… cười cho, nhất là thời buổi công nghệ thông tin như hiện nay. Tuy nhiên, giáo viên giảng bài như vậy nhưng lúc ôn thi lại vẫn phải nhắc học sinh của mình bám sát vào sách giáo khoa vì đề thi và đáp án bao giờ cũng “nằm trong chương trình và sách giáo khoa”, lãnh đạo Bộ Giáo dục và Đào tạo cũng hay nói “tài liệu ôn thi THPT tốt nhất là sách giáo khoa”. “Do vậy, thầy trò nhiều khi cứ phải “nhắm mắt” mà học những kiến thức biết đã quá lạc hậu. Dạy có hay đến mấy nhưng khi thi học sinh bị điểm thấp thì chẳng có ai khen mình mà còn oán mình”, giáo viên này nói.

Ánh Ngân (T/h)