Tình hình Ukraine: Những ‘lá chắn sống’ ở sân bay Donetsk

Theo tin tức mới nhất trên BBC, những ngày này sân bay Donetsk đã trở thành biểu tượng cho cuộc chiến chống lại quân ly khai thân Nga của quân đội chính quyền Kiev và cụm từ ‘cyborg’ (nhân vật trong tiểu thuyết viễn tưởng có tính cách nửa người nửa máy) được dùng để ám chỉ những binh sĩ Ukraine đang chống chọi với các đợt tấn công dai dẳng của đối phương tại một trong những trung tâm chiến sự ở nước này. 

Ban đầu, biệt danh ‘người máy cyborg’của những ‘lá chắn sống’ ở sân bay Donetsk mới chỉ được dùng bởi người dùng Internet và dần trở thành cách gọi chính thức phổ biến trên các phương tiện truyền thông Ukraine. 

Binh sĩ Ukraine làm nhiệm vụ trấn thủ sân bay Donetsk được vinh danh như những siêu anh hùng dân tộc. Ảnh Sergei Loiko

Sân bay quốc tế Donetsk tọa lạc ở rìa phía bắc thành phố cùng tên – khu vực hành chính rộng lớn nhất miền đông Ukraine, đồng thời đóng vai trò là một thành trì quan trọng mà quân ly khai dùng làm bàn đạp cho các đợt tấn công nhằm vào quân đội chính phủ. Trong bối cảnh tình hình Ukraine chìm trong bất ổn và bạo lực, quân ly khai lên kế hoạch tổ chức bầu cử vào ngày 2/11 ở hai thành phố Donetsk và Luhansk trước lời cảnh báo từ Kiev nhưng lại nhận được sự ủng hộ của Moscow.

Mới chỉ được xây dựng cách đây vài năm vào thời điểm trước khi diễn ra Giải Euro 2012 do hai nước Ukraine và Ba Lan đồng tổ chức với chi phí ước tính khoảng 860 triệu USD, sân bay Donetsk bị kẹp trong gọng kìm giữa hai khu vực do hai bên tham chiến ở Ukraine nắm quyền kiểm soát – chính quyền Kiev và lực lượng quân ly khai thân Nga, dẫn tới nhiệm vụ bao vây và cắt nguồn viện trợ ở sân bay này trở thành  một thách thức lớn. 

Được biết, kể từ tháng 5/2014, lực lượng quân ly khai thân Nga liên tiếp tổ chức tấn công nhằm giành quyền kiểm soát sân bay Donetsk bằng nhiều loại vũ khí bị cáo buộc là do Moscow cung cấp. Bấp chấp một lệnh ngừng bắn chính thức có hiệu lực vào đầu tháng 9, sân bay Donetsk vẫn là nơi phải hứng chịu các cuộc giao tranh khốc liệt gần như mỗi ngày.

Sân bay Donetsk ở miền đông Ukraine giờ chỉ còn là một chiến trường đổ nát. Ảnh Grigory Mustang 

Tính đến thời điểm này, chưa có bất kỳ một thống kê chính xác và cụ thể nào về con số tử vong trong các trận chiến diễn ra tại sân bay quốc tế này của cả hai phe bởi việc đưa các nạn nhân ra khỏi nơi này nguy hiểm đến nỗi xác một số binh sĩ bị buộc phải bỏ lại trong đống đổ nát. Vậy lý do gì khiến cả hai bên tham chiến ở miền đông Ukraine – quân đội chính quyền Kiev và lực lượng quân ly khai thân Nga lại quyết tâm giành lại quyền kiểm soát sân bay Donetsk đến vậy?

Câu trả lời rất rõ ràng, kiểm soát sân bay quốc tế Donetsk cũng đồng nghĩa với việc cho phép trực thăng có thể chuyên chở đạn dược, vũ khí hạng nặng và quân viện trở vào khu vực giao tranh. Tuy nhiên, dựa vào hiện trạng hoang tàn và bị phá hủy nghiệm trọng như hiện này thì sẽ phải mất một thời gian dàu trước khi có thể khôi phục lại các chuyến bay đến và đi từ sân bay Donetsk. Do đó, việc chiếm được sân bay vào thời điểm này chỉ mang tính biểu tượng cho cuộc chiến mà mỗi bên đều mong giành thắng lợi. 

Bên cạnh nguồn viện trợ đến từ quân đội chính phủ, những ‘lá chắn sống’ ở sân bay Donetsk còn nhận được sự chi viện đáng kể từ các phong trào tự nguyện ở Ukraine. Bản thân tổng thống Ukraine Petro Poroshenko cũng đã quyên tặng một số kính nhìn ban đêm cho số binh sĩ làm nhiệm vụ trấn thủ sân bay. 

Những người lính Ukraine mong muốn sớm được trở về đoàn tụ cùng gia đình. Ảnh Ilya Koshikovsky

Tuy nhiên, đằng sau hình ảnh ‘lá chắn sống’, ‘người máy vũ trang’ mà truyền thông tuyên truyền, cuộc sống mỗi người lính Ukraine đang làm nhiệm vụ canh giữ sân bay Donetsk vẫn có những khoảng lặng đầy nghiệt ngã. Nhiều người trong số họ đã miêu tả sân bay Donetsk như một nơi ‘luôn lạnh lẽo, tăm tối và nguy hiểm. Tất cả điều này ảnh hưởng đến cách nghĩ của mỗi người lính, họ sẽ phải quen với việc có thể bị trúng đạn hay thậm chí là thiệt mạng bất cứ lúc nào và những thứ tương tự như vậy.”

Cũng giống như những người dân thường sống bên ngoài vùng xung đột, những chiến binh Ukraine thường chụp ảnh tự sướng và đăng clip ghi lại cuộc sống xung quanh. Một binh sĩ Ukraine có tên Vasily Holoveshchenko chia sẻ, “Không phải người lính nào cũng thích biệt danh ‘lá chắn sống’ hay ‘người máy vũ trang’. Chúng tôi cũng là con người, cũng là người chồng người cha trong gia đình. Suy nghĩ của chúng tôi cũng giống như mọi người bình thường khác – đó là mong muốn cuộc chiến này sớm chấm dứt.”

Minh Thùy