Cảnh báo tình trạng kháng thuốc kháng sinh ở Việt Nam

Mua thuốc kháng sinh dễ dàng mà không cần đơn

Thông tin trên báo Giáo Dục Việt Nam, phải thừa nhận rằng sự phát minh ra thuốc kháng sinh đã làm thay đổi công cuộc phát triển của y học hiện đại, giúp cho các bác sĩ có khả năng điều trị được những bệnh nhiễm khuẩn mà trước đó nguy hiểm đến tính mạng con người.

Tuy nhiên thuốc kháng sinh ngày càng mất đi hiệu nghiệm của nó do hiện tượng kháng thuốc kháng sinh. Hiện tượng này đang gây nguy hại và ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe của cả cộng đồng.

Theo đó, khi sử dụng thuốc kháng sinh không đúng cách (dùng thuốc sai liều, dùng thuốc không đủ thời gian…), thuốc kháng sinh sẽ thúc đẩy sự phát triển của các vi khuẩn kháng thuốc. Điều này làm giảm hiệu quả của thuốc, thậm chí không thể chữa được các vết thương nhiễm trùng và các bệnh nhiễm khuẩn. Từ đó kéo dài quá trình điều trị của người bệnh, tăng số lượng và chi phí điều trị, cuối cùng tăng nguy cơ tử vong.

Việc lạm dụng thuốc kháng sinh để trị bệnh đã hết sức trầm trọng, đó là cảnh báo của các chuyên gia Y tế thế giới tại cuộc họp báo Tuần lễ Nâng cao nhận thức về sử dụng thuốc kháng sinh lần thứ 2 tại Việt Nam, được tổ chức ở Hà Nội mới đây.

Bà Socorro Escalate - Trưởng nhóm Phát triển Hệ thống y tế Văn phòng WHO tại Việt Nam cho biết, tình trạng sử dụng kháng sinh của Việt Nam đứng ở mức cao, người dân có thể dễ dàng mua thuốc kháng sinh mà không cần kê đơn, bác sĩ kê hơn 2 thuốc kháng sinh trong 1 đơn thuốc.

Mặc dù việc giám sát sử dụng kháng sinh trong trên 1.000 bệnh viện trung ương và tuyến tỉnh, huyện đã và đang được làm rất chặt chẽ, nhưng với hơn 30.000 cơ sở khám chữa bệnh, phòng khám tư nhân, rất khó có thể kiểm soát việc sử dụng kháng sinh ở những cơ sở khám chữa bệnh tư nhân. 

Nguy cơ gây tử vong vì lạm dụng thuốc kháng sinh

Cùng chung nhận định trên, bác sĩ Lokky Wai - Đại diện Tổ chức Y tế thế giới (WHO) tại Việt Nam cho rằng, trong vài chục năm nữa, khi các phương pháp điều trị như hóa trị bệnh ung thư và phẫu thuật đơn giản sẽ không thể thực hiện được do phụ thuộc vào thuốc kháng sinh để bảo vệ bệnh nhân chống nhiễm trùng. Trong tương lai khi kháng sinh không còn tác dụng thì triệu chứng ho hay một vết cắt cũng có thể gây tử vong. Kháng thuốc kháng sinh không chỉ đe dọa đến sức khỏe, tính mạng của người Việt Nam, môi trường cũng như tính bền vững của hệ thống sản xuất thực phẩm, tin tức trên báo Lao Động.

Khẳng định thêm về tình trạng này, Th.S Cao Hưng Thái - Phó Cục trưởng Cục Quản lý khám chữa bệnh (Bộ Y tế) cho biết, tình trạng kháng kháng sinh ở Việt Nam hiện nay hết sức trầm trọng, hầu hết các chủng vi khuẩn đã kháng với kháng sinh, có nhiều vi khuẩn hiện nay đã kháng với nhiều loại kháng sinh. Có những chủng vi khuẩn đã xuất hiện biến đổi gene và kháng với tất cả các loại kháng sinh.

Ông Thái cho biết thêm, hiện nay, tỉ lệ sử dụng thuốc kháng sinh ở Việt Nam rất cao, trong các cơ sở khám bệnh 50% chi phí khám chữa bệnh dành cho tiền thuốc điều trị, trong đó thuốc kháng sinh chiếm tới 33%. Mua kháng sinh dễ như mua mớ rau ngoài chợ, người bán thuốc thì bán kháng sinh không cần đơn, thậm chí còn khuyên người dân mua loại kháng sinh nặng hơn. Không phải bệnh viện tuyến trung ương sử dụng thuốc kháng sinh nhiều hơn các bệnh viện địa phương. Mà ngược lại, theo nghiên cứu của Bộ Y tế, tỉ lệ sử dụng kháng sinh ở các bệnh viện tuyến trung ương chỉ chiếm gần 30% chi phí điều trị, trong khi các bệnh viện tuyến tỉnh là 35%, tuyến huyện là 45%.

Sẽ cắt lương, thưởng bác sĩ lạm dụng thuốc kháng sinh trong điều trị

Lý giải cho hiện tượng này, đại diện Bộ Y tế cho biết, việc sử dụng kháng sinh quá nhiều bên cạnh nhận thức của người dân chưa đầy đủ, trong đó có cả những y, bác sĩ dẫn tới việc lạm dụng trong sử dụng, kê đơn không đúng trong điều trị bệnh, việc sử dụng kháng sinh trong chăn nuôi sản xuất thực phẩm thiếu kiểm soát.

Bộ Y tế cho biết, đã ban hành gần 700 hướng dẫn chẩn đoán điều trị các loại bệnh, thầy thuốc sẽ căn cứ vào đó để kê đơn. Tuy nhiên, có tình trạng bác sĩ kê lạm dụng kháng sinh để điều trị. Bộ Y tế sẽ đưa ra quy định, bác sĩ kê thuốc không đúng như hướng dẫn chẩn đoán thì sẽ bị cắt lương, thưởng; thậm chí xem xét lại chứng chỉ hành nghề.

Ngoài ra, Bộ Y tế đã ban hành nhiều chế tài xử phạt với các hành vi dùng thuốc kháng sinh không đúng như cấm các dược sĩ không được bán thuốc kháng sinh cho người dân khi không có đơn của bác sĩ. Tuy nhiên do mức xử phạt rất nhẹ, nên không đủ sức răn đe. Bộ Y tế cũng đang thiết lập hệ thống giám sát kháng thuốc, hiện chỉ có 16 đơn vị làm công việc này, đến năm 2020 phải xây dựng được từ 30 - 32 đơn vị hệ thống giám sát quốc gia.

An Dương (T/h)