Tổn thương não do say nắng

Theo tin tức mới nhất ghi nhận trên báo VietNamNet, mới đây, khoa Cấp cứu tiếp nhận bệnh nhân nam 47 tuổi được chuyển ra từ BV Đa khoa tỉnh Ninh Bình. Khoảng 2 tuần nay, bệnh nhân đi gặt lúa thuê (máy gặt) tại Ninh Bình, mỗi ngày nhóm gặt phơi người dưới cái nắng gắt khoảng 4 - 6 giờ (nhiệt độ ngoài trời có lúc lên tới hơn 39 độ C) dẫn đến say nắng, sốc nhiệt, và bệnh nhân Tạ Thị Vân H (nữ, 88 tuổi, sống ở Hai Bà Trưng - Hà Nội) đột ngột xuất hiện mất ý thức, đưa vào bệnh viện trong tình trạng co giật, đỏ da toàn thân, sốt cao 40 độ C, mạch nhanh…

Hai người hôn mê sâu vì sốc nhiệt

Trước đó, vào khoảng 15 giờ ngày 30/05/2015 (lúc nắng gắt nhất), khi đang đứng đóng gói bao thóc ngoài đồng, bệnh nhân đột ngột rối loạn tâm thần, nói nhảm, sau đó vài chục phút thì hôn mê. Bệnh nhân được đưa vào bệnh viện đa khoa tỉnh Ninh Bình cấp cứu trong tình trạng sốt cao, đỏ da toàn thân, hôn mê sâu.

Sau khi được xử trí cấp cứu: đặt ống nội khí quản bảo vệ đường thở, thông khí nhân tạo, chườm mát toàn thân, dùng thuốc hạ nhiệt độ và truyền dịch. Sau đó bệnh nhân được chụp cắt lớp vi tính sọ não nhưng không thấy tổn thương, chưa chọc dịch não tủy. Sau 12 giờ cấp cứu, tình trạng toàn thân ổn định nhưng ý thức không cải thiện, bệnh nhân được chuyển lên khoa cấp cứu bệnh viện Bạch Mai. Các bác sĩ đánh giá bệnh nhân bị biến chứng tổn thương não do say nắng.

Say nắng dẫn tới sốc nhiệt khiến 2 người nhập viện trong tình trạng hôn mê sâu

Cũng vào khoảng 11 giờ trưa ngày 30/05/2015, bệnh nhân Tạ Thị Vân H (nữ, 88 tuổi, sống ở Hai Bà Trưng - Hà Nội) đang đi chợ thì đột ngột xuất hiện mất ý thức, được người dân xung quanh sơ cứu và gọi cấp cứu 115 đưa vào bệnh viện trong tình trạng co giật, đỏ da toàn thân, sốt cao 400C, mạch nhanh… Bệnh nhân được đưa vào cấp cứu tại Bệnh viện Hữu nghị Việt Xô, sau giai đoạn cấp cứu tình trạng ổn định hơn, không còn co giật nữa nhưng vẫn rất mệt.

Đột quỵ nhiệt và cách đối phó

Say nắng, say nóng là hiện tượng rất thường gặp trong mùa hè. Trong những ngày thời tiết nắng nóng gay gắt của mùa hè dễ khiến cơ thể con người mệt mỏi, mất nước, đặc biệt rất dễ bị say nắng, say nóng. Say nắng là tình trạng thường gặp khi phải lao động hoặc đi bộ lâu ngoài nắng, nhất là buổi trưa khi trời nắng gay gắt, có nhiều tia tử ngoại.

Thân nhiệt bình thường của con người là 37 độ C, nhưng tiếp xúc kéo dài với nắng nóng, như khoảng 40 độ trở lên chẳng hạn, cơ thể bắt đầu đổ mồ hôi, thân nhiệt cũng dần tăng lên dẫn đến chứng đột quỵ nhiệt. Người đột quỵ nhiệt có thể mê sảng, co giật và hôn mê, thậm chí tử vong nếu không được điều trị y tế khẩn cấp..

Khi cơ thể vượt quá 40 độ C, cơn say nắng trở nên cực kỳ nguy hiểm

Trong trường hợp này, nên cởi bớt quần áo, phun nước lạnh vào người bệnh nhân. Khi nhiệt độ xuống 38 độ C, gọi cứu thương hoặc đưa đến cơ sở y tế gần nhất để tiếp tục theo dõi điều trị. Đề phòng đột quỵ nhiệt, nên tránh đi lâu, làm việc kéo dài ngoài trời khi trời nắng to; trang bị bảo hộ lao động phòng tránh nắng nóng; môi trường làm việc cần thông gió, thông khí đảm bảo; không hoạt động gắng sức khi cơ thể mệt mỏi, ăn uống không đầy đủ.   

Sốc nhiệt và cách xử trí

Một tình trạng khác cũng hay xảy ra là sốc nhiệt, phản ứng tiêu cực của cơ thể khi nhiệt độ thay đổi đột ngột. Đi ngoài đường giữa trời nắng nóng 40 độ C mà vào ngay những chỗ có nhiệt độ quá thấp (từ 17-21 độ C), đôi khi sự chênh lệch nhiệt độ nhiều sẽ làm nhiệt độ cơ thể hạ đột ngột, mồ hôi không toát ra được, tổn hại đến trung khu thần kinh. Nhẹ thì có biểu hiện mệt mỏi, lờ đờ, nói lắp, đau đầu, chóng mặt, nặng thì nhịp tim và hơi thở lúc đầu nhanh, sau đó chậm dần, khó thở, có thể dẫn đến trạng thái hôn mê.

Vì thế, để tránh sốc nhiệt, nên dừng lại ở những chỗ mát hơn nhiệt độ ngoài trời từ 3-5 phút rồi mới vào trong phòng lạnh. Đồng thời,  khoảng cách nhiệt độ ngoài trời nắng và nhiệt độ trong phòng chỉ nên chênh nhau từ 8 - 10 độ là an toàn nhất. Để phòng ngừa rủi ro trong thời tiết nắng nóng này, quan trọng nhất là, cần uống đủ nước để bổ sung lượng chất lỏng bị mất qua mồ hôi, theo An ninh thủ đô.

Phương Khanh (T/h)