Tổng công ty Hạ tầng mạng 'đấu thầu mà như không đấu'?

Không tham gia đấu thầu vẫn trúng thầu

Theo quy định tại Điều 21 Luật Đấu thầu số 43/2013/QH13: Đấu thầu hạn chế được áp dụng trong trường hợp gói thầu có yêu cầu cao về kỹ thuật hoặc kỹ thuật có tính đặc thù mà chỉ có một số nhà thầu đáp ứng yêu cầu của gói thầu. Chỉ vì có 1 số nhà thầu mới đáp ứng được yêu cầu để tham gia đấu thầu hạn chế, nên bắt buộc phải lập danh sách ngắn lựa chọn nhà thầu có đủ năng lực và kinh nghiệm theo yêu cầu của gói thầu để mời tham gia đấu thầu.

Theo đó, chủ đầu tư phải xác định, phê duyệt danh sách ngắn gồm tối thiểu 3 nhà thầu có năng lực, kinh nghiệm đáp ứng yêu cầu của gói thầu và có nhu cầu tham dự thầu; các nhà thầu có tên trong danh sách ngắn không được liên danh với nhau để tham dự thầu (Nghị định số 63/2014/NĐ-CP Điều 22 Khoản 2 và Khoản 3).

Việc áp dụng hình thức đấu thầu hạn chế vẫn cần đảm bảo được các mục tiêu của công tác đấu thầu, đặc biệt là tính minh bạch và cạnh tranh nhằm đạt được hiệu quả kinh tế của gói thầu. Chính vì thế, đối với đấu thầu hạn chế, tại Điểm g Khoản 1 Điều 5 của Luật Đấu thầu số 43/2013/QH13 quy định nhà thầu có tư cách hợp lệ khi nhà thầu có tên trong danh sách ngắn đối với trường hợp đã lựa chọn được danh sách ngắn.

Gói thầu “Trang bị phần mềm ứng dụng phân tích số liệu kinh doanh chuyên sâu cho mạng Vinaphone thuộc Dự án trang thiết bị hệ thống Business Intellignece (BI). Giá gói thầu 44.000.000.000 VNĐ, được tổ chức theo hình thức đấu thầu hạn chế không sơ tuyển quốc tế.

Trong danh sách ngắn (tại văn bản số 75/QĐ – VNPT – KHĐT ngày 19/1/2016 do chủ đầu tư phê duyệt) có 5 nhà thầu gồm: Công ty TNHH IBM Việt Nam; Công ty TNHH ORACLE Việt Nam; MICROSTRATEGY SINGAPORE PTE.LTD; Qlik Tech International Marketts AB; SAP ASIA PLE. LTD.

Thế nhưng khi phê duyệt nhà thầu trúng, Tập đoàn Bưu chính Viễn thông Việt Nam (VNPT) lại phê duyệt Liên danh Công ty Cổ phần Telsoft và Công ty Cổ phần phát triển Công nghệ Viễn thông tin học Sun Việt trúng thầu với giá trúng thầu 32.192.545.000 VNĐ (theo Văn bản 1365/QĐ – VNPT – KHĐT ngày 4/7/2016)  trong khi Liên danh Công ty Cổ phần Telsoft và Công ty Cổ phần phát triển Công nghệ Viễn thông tin học Sun Việt không hề có tên trong danh sách ngắn các nhà thầu.

Tương tự, đối với Gói thầu “Thiết kế, cung cấp và đo kiểm hệ thống truyền dẫn phía Đông Bắc năm 2015 thuộc Dự án Trang bị mới hệ thống truyền dẫn phía Đông Bắc năm 2015", giá gói thầu 6.772.524 USD theo hình thức đấu thầu hạn chế không sơ tuyển quốc tế. Danh sách ngắn được chủ đầu tư phê duyệt (tại văn bản số 252/QĐ – VNPT – HĐTV – KHĐT ngày 5/11/2015) gồm 5 nhà thầu Alcatel – Lucent Internationl; Ciena Communication, Inc; Ericson AB; Fujitsu Limited; Infinera Corporation. Không hề có tên Liên danh nhà thầu Nissho Electronics Corporation & Vineco Telecommunication systems Joint Stock Company.

Tuy nhiên, nhà thầu trúng thầu gói thầu được phê duyệt lại là Liên danh nhà thầu Nissho Electronics Corporation & Vineco Telecommunication systems Joint Stock Company (Nissho – Vineco JV) - (Quyết định số 179/QĐ – VNPT -HĐTV – KHĐT ngày 15/6/2016). Liên danh này cũng không có tên trong danh sách ngắn được chủ đầu tư phê duyệt.

Tại Dự án mạng vô tuyến khu vực Hải Phòng, Quảng Ninh, Đà Nẵng, Khánh Hoà mạng Vinaphone 2017, Gói thầu “Thiết kế kĩ thuật và cung cấp thiết bị hệ thống vô tuyến”, giá gói thầu 585.695.000.000 VNĐ theo hình thức đấu thầu hạn chế. Trong danh sách ngắn (văn bản 854/QĐ – VNPT Net – KHĐT do VNPT Net phê duyệt ngày 23/5/2017) nhà thầu tham gia đấu thầu hạn chế được chủ đầu tư phê duyệt chỉ có 2 nhà thầu là Ericsson AB (EAB); Nokia Slutions and Network Ovy. Đây là 02 nhà thầu nước ngoài, tham gia với tư cách độc lập mà không liên danh với bất kỳ nhà thầu trong nước nào.

Đáng chú ý, Quyết định phê duyệt Kết quả lựa chọn nhà thầu  (số 156/QĐ – VNPT – HĐTV- KHĐT – CNM) ngày 20/6/2017 của VNPT phê duyệt nhà thầu trúng gói thầu này là liên danh Ericsson AB (EAB), Ericsson Vietnam Company Limited (ETV) và VTC Telecommunication trong khi 02 nhà thầu Ericsson Vietnam Company Limited (ETV) và VTC Telecommunication không có tên trong danh sách ngắn được chủ đầu tư phê duyệt.

Theo một chuyên gia từ Trung tâm Hỗ trợ đấu thầu, trường hợp nhà thầu độc lập có tên trong danh sách ngắn do chủ đầu tư phê duyệt, nếu trước thời điểm đóng thầu, nhà thầu này gửi văn bản đến bên mời thầu đề nghị thay đổi tư cách tham dự thầu từ nhà thầu độc lập thành nhà thầu liên danh thì đây được coi là tình huống trong đấu thầu phát sinh ngoài các tình huống được quy định tại Điều 117 của Nghị định 63/2014/NĐ-CP.

“Trong trường hợp này, chủ đầu tư xem xét chấp thuận điều chỉnh lại danh sách ngắn để sửa đổi tư cách của nhà thầu từ nhà thầu độc lập thành nhà thầu liên danh như đề nghị của nhà thầu nếu nhà thầu liên danh vẫn có năng lực, kinh nghiệm đáp ứng yêu cầu của gói thầu, trên cơ sở phải đảm bảo được các mục tiêu của công tác đấu thầu là cạnh tranh, công bằng, minh bạch và hiệu quả kinh tế”- vị chuyên gia nhấn mạnh.

Vị chuyên gia cũng nói thêm: Việc áp dụng hình thức đấu thầu hạn chế vẫn cần đảm bảo được các mục tiêu của công tác đấu thầu, đặc biệt là tính minh bạch và cạnh tranh nhằm đạt được hiệu quả kinh tế của gói thầu; tránh tổ chức đấu thầu hình thức nhằm tạo điều kiện cho nhà thầu nào đó trúng thầu hay dẫn đến phải thực hiện “xử lý tình huống trong đấu thầu” hoặc lạm dụng áp dụng hình thức đấu thầu hạn chế để “hạn chế” nhà thầu có năng lực, kinh nghiệm và đáp ứng yêu cầu của gói thầu tham gia đấu thầu.

“Con voi chui lọt lỗ kim”

Thông tư số 23/2015/TT-BKHĐT của Bộ Kế hoạch và Đầu tư ban hành ngày 21/12/ 2015 Quy định chi tiết lập báo cáo đánh giá hồ sơ dự thầu (HSDT) đối với có phương thức lựa chọn nhà thầu là giai đoạn một túi hồ sơ và gói thầu mua sắm hàng hóa, xây lắp, hỗn hợp một giai đoạn hai túi hồ sơ yêu yêu cầu đánh giá tính hợp lệ của nhà thầu về việc tuân thủ Điều 5 của Luật Đấu thầu. Bên cạnh đó, tại Thông tư số 19/2015/TT-BKHĐT của Bộ Kế hoạch và Đầu tư ban hành ngày 27/11/2015 hướng dẫn về thẩm định kết quả lựa chọn nhà thầu yêu cầu đơn vị thẩm định phải kiểm tra danh sách ngắn nhà thầu tham gia đấu thầu hạn chế trước khi trình thẩm định kết quả lựa chọn nhà thầu (KQLCNT) theo quy định của pháp luật.

Ngoài ra, KQLCNT phải được thẩm định theo quy định tại Khoản 1 và Khoản 4 Điều 106 Nghị định 63/2014/NĐ-CP trước khi phê duyệt, và việc phê duyệt nhà thầu trúng cho những gói thầu theo hình thức đấu thầu hạn chế trên của VNPT.

Như vậy, cả 2 văn bản pháp quy và quan trọng điều chỉnh việc đánh giá HSDT và thẩm định KQLCNT và Nghị định 63/2014/NĐ-CP đều quy định rất rõ, nhưng không hiểu dựa vào cơ sở pháp lý nào để chủ đầu tư phê duyệt KQLCNT đối với 3 gói thầu có giá trị hàng chục tỷ đồng được VNPT Net tiến hành tổ chức đấu thầu trong thời gian vừa qua. Liệu đó có phải do trình độ chuyên môn của các đơn vị được VNPT giao nhiệm vụ đánh giá HSDT và thẩm định KQLCNT hay vì một lý do nào khác?

Chúng tôi sẽ tiếp tục cập nhật thông tin!

Trâm Thảo