Tổng thống Obama gửi "thư mật" mời Iran cùng chống IS

Ngày 6-11, tờ Wall Street Journal tiết lộ thông tin tổng thống Mỹ Barack Obama đã bí mật gửi thư cho lãnh đạo của Iran vào tháng 10. Mục đích lá thư là nhằm thuyết phục Iran tham gia vào liên quân do Mỹ dẫn đầu chống lại Nhà nước Hồi giáo và đề cập tới một thỏa thuận hạt nhân. 

Bức thư được Tổng thống Mỹ Barack Obama gửi tới lãnh tụ tinh thần tối cao Iran Ayatollah Ali Khamenei vào tháng trước, kêu gọi một "cuộc chiến chung" chống lại nhóm phiến quân Nhà nước Hồi giáo (IS). Trong bức thư, ông Obama nhấn mạnh với lãnh tụ Khamenei rằng bất kỳ hợp tác nào giữa hai bên trong cuộc chiến chống IS cũng phụ thuộc vào việc đạt một thỏa thuận hạt nhân toàn diện, có hạn chót vào ngày 24/11, Wall Street Journal cho biết. Đâylà bức thư thứ tư mà Tổng thống Obama gửi cho Khamenei kể từ khi ông nhậm chức vào năm 2009. 

Tổng thống Mỹ Barack Obama (phải) và lãnh tụ tinh thần tối cao Iran Ayatollah Ali Khamenei. Ảnh AFP/EPA

Đáp lại thông tin trên của tờ Wall Sreet Journal, phát ngôn viên Nhà Trắng Josh Earnest đã tổ chức họp báo khẳng định “Các chính sách của Mỹ với Iran vẫn sẽ không thay đổi” đồng thời từ chối bình luận về thông tin liên quan đến bức mật thư trên. Ông cho biết: “Tôi không có quyền bình luận về các thư từ riêng tư của tổng thống với các vị lãnh đạo khác. Tuy nhiên, ông Earnest cũng xác nhận việc Mỹ bàn bạc với Iran về chiến dịch chống IS bên lề các cuộc đàm phán về chương trình hạt nhân của nước này. Cũng theo ông, Nhà Trắng sẽ không hợp tác quân sự với Iran và cũng không chia sẻ thông tin tình báo với họ trong cuộc chiến chống lại IS. Tuy nhiên, cần thừa nhận rằng sự sụp đổ của IS sẽ làm lợi cho cả Mỹ và Iran. Ở chiều ngược lại, Chủ tịch Hạ viện Mỹ John Boehner khẳng định Mỹ không nên tin tưởng các nhà lãnh đạo của Iran và không nên lôi kéo họ tham gia vào cuộc chiến chống IS. Thượng nghị sĩ John Boehner là thành viên của Đảng Cộng hòa, đảng đối lập với chính quyền ông Obama.

Iran, bị Washington cho là quốc gia tài trợ chủ nghĩa khủng bố, và Mỹ không có quan hệ ngoại giao kể từ sau khi đại sứ quán Mỹ ở Tehran bị tấn công vào năm 1979, tạo ra cuộc khủng hoảng con tin dài 444 ngày. Tuy nhiên, khả năng Mỹ thừa nhận Iran có thể hỗ trợ để khôi phục ổn định tại các quốc gia như Iraq và Syria đang ngày càng tăng.

Theo Earnest, hai nước từng thảo luận về mối đe dọa từ IS bên lề cuộc đàm phán hạt nhân với nhóm P5+1, gồm Mỹ, Anh, Pháp, Đức, Nga và Trung Quốc. Tuy nhiên, ông khẳng định lập trường của Mỹ "sẽ không hợp tác quân sự và không chia sẻ tin tình báo với Iran". Ngoại trưởng Mỹ John Kerry dự kiến gặp người đồng cấp Iran Mohammad Javad Zarif và bà Cathy Ashton, người phụ trách chính sách đối ngoại, của Liên minh châu Âu, vào ngày 9/11 để bắt đầu vòng đàm phán hạt nhân mới. Sau đó, vòng đàm phán sẽ tổ chức tại Vienna vào ngày 18/11 để thúc đẩy nhóm P5+1 lần cuối trước ngày 24/11.

Lá thư của người đứng đầu Nhà Trắng đã "mô tả những lợi ích chung của hai nước khi chiến đấu chống quân IS tại Iraq và Syria..", tờ WSJ đưa tin. Mỹ đã nhận được sự ủng hộ của hàng chục quốc gia trên thế giới trong cuộc chiến chống nhóm cực đoan IS. Quân đội Australia, Canada, Anh nằm trong số các lực lượng đã đề nghị giúp đỡ bằng cách không kích IS để hoàn thành các mục tiêu mà Mỹ đề ra: làm suy yếu và tiêu diệt hoàn toàn nhóm khủng bố IS.

Trước đó, Nhà Trắng không thành công trong trong việc lôi kéo lãnh đạo Iran. Năm 2009, lãnh đạo tối cao Iran tuyên bố không hài lòng với những lời vu khống từ Washington, chưa kể tới những lệnh trừng phạt đang tồn tại mà Mỹ áp đặt lên Iran. Khamenei nhấn mạnh Mỹ là "quỷ dữ"  trong một bài phát biểu khác vào tháng 6 vừa qua. Tới tháng 9 ông lại tuyên bố lời đề nghị giúp tiêu diệt IS mà Ngoại trưởng John Kerry gửi tới Iran chỉ là cái cớ để Mỹ rảnh tay hành động ở Iraq và Syria, tương tự như những gì Mỹ làm ở Pakistan là đánh bom bất cứ đâu mà không cần xin phép. "Ngay từ khi mới bắt đầu, Mỹ đã đề nghị thông qua đại sứ tại Iraq rằng liệu chúng tôi có hợp tác với họ để chống IS hay không. Tôi nói, không, vì tay họ đã nhuốm bẩn", Khamenei nói. 

Trang Mạc (tổng hợp từ Vnexpress, Vietnamnet, Pháp luật)