Tranh cãi về sai sót trong đề thi Văn THPT Quốc gia 2016

20:15 02/07/2016

(VietQ.vn) - Hiện thông tin về sai sót trong đề thi Văn THPT Quốc gia 2016 đang thu hút sự quan tâm của các thầy cô giáo, phụ huynh và thí sinh.

Sự kiện: Kỳ thi THPT Quốc gia 2017

Sau khi kết thúc môn thi Văn vào sáng nay (2/7), trên mạng xã hội xuất hiện ý kiến trong trích đoạn bài thơ Tiếng việt của nhà thơ Lưu Quang Vũ của đề thi môn Ngữ văn kỳ thi THPT Quốc gia 2016 có sai sót.

Cụ thể, phần trích đoạn bài thơ Tiếng việt của nhà thơ Lưu Quang Vũ có đoạn:

... Chưa chữ viết đã vẹn tròn tiếng nói

Vầng trăng cao đêm cá lặn sao mờ

Ôi tiếng Việt như đất cày, như lụa

Óng tre ngà và mềm mại như tơ

Tuy nhiên, trong đề thi môn Ngữ văn sáng 2/7 lại ra như sau:

... Chưa chữ viết đã vẹn tròn tiếng nói

Vầng trăng cao đêm cá lặn sao mờ

Ôi tiếng Việt như bùn và như lụa

Óng tre ngà và mềm mại như tơ.

Theo đề thi, đoạn trích này được lấy từ tập Thơ Việt Nam 1945 - 1985 do Nhà xuất bản GD ấn hành năm 1985, trang 218.

Đề thi môn Văn tốt nghiệp THPT Quốc gia năm 2016 chính thức(VietQ.vn) - Đề thi môn Văn tốt nghiệp THPT quốc gia năm 2016 - Cập nhật đề thi chính thức môn Văn kì thi THPT Quốc gia năm 2016 từ Bộ GĐ-ĐT nhanh nhất.

Nhận định về sai sót trên, GS.TS Nguyễn Minh Thuyết – nguyên Phó Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục, Thanh niên, Thiếu niên và Nhi đồng của Quốc hội: Đề thi mang tính quốc gia là phải chính xác, trung thực theo văn bản gốc của tác giả. Đặc biệt đây thể loại loại thơ với yêu cầu thí sinh cảm thụ vẻ đẹp, sự mượt mà tinh tế của tiếng Việt, theo Vov.vn.

Câu thơ “Ôi tiếng Việt như đất cày, như lụa” lại bị ra sai là “Ôi tiếng Việt như bùn và như lụa” có thể khiến người đọc và thí sinh hiểu sai ý nghĩa và dẫn đến phân tích sai.

Vì từ “đất cày” là những gì hình tượng gần gũi, thân thương với người dân Việt Nam từ bao đời nay. Nếu thay vào đó là “như bùn” thì có thể khiến người đọc liên đới đến những cái gì đó không sạch cho lắm, có phần biểu tượng của sự tối tăm, gian khổ chứ không có biểu tượng gì gắn với sự mượt mà, tinh tế của tiếng Việt.

Một facebooker cũng đưa ra nhận xét: "Ôi tiếng Việt như bùn và như lụa/ Ống tre ngà và mềm mại như tơ" (Thơ Lưu Quang Vũ). Như "lụa", như "ngà', như "tơ" thì đúng là mềm mại, sáng trong và đẹp, nhưng "như bùn" thì không mềm mại, sáng trong và đẹp được! Nếu Lưu Quang Vũ so sánh tiếng Việt "như bùn" thì chẳng người Việt Nam nào đồng tình!".

Ảnh: hoc.vtc.vn

Tuy nhiên, trao đổi với Pháp Luật TP.HCM, cô Nguyễn Thị Minh Ngọc, giáo viên dạy văn của Trường THCS-THPT Đinh Thiện Lý, TP.HCM khẳng định: Đề thi không sai!

Theo cô, bài thơ mà đề thi trích dẫn được dẫn nguồn rất rõ ràng, từ tập thơ Việt Nam 1945-1985 của NXB Giáo dục. Ngay từ nhỏ, cô đã từng chép tay bản gốc là từ "như bùn" chứ không phải "đất cày". "Từ bùn sẽ thể hiện sự mộc mạc và gần gũi. Kể cả đề có sử dụng hai từ này thì cũng không gây sai lệch ý nghĩa của từ ngữ, đều nói về vẻ đẹp của tiếng Việt. Còn một câu nữa mà có thể qua thời gian và tái bản đã được chỉnh sửa như câu cuối của bài thơ này. Trong bản gốc, câu cuối là "Tiếng Việt ơi, tiếng Việt xót xa tình" nhưng khi tái bản được sửa thành "Tiếng Việt ơi tiếng Việt ân tình..."", cô Ngọc nói.

Cô Ngọc cũng cho hay, hai từ ngữ này không có gì sai cả, nhất là về ngữ nghĩa. Quan trọng là trong đề thi đã trích đúng nguồn. Đó cũng là câu từ quen thuộc với nhiều thế hệ học trò trước đây khi học về bài thơ này.

Trao đổi với Pháp luật TP.HCM, Tiến sĩ Trịnh Thu Tuyết, nguyên giáo viên môn văn, trường THPT Chu Văn An cũng cho biết hiện giờ đang có một số tranh cãi về văn bản bài thơ Tiếng Việt của nhà thơ Lưu Quang Vũ. Theo TS Tuyết thì bà Lưu Khánh Thơ, em gái của nhà thơ Lưu Quang Vũ (công tác tại tòa soạn Tạp chí Nghiên cứu Văn học của Viện Văn học), văn bản gốc của nhà thơ Lưu Quang Vũ in là “Ôi tiếng Việt như đất cày, như lụa”. Tuy nhiên, những văn bản sau này thì lại in thành “Ôi tiếng Việt như bùn và như lụa”. Theo TS Tuyết hiện giờ thì chưa thể khẳng định đó là sai sót trong đề thi, mà có thể Ban ra đề thi đã sử dụng một văn bản được in sau này. Còn về nguyên nhân vì sao lại có sự khác nhau giữa các văn bản thì cần thu thập các tài liệu và tìm hiểu thêm. Tuy nhiên, theo TS Tuyết, sử dụng "như đất cày, như lụa” sẽ hay hơn bởi gợi lên sự bình dị và mộc mạc của tiếng Việt, nhưng lại rất tinh tế.

Trong khi đó, Thạc sĩ Nguyễn Đan Chi (ĐH Tây Đô) cũng nêu ý kiến: “Đề thi dẫn nguồn rất rõ ràng. Nếu đối chiếu với bản dẫn nguồn không sai thì đâu có vấn đề gì. Còn những bản khác có thay đổi cũng không nóiđược là sai. Đề thi chặt chẽ ở chỗ dẫn nguồn nên không có gì phải tranh cãi”.

Theo Thạc sĩ, Giảng viên chính Chim Văn Bé - Tổ trưởng tổ Ngôn ngữ, Khoa KHXH&NV (ĐH Cần Thơ), muốn minh định chính xác thì cần xem lại bản gốc của Lưu Quang Vũ viết như thế nào thì mới khẳng định được. “Còn ở đây, theo quan điểm cá nhân tôi chỉ xét về mặt quan hệ ngữ nghĩa và ngữ âm. Về mặt nghĩa “đất cày với “lụa” thì tương xứng, nhưng về kết cấu ngữ âm thì không đối xứng, mà “bùn” với “lụa” thì mới đối xứng và hợp lý hơn về ngữ âm” - Thạc sĩ, Giảng viên chính Chim Văn Bé nói.

Trước thông tin này, một lãnh đạo của Bộ GD&ĐT cho biết đã nắm thông tin về việc đề thi có những ý kiến trái chiều về việc trích dẫn văn bản. Bộ sẽ kiểm tra lại và thông tin tới báo chí cụ thể sau.