Triển khai mô hình kiểm tra chất lượng mới: Doanh nghiệp hưởng nhiều lợi ích

Theo ông Vũ Lê Quân - Phó Cục trưởng Cục Giám sát quản lý hải quan, Tổng cục Hải, dự thảo đề án được xây dựng với nhiều nội dung cải cách so với mô hình hiện nay theo hướng đơn giản hóa, chuẩn hóa, thống nhất quy trình, thủ tục kiểm tra chất lượng (KTCL), kiểm tra an toàn thực phẩm (ATTP).

Ông Quân cho biết, theo mô hình mới, hàng hóa nhập khẩu được phân loại vào các nhánh quy trình kiểm tra khác nhau theo hướng đơn giản dần dựa trên lịch sử hoạt động KTCL, kiểm tra ATTP mà các bộ, ngành, cơ quan hải quan, tổ chức đánh giá sự phù hợp đã thực hiện đối với mặt hàng, quá trình chấp hành pháp luật của doanh nghiệp; áp dụng chuyển đổi phương thức kiểm tra (từ kiểm tra chặt sang kiểm tra thông thường, kiểm tra thông thường sang kiểm tra giảm); thay đổi cách tiếp cận từ kiểm tra chất lượng theo hàng hóa gắn với chủ hàng sang KTCL theo hàng hóa.

Ngoài ra, để đảm bảo tính tuân thủ pháp luật của doanh nghiệp về chất lượng hàng hóa nhập khẩu, tại mô hình mới quy định cơ quan hải quan kiểm tra ngẫu nhiên không quá 5% tổng số lô hàng nhập khẩu để đánh giá rủi ro, đánh giá tuân thủ của doanh nghiệp. Đồng thời, tại đề án quy định trách nhiệm phối hợp, chia sẻ thông tin giữa các cơ quan quản lý nhà nước để kịp thời phát hiện, xử lý hàng hóa không đạt chất lượng.

Với cách tiếp cận mới trong KTCL, kiểm tra ATTP trong dự thảo đề án, những lợi ích mang lại cho doanh nghiệp sẽ rất lớn từ việc đơn giản thủ tục, đổi mới phương thức kiểm tra, đặc biệt là mở rộng đối tượng miễn kiểm tra…

Tuy nhiên, ông Quân cũng lưu ý, nhằm nâng cao tính tuân thủ của doanh nghiệp, đảm bảo vai trò kiểm soát của các cơ quan quản lý nhà nước, theo mô hình mới này, việc áp dụng nguyên tắc quản lý rủi ro được thực hiện sâu rộng và thực chất đối với hàng hóa xuất nhập khẩu nói chung, hàng hóa phải quản lý chất lượng, an toàn thực phẩm nhập khẩu nói riêng, cơ quan quản lý vẫn sẽ tập trung kiểm tra, kiểm soát đối với những lô hàng của những doanh nghiệp không tuân thủ pháp luật, gian lận thương mại, những lô hàng rủi ro cao có khả năng vi phạm. Ngược lại, đối với những tổ chức, cá nhân chấp hành tốt pháp luật trong hoạt động xuất nhập khẩu, những lô hàng không có rủi ro sẽ được hưởng chế độ ở mức đơn giản nhất, thời gian thông quan nhanh nhất, chi phí thấp.

Nhận định về hiệu quả của đề án, ông Quân cho rằng, với việc triển khai mô hình mới, doanh nghiệp nhập khẩu sẽ được hưởng rất nhiều lợi ích. Cụ thể là, doanh nghiệp tiết kiệm được nhiều chi phí do tỷ lệ lô hàng phải KTCL giảm; quy trình, thủ tục KTCL đơn giản hơn; nhiều đối tượng được miễn KTCL; giảm thời gian thông quan.

Đặc biệt, doanh nghiệp sẽ tiết kiệm được thời gian làm thủ tục KTCL, vì chủ yếu giao dịch với một đầu mối trong quá trình KTCL, thay vì phải làm việc với nhiều cơ quan thuộc quản lý của bộ, ngành như hiện nay. Doanh nghiệp không phải tham gia vào quá trình KTCL hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu; một số quy trình, thủ tục KTCL được lồng ghép trong quy trình làm thủ tục hải quan; áp dụng điện tử hóa tối đa vào quy trình KTCL như tự động phân loại phương thức kiểm tra, kết nối và chia sẻ thông tin.

Doanh nghiệp chủ động hơn trong hoạt động nhập khẩu hàng hóa và trong kế hoạch sản xuất, kinh doanh, doanh nghiệp được lựa chọn quy trình KTCL phù hợp với điều kiện kinh doanh; thông tin, quy định về kiểm tra chất lượng hàng hóa được công khai, minh bạch trên Cơ chế một cửa quốc gia.

Bảo Anh