Trung Quốc bực tức vì bị Mỹ 'vạch mặt' ở Biển Đông

Theo những tin tức mới nhất trên báo chí, Bộ Ngoại giao Mỹ vừa công bố báo cáo phản bác đường 9 đoạn hay còn gọi là “đường lưỡi bò” mà Trung Quốc đơn phương đưa ra tại Biển Đông. Báo cáo được công bố chỉ 1 tuần trước thời hạn Toà trọng tài quốc tế yêu cầu Trung Quốc đưa ra tài liệu biện luận về vụ kiện của Philippines đối với yêu sách chủ quyền phi lý của Bắc Kinh tại Biển Đông.

Bản đồ đường 9 đoạn phi lý mà Trung Quốc áp đặt lên Biển Đông. Ảnh minh họa

Báo cáo nhấn mạnh, Trung Quốc vẫn chưa làm rõ những đòi hỏi về biển liên quan đến đường 9 đoạn theo cách thức phù hợp với luật pháp quốc tế. Các luật, tuyên bố và hành động chính thức của Trung Quốc đều thể hiện những bằng chứng mâu thuẫn nhau đối với bản chất và phạm vi của các yêu sách mà nước này đưa ra, cho thấy ít nhất 3 cách diễn giải khác nhau mà Bắc Kinh muốn thể hiện.

Thứ nhất, đường 9 đoạn là khu vực mà Trung Quốc đòi hỏi chủ quyền đối với các đảo và vùng biển liên quan được xác lập dựa trên các đảo này theo quy định của Công ước Liên Hợp Quốc về luật biển (UNCLOS). Thứ 2, đường 9 đoạn là các đường ranh giới quốc gia của Trung Quốc. Thứ 3, đường 9 đoạn là ranh giới của cái gọi là “các đòi hỏi biển lịch sử” của Trung Quốc.

Báo cáo của Bộ Ngoại giao Mỹ nêu rõ trong trường hợp thứ nhất, nếu đường 9 đoạn thể hiện các đảo mà Trung Quốc đòi hỏi chủ quyền thì các đòi hỏi về biển trong phạm vi đường 9 đoạn này phải phù hợp với các quy định của UNCLOS về lãnh hải, vùng tiếp giáp, vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa được xác lập dựa trên bờ biển và các cấu trúc địa lý theo đúng định nghĩa về “đảo” trong điều 121 công ước này.

Báo cáo của Mỹ vạch rõ sự phi lý trong bản đồ đường 9 đoạn mà Trung Quốc áp đặt với Biển Đông. Ảnh Rappler

Trong trường hợp thứ 2, nếu đường 9 đoạn định thể hiện các đường ranh giới quốc gia của Trung Quốc thì những đường này đều không có cơ sở pháp lý phù hợp với luật biển. Theo luật quốc tế, các ranh giới biển được xác lập dựa trên thỏa thuận giữa các quốc gia láng giềng và do vậy, một quốc gia không thể đơn phương xác lập ranh giới biển với một quốc gia khác.

Trong trường hợp thứ 3, nếu đường 9 đoạn định thể hiện khu vực mà Trung Quốc đòi hỏi cái gọi là “vùng nước lịch sử” hay “quyền lịch sử” thì những yêu sách này cũng không nằm trong mục “đòi hỏi lịch sử” được quy định trong điều 10 và 15 của UNCLOS.

Thêm vào đó, Bộ Ngoại giao Mỹ nêu rõ Trung Quốc không đáp ứng được các tiêu chí pháp lý đối với yêu sách về “vùng nước lịch sử”, bao gồm thực thi chủ quyền một cách công khai, được biết đến rộng rãi, liên tục và hiệu quả tại Biển Đông; và được các nước khác công nhận việc thực thi này. Báo cáo kết luận, với những lý do trên, yêu sách hiện nay của Trung Quốc về đường 9 đoạn là không phù hợp với luật quốc tế về biển.

Trung Quốc nhiều lần khó chịu vì sự hiện diện của Mỹ ở Biển Đông. Ảnh minh họa

Ngay sau khi Bộ Ngoại giao Mỹ đưa ra những lập luận nói trên, Trung Quốc đã lập tức chỉ trích báo cáo của Mỹ về đường 9 đoạn là đi ngược lại cam kết không can thiệp trong các tranh chấp ở Biển Đông.

Phát biểu trong cuộc họp báo thường kỳ, phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc Hồng Lỗi cho rằng nước này có chủ quyền đối với Biển Đông dựa trên những tuyên bố lịch sử. "Báo cáo của Mỹ đã làm ngơ trước những sự thật lịch sử và những quy định pháp lý quốc tế, trái với cam kết của nước này rằng không đứng về bên nào trong cuộc tranh chấp", ông Hồng nói.

Đồng thời, phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc còn chỉ trích báo cáo của Mỹ "không giúp ích gì cho việc giải quyết vấn đề Biển Đông" và "yêu cầu Mỹ tuân thủ các cam kết, hành động và phát ngôn cẩn trọng, nhìn nhận và xử lý vấn đề liên quan một cách khách quan, công bằng".

Minh Thùy (tổng hợp từ Vnexpress, VOV)