Ứng dụng công nghệ hạt nhân nâng cao hiệu quả xạ trị ung thư

Theo sự phân công của Chính phủ, Bệnh viện K là đơn vị tuyến cuối được Bộ Y tế giao nhiệm vụ chỉ đạo về lĩnh vực ung thư, đặc biệt là Xạ trị ung thư.

Trải qua 10 năm thực hiện sự chỉ đạo, mặc dù gặp không ít khó khăn về điều kiện kỹ thuật, trang thiết bị thiếu đồng bộ, các phương tiện trợ giúp cho chẩn đoán như máy CT-scaner, cộng hưởng từ mới đáp ứng được một phần nhỏ nhu cầu.

Cụ thể, cả nước chỉ có 15 máy xạ Cobalt-60 chủ yếu là do các tổ chức nước ngoài tài trợ. Trong khi đó nhiều máy đã quá cũ, thiếu phụ tùng thay thế, kỹ thuật lạc hậu. Ngoài ra các phương tiện trợ giúp như máy mô phỏng, CT mô phỏng, cộng hưởng từ còn rất thiếu.

Bên cạnh đó, lực lượng cán bộ còn mỏng, yếu chưa đáp ứng được trình độ chuyên môn. Trong khi trình độ nhận thức và dân trí còn quá thấp, thậm chí còn có những suy nghĩ lệch lạc về bệnh ung thư nên việc phát hiện ung thư đều ở giai đoạn đã quá muộn, khi mà các biện pháp điều trị đều kém hiệu quả.

Tuy còn gặp nhiều khó khăn trong cả khám, điều trị như trên nhưng bằng sự nỗ lực và cố gắng, trải qua 10 năm thực hiện cho đến nay công tác Xạ trị ung thư đã đạt được những kết quả nhất định. Hiện toàn quốc có 53 máy xạ trị đang hoạt động và thực hiện xạ trị cho hàng ngàn bệnh nhân ung thư hàng ngày, đạt tỷ lệ 0,6 máy/triệu dân.

Các kỹ thuật xạ trị đã được thực hiện quy chuẩn tại phần lớn các đơn vị. Các kỹ thuật cao đã được thực hiện triển khai như IMRT với JO-only, Xạ phẫu định vị, Xạ trị trong mổ, Xạ trị áp sát liều cao phân bổ ở nhiều bệnh viện lớn.

Dù vậy, do xạ trị gốc là một trong những kỹ thuật cao, hiện đại, sử dụng các trang thiết bị đắt tiền trong khi đội ngũ nhân lực yếu, mỏng nên ngay khi bị hỏng hóc không thể chủ động sửa chữa dẫn đến chờ đợi và hiệu quả quá trình điều trị bị kéo dài khiến lượng bệnh nhân vốn đã quá tải lại càng quá tải hơn.

Vì vậy, để khắc phục các điểm còn tồn tại và nêu ra những giải pháp trọng tâm cần bổ sung cho giai đoạn từ năm 2016 đến 2020 của Thủ tướng Chính phủ, ngành Y phải xác định rõ những mục tiêu cụ thể như sau:

Cần phải thành lập và hoàn thiện mạng lưới các cơ sở y tế ứng dụng bức xạ trong khám bệnh, đào tạo và nghiên cứu khoa học như: 80% tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương có cơ sở y học hạt nhân và cơ sở ung bướu có thiết bị xạ trị; 80% các tỉnh thành phải có ít nhất 1 máy chụp mạch số hóa, 80% các bệnh viện cần phải có 1 máy chụp cắt lớp vi tính và 100% bệnh viện huyện buộc phải có máy X-quang cao tần.

Ngoài ra, cần phải phát triển các kỹ thuật cắt lớp postitron ở một số trung tâm khu vực. Tập trung sản xuất thiết bị y tế công nghệ cao ứng dụng bức xạ và sản xuất đồng vị và dược chất phóng xạ đáp ứng 70% nhu cầu sử dụng.

Phải tăng cường năng lực cho phòng chuẩn đo lường bức xạ và hạt nhân quốc gia. Đảm bảo chất lượng các thiết bị ứng dụng bức xạ, năng lực bảo dưỡng, sữa chữa và chế tạo các thiết bị ứng dụng bức xạ và thiết bị ghi đo bức xạ trong y tế.

Tập trung đầu tư các dự án xây dựng các trung tâm hạt nhân, xạ trị, điện quang, trong đó ưu tiên các dự án trọng điểm là Trung tâm Y học hạt nhân trung ương tại Bệnh viện Bạch Mai; Trung tâm xạ trị trung ương tại Bệnh viện k; Trung tâm Y học hạt nhân và xạ trị tại BV Trung ương quân đội 108…

Để nâng cao năng lực chuyên môn cho cán bộ, cần phải xây dựng chương trình quốc gia về đào tạo sau đại học về xạ trị ngang các nước trong khu vực. Đồng thời cần phải cập nhật kiến thức, chuyển giao kỹ thuật cao từ các chuyên gia nước ngoài.

Đặc biệt đối với các hãng cung cấp máy xạ trị, cần phải có cam kết lâu dài trong chế độ hậu mãi; Xây dựng kho phụ tùng tại Việt Nam; Chuyển giao kỹ thuật và đào tạo cán bộ, đặc biệt là đội ngũ kỹ sư máy xạ trị đủ tiêu chuẩn cho các trung tâm, bệnh viện chuyên khoa để dần dần từng bước có thể tự chủ trong bảo hành , bảo trì máy xạ trị góp phần giảm gánh nặng về viện phí của xạ trị.

Theo đó, để có thể thực hiện được mục tiêu trên, Chính phủ, Bộ Y tế cần phải có định hướng chỉ đạo phê duyệt rõ hơn về điều chỉnh quy hoạch theo vùng, miền. Các cơ quan cần phải xây dựng chính sách khuyến khích đầu tư trong y tế, xây dựng chính sách khách hàng đặc thù tại Việt Nam.

  An Dương