Ứng phó dịch virus corona, ngành nông nghiệp biến thách thức thành cơ hội

Ngành nông nghiệp chịu tổn thương lớn vì dịch virus corona

Trước diễn biến phức tạp của dịch viêm đường hô hấp cấp do chủng mới của virus corona gây ra tác động đến nhiều nước trên thế giới, hiện đã lây lan sang 27 quốc gia, ảnh hưởng lớn đến hoạt động xuất khẩu nông lâm thủy sản của Việt Nam với các thị trường, đặc biệt là thị trường Trung Quốc, chiều 3/2/2020 tại Hà Nội, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN&PTNT) tổ chức Hội nghị “Thúc đẩy thương mại, phát triển sản xuất nông sản trước tác động dịch bệnh virus corona.”

Bộ trưởng Bộ NN&PTNT Nguyễn Xuân Cường nhận định, dịch bệnh virus corona diễn biến phức tạp, ảnh hưởng tới tất cả các ngành kinh tế, nhưng nông nghiệp là ngành bị tổn thương lớn nhất.

Đó là do Trung Quốc là thị trường lớn của nông sản Việt Nam, chiếm tỉ trọng 26,9% tổng kim ngạch xuất khẩu, nhiều nhóm nông sản như dưa hấu, thanh long có tỷ trọng xuất khẩu sang Trung Quốc rất lớn, lên đến 80%...

Bên cạnh đó, tất cả những thương thảo về thương mại nông sản vừa qua với Trung Quốc về các mặt hàng như sầu riêng, yến, khoai lang… sẽ bị tạm dừng lại.

Theo Thứ trưởng Bộ NN&PTNT Trần Thanh Nam, với diễn biến phức tạp, khó lường của dịch viêm phổi cấp trong những ngày gần đây và những động thái của Chính phủ Trung Quốc trong việc hạn chế giao dịch hàng hóa để tránh tình trạng tập trung đông người đã tạo điều kiện cho dịch bệnh có cơ sở lây lan trên diện rộng. Dự báo, dịch viêm phổi cấp do virus corona sẽ có những tác động tiêu cực đến thương mại nông lâm thủy sản hai nước.

Đối với mặt hàng trái cây chủ lực, nhất là thanh long, dưa hấu chiếm tỷ trọng lớn phục vụ thị trường Trung Quốc trong dịp cao điểm Tết Nguyên đán và lễ sau Tết.

Qua rà soát, từ nay đến hết rằm tháng Giêng âm lịch, tại tỉnh Long An lượng thu hoạch thanh long khoảng 21.600 tấn. Từ ngày 8/2 đến 28/2/2020 thu hoạch khoảng 54.000 tấn. Đầu tháng 3, Tiền Giang thu hoạch khoảng 10.000 tấn, Bình Thuận khoảng 100.000 tấn...

Hầu hết các sản phẩm trái cây nêu trên là xuất khẩu tươi, chưa qua chế biến. Tuy các địa phương đã hướng dẫn, chủ động trong điều chỉnh kế hoạch sản xuất nhưng tình trạng ùn tắc, dư cung cục bộ sẽ diễn ra do việc hạn chế giao dịch tại các cặp chợ biên giới trên địa bàn tỉnh Quảng Tây, Vân Nam, lịch nghỉ Tết Nguyên Đán của Trung Quốc kéo dài và các biện pháp đảm bảo trong phòng chống dịch viêm phổi cấp được triển khai từ cả hai phía. Đến tối ngày 2/2/2020, theo cập nhật có khoảng 175 xe thanh long loại 20 tấn/xe tại Lạng Sơn.

Đối với các sản phẩm từ chăn nuôi được xuất khẩu sang Trung Quốc, đặc biệt là sản phẩm sữa Việt Nam mới được phép xuất khẩu chính ngạch từ tháng 10/2019. Việc xuất khẩu sẽ gặp khó khăn khi thông thương nội địa và quốc tế của Trung Quốc bị đình trệ do tác động của dịch bệnh do virus corona.

Đối với xuất khẩu thủy sản, trong quý 1/2020, do Trung Quốc đã thông báo tạm dừng khiến cho việc xuất khẩu thủy sản gặp khó khăn về thời điểm giao hàng.

Nhiều nhà nhập khẩu Trung Quốc đã thông báo cho các doanh nghiệp xuất khẩu thủy sản của Việt Nam tạm dừng việc giao hàng cho đến hết ngày 9/2 hoặc cho đến khi có thông tin bình thường hóa các hoạt động trở lại từ Chính phủ Trung Quốc.

Theo Thứ trưởng Trần Thanh Nam, giao thông hạn chế sẽ cản trở hoạt động giao dịch, trao đổi, làm việc giữa doanh nghiệp và cơ quan quản lý hai bên trong lĩnh vực thương mại nông sản.

Việc tạm dừng đường bay, khó khăn trong giao thông giữa hai nước sẽ gây ảnh hưởng lớn đối với hoạt động giao dịch, làm việc trao đổi của doanh nghiệp hai nước, đặc biệt đối với các hoạt động vận chuyển hàng hóa nông sản bằng đường hàng không, đường thủy, đường bộ.

Theo Thứ trưởng Trần Thanh Nam, nếu dịch viêm phổi cấp do virus corona không được kiểm soát hiệu quả, lây lan trên diện rộng thì không loại trừ Chính phủ Trung Quốc sẽ tiếp tục phải áp dụng các biện pháp mạnh mẽ hơn nữa để ngăn chặn lây lan dịch bệnh. Điều này dẫn tới tình hình xuất khẩu nông sản của Việt Nam sang Trung Quốc sẽ chịu tác động rất lớn.

Biến thách thức thành cơ hội tái cơ cấu sâu ngành nông nghiệp

Bộ trưởng Nguyễn Xuân Cường nhấn mạnh, Bộ NN&PTNT tổ chức hội nghị này là muốn nhận dạng đúng, chính xác tác hại trực tiếp của dịch bệnh virus corona với nông nghiệp Việt Nam. 

“Chúng tôi mời lãnh đạo địa phương, bộ ngành tham gia với tinh thần khẩn trương, xây dựng các kịch bản để tìm giải pháp, chung tay vượt qua khó khăn. Chúng ta cùng tìm cách biến thách thức thành cơ hội...”- Bộ trưởng Nguyễn Xuân Cường nói và khẳng định, dịch bệnh virus corona chính là áp lực để ngành nông nghiệp phải thay đổi, tái cơ cấu sâu. Giờ đây, sản xuất nông nghiệp phải là ngành sản xuất có trách nhiệm, xây dựng chuỗi liên kết chế biến nông sản sâu, tập trung vào khâu dự trữ, chế biến; chú ý đến thị trường trong nước với 97 triệu dân.

Bộ trưởng yêu cầu các Sở NN&PTNT các tỉnh rà soát lại các nông sản trên địa bàn, từ đó đưa ra giải pháp cụ thể trồng loại nông sản cho phù hợp. Chẳng hạn, những nơi trồng dưa hấu, nếu chưa xuống giống cần chuyển sang trồng loại cây khác như cây đậu tương- Bộ trưởng gợi ý và cho biết, thời gian tới, Bộ NN&PTNT sẽ nghiên cứu, tư vấn để điều chỉnh một số cây trồng, vật nuôi cho phù hợp với nhu cầu tiêu thụ, cũng như lợi thế của từng địa phương, để tránh xảy ra việc sản xuất ồ ạt, dư thừa so với nhu cầu thị trường.

Đồng thời, Bộ NN&PTNT cũng tăng cường xúc tiến tìm thị trường xuất khẩu nông sản mới, để không bị phụ thuộc lớn vào 1 thị trường, Bộ giao Cục Chế biến và Phát triển thị trường nông sản, các cục chuyên ngành chủ động phối hợp với cơ quan Thương vụ Đại sứ quán Việt Nam tại các nước trên thế giới để xúc tiến, phát triển thị trường tại các địa bàn trọng điểm, tiềm năng và thị trường ngách ngay từ đầu năm 2020, để tạo sự đột phá trong đa dạng hóa thị trường. Phải nhanh chóng tìm thị trường mới cho nông sản Việt ngoài thị trường Trung Quốc, “không thể bỏ hết trứng vào một giỏ”- Bộ trưởng Nguyễn Xuân Cường nhấn mạnh.

Bộ NN&PTNT sẽ tổ chức đoàn công tác do lãnh đạo Bộ dẫn đầu cùng các doanh nghiệp xuất khẩu nông sản của Việt Nam sang Dubai (UAE) từ 15/2 để mở rộng thị trường Trung Đông; sang Hoa Kỳ từ 22/2, sang Braxin trong tháng 3/2020 để phát triển thị trường xuất khẩu nông sản. Ngoài ra, Bộ NN&PTNT cũng sẽ tổ chức đoàn đi xúc tiến phát triển thị trường xuất khẩu ở Nhật Bản, Nga, Úc, NewZealand, Hàn Quốc, châu Âu…

Lê Kim Liên