Uống nhầm tinh dầu quế bị sốc nhiễm khuẩn, viêm phổi nặng

Dựa trên nhiều hồ sơ tại trung tâm xử lý và chữa trị ngộ độc bang New South Wales (Úc), các nhà khoa học đã phát hiện xu hướng gia tăng các ca ngộ độc tinh dầu trong những năm gần đây.

Đánh giá 4,412 ca ngộ độc tinh dầu diễn ra từ tháng 7 năm 2014 đến tháng 6 năm 2018, các nhà khoa học đã phân loại dựa trên một số tiêu chí. Cụ thể, từ năm 2014 đến 2015, đã có 1,011 cuộc gọi đến trung tâm báo cáo nguy cơ ngộ độc từ phụ huynh hoặc chính bệnh nhân.

Từ 2017 đến 2018, 2019 con số này đã tăng lên 16% thành 1177 ca. Phần lớn - tương đương khoảng 80% số ca xảy ra do nhầm lẫn chai tinh dầu với loại dược phẩm khác như siro ho. Chỉ có 2% số ca ngộ độc xảy ra do cố ý uống tinh dầu. Độc tính sẽ phát tác rất nhanh, và chỉ cần một lượng nhỏ khoảng 5ml có thể đe dọa tính mạng người dùng.

Nhiễm khuẩn nặng do uống tinh dầu quế

Tại Việt Nam thời gian qua cũng không ít trường hợp uống nhầm tinh dầu gây ngộ độc nặng. Cụ thể, mới đây theo thông tin từ Bệnh viện Bạch Mai, đơn vị này vừa tiếp nhận người đàn ông 71 tuổi quê ở Thanh Hóa trong tình trạng lơ mơ, tụt huyết áp, phổi thông khí kém, nhiều đờm đặc quánh. Mạch đo được 110 lần/phút, huyết áp 140/90 mmHg, SpO2 85%, đang duy trì Noradenalin 0,15 mcg/kg/phút, bụng trướng, đi ngoài phân vàng.

Theo lời kể của người nhà, trước vào viện 1 tuần, bệnh nhân có đến nhà bạn chơi và sơ suất uống nhầm 1 cốc tinh dầu quế. Sau đó bệnh nhân xuất hiện đau bụng, nôn ra thức ăn kèm đi ngoài phân lỏng. Bệnh nhân được người nhà đưa đến Bệnh viện Đa khoa tỉnh Thanh Hóa, được rửa dạ dày. Tuy nhiên, sau đó bệnh nhân xuất hiện tình trạng lơ mơ, tụt huyết áp. Bệnh nhân được đặt nội khí quản, thở máy và duy trì vận mạch. Tại đây bệnh nhân được chẩn đoán: Sốc nhiễm khuẩn - Viêm phổi - Ngộ độc tinh dầu quế trên nền bệnh nhân có tiền sử xơ gan và đái tháo đường. Bệnh nhân được chuyển tuyến lên Trung tâm Chống độc, Bệnh viện Bạch Mai.

Tại Trung tâm Chống độc, bệnh nhân được các bác sĩ điều trị hồi sức tích cực, kháng sinh liều cao, duy trì vận mạch. Sau 2 ngày điều trị và chăm sóc tích cực, bệnh nhân được rút ống nội khí quản, thở ôxy khí phòng. Hiện tại, sau 11 ngày điều trị, bệnh nhân tỉnh, tiếp xúc chậm, thở ôxy khí phòng, phổi thông khí 2 bên rõ, huyết áp 120/60, còn đi ngoài nhiều.

Tiềm ẩn nguy cơ khi sử dụng tinh dầu

Liên quan tới bệnh nhân trên, TS.BS Nguyễn Trung Nguyên - Giám đốc Trung tâm Chống độc, Bệnh viện Bạch Mai cho biết, các loại tinh dầu là chiết xuất bay hơi, có mùi hương được sử dụng rộng rãi trong nhiều phương pháp trị liệu, từ chữa vết viêm nhiễm, nhiễm trùng nhỏ cho đến giảm căng thẳng. Hiện nay, tinh dầu nói chung và tinh dầu quế nói riêng được sử dụng khá phổ biến trong cuộc sống hiện đại. Tuy nhiên, các nhà nghiên cứu tại Đại học Sydney đã phân tích và phát hiện nguy cơ tiềm ẩn của việc sử dụng tinh dầu với sức khỏe vô cùng lớn.

Hầu hết các loại tinh dầu có thể gây kích ứng da hoặc viêm da tiếp xúc. Những loại khác có chứa các hợp chất xuất hiện tự nhiên là chất gây rối loạn nội tiết, và gây ảnh hưởng không mong muốn tới hormone trong cơ thể. Các nhà nghiên cứu cũng phát hiện gần một nửa số ca ngộ độc gọi đến trung tâm có nguyên nhân là dầu khuynh diệp. Chỉ cần một vài mililit cũng có thể gây đau dạ dày, buồn nôn, và thậm chí co giật.

Những ca ngộ độc phần lớn xảy ra khi sử dụng tinh dầu như thuốc chữa bệnh tự nhiên do ảnh hưởng của việc quảng cáo tác dụng tốt mà bỏ qua nguy cơ tác dụng phụ. Bên cạnh đó, các loại thuốc được phân loại là “thuốc thay thế” thường có cơ chế quản lý và kiểm soát lỏng lẻo hơn hẳn các loại dược phẩm. Do đó, các nhà khoa học khuyến cáo mỗi cá nhân cần lưu ý trong bảo quản tinh dầu như sử dụng nắp chống tràn, khóa an toàn khi nhà có trẻ nhỏ. 

Trường hợp khi phát hiện ra nạn nhân uống nhầm tinh dầu, mọi người cần bình tĩnh và thực hiện biện pháp sơ cứu kịp thời, chính xác, tránh việc hoảng loạn sẽ càng làm mất thêm thời gian cũng như bỏ qua giai đoạn sơ cứu quan trọng nhất.

Việc đầu tiên cần phải làm trong quá trình sơ cứu là nhanh chóng giúp nạn nhân nôn được hết chỗ tinh dầu đã uống bằng cách móc họng để nạn có thể nôn ra. Bước tiếp theo là cần cho nạn nhân uống thật nhiều nước lọc pha ấm, rồi sau đó lại thực hiện tiếp việc móc họng nhằm gây nôn để giúp nạn nhân nôn sạch được các độc tố có trong dạ dày ra khỏi cơ thể. Tiếp theo cần nhanh chóng đưa nạn nhân đến các cơ sở y tế gần nhất để được cấp cứu và điều trị kịp thời.

An Dương