Vi phạm PCCC: Tiêu chuẩn có, nhiều chủ đầu tư vẫn ‘phớt lờ’

06:29 27/08/2018

(VietQ.vn) - Theo chuyên gia, việc chấp hành các quy định về PCCC nêu trong tiêu chuẩn, quy chuẩn trong thiết kế, nghiệm thu và đưa công trình vào hoạt động của chủ đầu tư, đơn vị quản lý ở nhiều chung cư vẫn chưa được thực hiện đầy đủ.

Nhiều chung cư không đảm bảo PCCC

Theo thống kê của Cục Cảnh sát phòng cháy chữa cháy và Cứu nạn cứu hộ, trong quý I và quý II năm 2018, cả nước xảy ra 2.089 vụ cháy, giảm 275 vụ, khoảng 11,6% so với cùng kỳ năm trước. Lực lượng phòng cháy chữa cháy (PCCC) đã thẩm duyệt về phòng cháy chữa cháy đối với 4.792 dự án công trình; kiểm tra nghiệm thu 2.777 công trình.

Cũng theo thống kê, cả nước hiện có 4.166 chung cư, nhà cao tầng; trong đó, có 538 nhà được xây dựng trước Luật Phòng cháy chữa cháy 2001, chiếm 12,91% và 3.628 nhà được xây dựng sau Luật Phòng cháy chữa cháy 2001, chiếm 87,09%.

Tuy nhiên, trong số 4.166 chung cư, có 659 cơ sở chưa được thẩm duyệt về PCCC chiếm 15,81%; 123 cơ sở chưa được nghiệm thu về phòng cháy chữa cháy, chiếm 3%; 466 cơ sở không đảm bảo khoảng cách an toàn PCCC, chiếm 11,2%; 447 cơ sở không có hệ thống cấp nước chữa cháy ngoài nhà... Trong số này thì nhà cao dưới 30 tầng là 3.982 toà, chiếm tới 95,58%. Số nhà cao trên 30 tầng chỉ chiếm 4,42% (tương đương 184 toà). Về công năng sử dụng, chung cư có 2.204 toà, chiếm 52,9%; 637 nhà đa năng kết hợp căn hộ và Trung tâm thương mại chiếm 12,29%... Nhà chung cư, nhà cao tầng chủ yếu tập trung tại các thành phố lớn như: Tp. Hồ Chí Minh chiếm 36,53% với 1.522 toà; Hà Nội 1.626 toà, tương ứng 39,03%.

Ths. Phạm Việt Tiến, Phó trưởng khoa Cứu nạn, cứu hộ, Trường Đại học PCCC phân tích, thực trạng nhiều vụ cháy ở chung cư cao tầng xảy ra thời gian qua xuất phát từ việc tại các khu vực này tiềm ẩn nhiều nguy cơ gây cháy hoặc làm cản trở việc chữa cháy, cứu nạn.

Chất cháy tồn tại chủ yếu là đồ dùng sinh hoạt, trang trí nội thất trong từng căn hộ, các loại vật liệu nội thất như bàn, ghế, giường, tủ làm bằng gỗ, vật liệu nhựa tổng hợp, vải… Các loại vật liệu nói trên khi cháy trong phòng các căn hộ của tòa chung cư, sự trao đổi khí bị hạn chế nên tạo nhiều khói, khí độc như CO, HCI… gây khó khăn cho công tác tổ chức thoát nạn và chữa cháy.

Cháy chung cư Carina - vụ cháy kinh hoàng nhất trong năm 2018. Ảnh: Báo LĐ

Mặt khác, tại các chung cư cao tầng luôn tiềm ẩn nguy cơ xảy ra cháy. Nguồn nhiệt gây cháy có thể do ngọn lửa trần, phát sinh do sơ xuất, thiếu ý thức của người dân như đốt vàng mã, vứt tàn thuốc vào nơi dễ cháy nổ. Tại các chung cư cao tầng luôn có mật độ người tập trung lớn, đặc biệt là các tòa nhà dành cho người thu nhập thấp, các căn hộ có diện tích nhỏ chiếm đa số, trên một tầng có thể có 24 căn hộ, tổng số căn hộ lên tới 1.000. Do đó, tần suất người dân sử dụng chất cháy nguồn nhiệt không an toàn lớn, dẫn tới nguy cơ xảy ra cháy tăng cao. Đặc biệt, đám cháy xảy ra ở các tầng càng cao thì công tác tổ chức dập tắt đám cháy càng khó.

Ths. Phạm Việt Tiến còn cho rằng, thực tế hiện nay, có nhiều tòa nhà cao tầng trên 40 tầng, trong khi đó lực lượng cảnh sát PCCC được trang bị loại xe thang với chiều cao có hạn, cao nhất mới chỉ 72m, còn chủ yếu là 32m và 52m. Đây cũng là trở ngại lớn nhất trong công tác PCCC tại Việt Nam. Một nguyên nhân nữa là ở nhiều tòa nhà chung cư, lối thoát nạn đã bị bịt để sử dụng những mục đích khác nhau, dẫn đến khi có cháy, nổ xảy ra việc thoát nạn của người dân gặp nhiều khó khăn.

Trách nhiệm thuộc về ai?

Cũng theo ông Phạm Việt Tiến, ngoài nguyên nhân kể trên, việc xảy ra nhiều sự cố đáng tiếc về cháy nổ ở các chung cư còn có một nguyên nhân quan trọng là việc chấp hành các quy định của pháp luật về PCCC trong tiêu chuẩn, quy chuẩn trong thiết kế, nghiệm thu và đưa công trình vào hoạt động của chủ đầu tư, đơn vị quản lý, ban quản trị chung cư vẫn chưa đầy đủ.

Nhiều nơi còn những tồn tại vi phạm phát sinh trong quá trình hoạt động, phổ biến là vi phạm về các điều kiện ngăn cháy lan, thoát nạn, hoạt động của hệ thống, thiết bị PCCC.

Cùng quan điểm trên, TS. Phan Anh, Trường đại học Phòng cháy chữa cháy cho rằng, hiện có nhiều tòa nhà chưa nghiệm thu PCCC nhưng vẫn đưa vào hoạt động. Quy chuẩn và tiêu chuẩn đã xây dựng và đưa ra nhưng trên thực tế ở Việt Nam, có những công trình xây dựng không tuân thủ.

Theo ông Đỗ Thanh Tùng, Viện trường Viện Kiến trúc quốc gia, việc ra đời các mô hình kiến trúc mới như nhà ở chung cư hỗn hợp, hiện cũng đang làm khó cho kiến trúc sư bởi việc sử dụng chung cùng lúc các chức năng ở, thương mại, văn phòng trong cùng tòa nhà dễ gây nên các xung đột về tiện ích sử dụng, làm gia tăng các nguy cơ cháy nổ, mất an toàn cho người sử dụng.

“Chúng ta vẫn đổ lỗi cho quy chuẩn, tiêu chuẩn là chưa hợp lý và đưa ra giải pháp cần phải thay đổi. Nhưng trên góc độ nghiên cứu tôi cho rằng quy chuẩn không phải lúc nào cũng theo kịp thực tế. Do đó, đối với những sai phạm của công trình do không làm theo quy định thì bắt buộc phải có chế tài xử lý. Bởi mỗi chung cư có nhiều mặt, nếu cảnh sát PCCC tiếp cận một mặt gặp khó khăn thì nguy cơ thiệt hại về người và của khi cháy chung cư cũng tăng lên”, TS Phan Anh cho hay.

“Hiện nay hệ thống các tiêu chuẩn thiết kế cho mô hình này còn thiếu các hướng dẫn cụ thể và kiến trúc sư phải tự vận dụng từ các cơ sở thiết kế khác nhau như phần nhà ở thiết kế theo bộ tiêu chuẩn nhà ở cao tầng, phần trung tâm thương mại lấy theo tiêu chuẩn thiết kế chợ”, TS Phan Anh nêu vấn đề.

Thượng tá Bùi Quang Việt, Phó Cục trưởng Cục Cảnh sát PCCC và Cứu nạn cứu hộ (Bộ Công an), cho rằng, để khắc phục tình trạng trên, cần xây dựng định mức về giá thiết bị, vật tư, định mức đầu tư tối thiểu của hạng mục hệ thống PCCC (chiếm bao nhiêu % so với tổng mức đầu tư toàn bộ dự án) để đảm bảo vấn đề chất lượng, kinh phí duy trì trang thiết bị.

Bên cạnh đó, nghiên cứu tăng mức tiền phạt đối với một số vi phạm, bổ sung thêm các biện pháp khắc phục hậu quả hoặc hình thức xử phạt bổ sung để có căn cứ cưỡng chế thi hành quyết định xử phạt, đặc biệt là các hành vi vi phạm như thi công xây dựng khi chưa được thẩm duyệt, đưa vào sử dụng mà chưa được nghiệm thu PCCC.

Bảo Lâm