Vì sao Trung Quốc tràn lan thực phẩm bẩn?

Tại Trung Quốc, nhu cầu tiêu thụ những mặt hàng này của người dân ngày càng cao, ảnh hưởng tới nhiều mặt hàng khác. Năm 2008, khi hàng trăm nghìn trẻ em phải nhập viện do dùng sữa cho trẻ sơ sinh nhiễm độc, người Trung Quốc bắt đầu tìm kiếm nguồn dinh dưỡng đáng tin cậy hơn trên toàn thế giới.

Một bộ phận thuộc tầng lớp trung lưu giàu, nhóm những người tiêu dùng toàn cầu mới mang quốc tịch Trung Quốc, đã đi tìm nguồn hàng có chất lượng cao ở nước ngoài.

Cùng lúc đó, do sự thiếu hụt những nguồn tài nguyên chính của Trung Quốc – yếu tố cần thiết để nuôi sống người dân và thúc đẩy nền kinh tế của nước này – quốc gia có diện tích lớn thứ hai trên thế giới. Bắc Kinh phải tìm mọi cách để đảm bảo vững chắc nguồn dầu, quặng sắt và lương thực.

Bất kể được lựa chọn hay bị bắt buộc, người dân Trung Quốc đang phải tìm kiếm những thị trường ẩm thực và nhiên liệu mới để mua sắm hàng hóa đảm bảo chất lượng.

Thiếu đất, thiếu nước cho nông nghiệp

Ông Merritt Cluff , tổ chức Nông nghiệp và lương thực tại Rome cho biết: “ Tính theo đầu người, Trung Quốc chỉ có một nửa diện tích đất có thể canh tác và chỉ có từ ¼ lượng nước ngọt so với mức trung bình của các nước trên thế giới.

Bước vào thời kỳ phát triển thần kỳ, vấn đề an toàn vệ sinh thực phẩm của Trung Quốc giảm sút trầm trọng. Một câu hỏi lớn được đặt ra là quốc gia nào sẽ “nuôi” người Trung Quốc trong thời gian tới”.

Hàng trăm lít dầu ăn bẩn được sản xuất và tung ra thị trường

Trung Quốc là quốc gia nhập khẩu đậu nành lớn nhất trên thế giới. Ngũ cốc là một trong những nhân tố chính trong chuỗi sản xuất thực phẩm của nước này. Đậu tương được sử dụng để sản xuất dầu ăn, đậu phụ và dùng làm thức ăn cho ngành công nghiệp chăn nuôi lợn.

Vào năm 2012, theo thống kê của Tổ chức lương thực thế giới (FAO) quốc gia với dân số đông nhất này đã nhập khẩu 59% nguồn cung cấp đậu nành của thế giới, tăng thêm 25% so với năm 2000.

Ông Cluff cho biết thêm: “ Nếu như Trung Quốc muốn sản xuất đậu nành cho bản thân họ thì họ sẽ cần phải sử dụng tới 28 triệu ha đất. Điều đó cũng đồng nghĩa với việc, Trung Quốc phải sử dụng gần ¼ (khoảng 23%) tổng số diện tích đất canh tác để trồng đậu nành. Theo số liệu thống kê của Ngân hàng thế giới (WB), diện tích đất canh tác của Trung Quốc chỉ chiếm 12% tổng diện tích, trong khi đó của Mỹ là 17.5% và Đức là 34%.

Ông Cluff chia sẻ: “ Trung Quốc biết rằng họ không thể dành quá nhiều diện tích đất canh tác cho việc trồng đậu nành bởi vậy họ nhập khẩu chúng. Trung Quốc chủ yếu dựa vào ba nguồn cung chính cho đậu nành – tất cả đều nằm ở châu Mỹ: Bra-xin, Mỹ và Argentina.”

Đây là các quốc gia chiếm gần một nửa (46%) số lượng nguồn cung cấp đậu nành xuất khẩu của thế giới.

Nuôi không đủ lợn để ăn

Bên cạnh đậu nành, Trung Quốc cũng là quốc gia tiêu thụ các sản phẩm từ lợn lớn nhất trên thế giới.  Cluff cho biết: “Con số tiêu thụ các sản phầm từ lợn của quốc gia này còn lớn hơn so với phần còn lại của thế giới cộng lại. Theo ước tính thì Trung Quốc chiếm tới 48% lượng tiêu thụ của thế giới”.

Trong năm 2012, Trung Quốc ước tính tăng số lượng chăn nuôi và kinh doanh lợn thành 470 triệu con. Theo FAO, trong thập niên gần đây, với con số trên thì mỗi năm Trung Quốc sẽ tăng 1.5% . Dẫu vậy, con số này cũng không đủ để đáp ứng nhu cầu của người dân Trung Quốc.

Vớt xác lợn chết trên sông khiến người dân sợ hãi vì ô nhiễm

Quốc gia này cũng là một nước nhập khẩu các sản phẩm từ lợn, chủ yếu từ Mỹ, Châu Âu và Canada. Ông Cluff nhận xét: “ Vẫn còn nhiều việc phải quan tâm. Vấn đề này còn vướng mắc trong khoảng 30 năm nữa.” Điều quan trọng, đây là nguyên nhân khiến Trung Quốc phải mở rộng tìm kiếm thực phẩm đến các nguồn tài nguyên thiên nhiên khác trên khắp thế giới.”

Những thỏa thuận thu mua dầu mỏ

Vào tháng 7 năm 2012, Tổng công ty dầu khí hải dương Trung Quốc - CNOOC đã trả 15 tỉ đô la để mua được Nexen - một trong những hãng sản xuất dầu mỏ độc lập lớn nhất của Canada, sở hữu việc khai thác ở các khu vực: Vịnh Mexico, khu vực biển Bắc và khu vực vùng ngoài khơi Nigieria. Vào tháng 11 năm 2012, hãng Sinopec của Trung Quốc đã kí hợp đồng với hãng Aramaco của Ả-rập xê-út về việc mua 1.4 triệu thùng dầu/ ngày.

Một nhà theo dõi sự phát triển của nền kinh tế Trung Quốc lại có cái nhìn lạc quan hơn: “ Thế giới không nên quá lo lắng vì những nhu cầu về thực phẩm, tài nguyên thiên nhiên từ quặng sắt cho tới dầu mỏ sẽ có xu hướng giảm xuống trong tương lai. “

Giáo sư Zhigang Tao – Phó khoa Kinh tế của trường đại học kinh tế Hồng Kông cho hay: “ Trung Quốc là nhà máy của thế giới nhưng vẫn còn những nhà máy khác ở các quốc gia khác. Họ chuyển tới Trung Quốc vì ở đây giá thành sản xuất rẻ hơn. Bởi vậy bạn có thể thấy trên thống kê nhu cầu cho các nguồn tài nguyên thiên nhiên của Trung Quốc vẫn đang tăng lên vì còn đáp ứng nhu cầu của các quốc gia khác, từ Hàn Quốc và Nhật Bản bên cạnh nhu cầu của Trung Quốc.”

Tại Trung Quốc, chi phí cho sản phẩm của các công ty đa quốc gia sẽ tăng . Ông Tao cho biết thêm, “bởi vậy sau một vài năm tới chúng tôi có thể điều chỉnh thích hợp để dịch chuyển sang xuất sang các quốc gia khác tại Việt Nam và Ấn Độ”.

Thái Nguyễn