Trong những năm gần đây, Việt Nam đã quan tâm đến chỉ số nhân tố năng suất tổng hợp (TFP), Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định số 712/QĐ-TTg, ngày 21 tháng 5 năm 2010 về việc phê duyệt chương trình quốc gia “ Nâng cao năng suất và chất lượng sản phẩm, hàng hoá của doanh nghiệp Việt Nam đến năm 2020”. Chương trình bao gồm nhiều nội dung, nhưng tập trung vào việc thúc đẩy hoạt động năng suất và chất lượng sản phẩm hàng hóa.

Đặc biệt, mục tiêu của chương trình đặt ra trong giai đoạn 2010- 2020 phải góp phần nâng tỷ trọng đóng góp của năng suất các yếu tố tổng hợp (TFP) trong tổng sản phẩm trong nước (GDP) lên 30% vào năm 2015 và ít nhất 35% vào năm 2020.

Thời gian qua, Vĩnh Phúc cũng đã đẩy mạnh sự nghiệp phát triển kinh tế xã hội theo hướng bền vững trong đó có sự đóng góp của khoa học và công nghệ vào tăng trưởng kinh tế của tỉnh. Hiện nay trên địa bàn tỉnh có 3.316 doanh nghiệp đăng ký hoạt động trên địa bàn tỉnh Vĩnh Phúc, gần 2.500 doanh nghiệp đang hoạt động chủ yếu trong các lĩnh vực Cơ khí, Điện điện tử, vật liệu xây dựng, giầy da và diệt may.

Tổng sản phẩm trên địa bàn tỉnh (GRDP) năm 2016 theo giá so sánh dự kiến đạt 65.203 tỷ đồng, tăng 8,56% so với năm 2015. Tổng giá trị tăng thêm ngành công nghiệp, xây dựng đạt 31.860 tỷ đồng, tăng 9,94% so với năm 2015, đóng góp vào tăng trưởng chung của tỉnh là 4,80 điểm %.

Trong đó, giá trị tăng thêm ngành công nghiệp đạt 29.773 tỷ đồng, tăng 9,49%, đóng góp vào tăng trưởng chung của tỉnh là 4,30 điểm %. (số liệu thống kê năm 2016). Một số ngành có mức tăng trưởng tương đối cao so với năm trước như: Ngành sản xuất sản phẩm điện tử tăng 26,75%, đây là ngành có mức tăng cao nhất về quy mô.

Sự phát triển của công nghệ thông tin trong những năm gần đây cùng với những chính sách ưu đãi đầu tư đặc biệt đã thu hút một số lượng lớn doanh nghiệp đầu tư vào lĩnh vực này góp phần đem lại giá trị cao cho toàn ngành; ngành sản xuất xe có động cơ tăng 18,88%, do nhu cầu sử dụng ô tô của người dân tăng lên, cùng với việc các nhà sản xuất liên tục đưa ra thị trường các mẫu xe phù hợp với thị hiếu người tiêu dùng và giá cả hợp lý đã làm cho sản phẩm của ngành có mức tiêu thụ tốt trong năm, góp phần tăng giá trị sản xuất công nghiệp cho toàn ngành; ngành sản xuất trang phục tăng 14,52% so năm trước. 

Theo kết quả tính toán thì tỷ lệ đóng góp bình quân của TFP vào GRDP Vĩnh Phúc giai đoạn 2011 - 2015 là 33.14 %, giai đoạn 2013 – 2105 là 37,02%. So sánh tỷ lệ đóng góp TFP vào GDP Việt Nam giai đoạn 2011 – 2013 là 18,31% và với một số tỉnh có nền kinh tế phát triển mạnh như Thành phố Hải Phòng tỷ lệ TFP đóng góp TFP vào GRDP giai đoạn 2006-2010 là 28,98%, thành phố Hồ Chí Minh, giai đoạn 2006-2010, tỷ phần đóng góp của TFP vào GRDP là 37,27%, tỷ phần đóng góp của TFP vào GRDP của Vĩnh Phúc là cao so với các tỉnh và cao hơn trung bình cả nước. 

Kết quả trên phản ánh Vĩnh Phúc là một tỉnh có công nghiệp phát triển và có một số sản phẩn có giá trị cao. Tuy nhiên, so với mục tiêu đặt ra trong quy hoạch phát triển khoa học và công nghệ và mục tiêu chung trong Quyết định 712/QĐ-TTg ngày 22/5/2010 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt chương trình Quốc gia về năng suất chất lượng, sản phẩm hàng hóa của doanh nghiệp Việt nam đến năm 2020 thì đóng góp TFP vào GRDP của Vĩnh Phúc còn thấp hơn 1,86%.

Trong bối cảnh hiện nay, để đổi mới mô hình tăng trưởng kinh tế, đẩy mạnh quá trình công nghiệp hoá, hiện đại hoá nền kinh tế, con đường hiệu quả nhất là nâng cao sự đóng góp của TFP vào GRDP với việc nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, sử dụng khoa học và công nghệ là mũi đột phá, tạo ra sự chuyển biến căn bản cả về cơ cấu kinh tế, cơ cấu đầu tư, cơ cấu đào tạo nguồn nhân lực và phân bố lại nguồn lao động.

Tuy nhiên, do việc nâng cao sự đóng góp của TFP vào GRDP là vấn đề rất mới nên tỉnh Vĩnh Phúc xác định cần phải nghiên cứu một cách nghiêm túc để tiếp tục hoàn thiện, bổ sung những giải pháp cho phù hợp sẽ góp phần nâng cao hơn nữa tỷ trọng đóng góp của khoa học công nghệ vào tăng trưởng kinh tế của tỉnh.

Bảo Bình