Vỡ đập ở Vĩnh Phúc: Lời cảnh báo bị "bỏ quên"

16:55 11/08/2013

Sự cố vỡ đập Phân Lân ở Tam Đảo, Vĩnh Phúc đã được cảnh báo trước đó nhưng lời cảnh báo không được thực hiện. Đây là một trong nhiều nguyên nhân dẫn đến đập bị vỡ mà chúng tôi thu thập được.

Phó chủ tịch UBND cảnh báo vỡ đập

Trao đổi với chúng tôi về sự cố vỡ đập Phân Lân, ông Lam Xuân Tiến - Phó chủ tịch UBND xã Đạo Trù - thành viên Ban chỉ huy phòng chống lụt bão - người đã hàng chục năm thầu đập Phân Lân để nuôi cá cho biết:

“Tôi được sự tin tưởng của Trạm Thủy nông giao cho cầm chìa khóa nhà điều hành đập nên khi mùa mưa từ tháng 5 đến tháng 8 âm lịch là tôi xả nước thấp hơn mặt thân đập khoảng 0,6m đến 1m đề phòng khi lũ về bị tràn, sau đó gần đến mùa kiệt lại tích nước để phục vụ bà con sinh hoạt và tưới tiêu cho đồng ruộng”.

Hiện trường vụ vỡ đập

“Nhưng vài năm nay tôi không thầu nữa, chìa khóa nhà điều hành thì do Trạm Thủy nông giữ. Hôm mưa lũ lớn tôi đã trực tiếp gọi điện xin ý kiến lãnh đạo huyện cho chỉ đạo ứng phó, đồng chí Chủ tịch huyện đã nói, trước tiên phải nhanh chóng di dời các hộ dân có nguy cơ bị ảnh hưởng đến nơi an toàn.

Và trước đó tôi có nói với anh Đỗ Xuân Thông - Trạm trưởng Trạm Thủy nông về nguy cơ vỡ đập Phân Lân nếu như không được xả nước nhưng không hiểu vì sao anh ấy không nghe cảnh báo của tôi, đến 14h chiều 5.8 khi lũ lên quá cao mới có lệnh xả nước trong đập, thì đá quá muộn vì trước đó dòng nước đã bao trùm nhà điều hành”.

Ông Tiến nhấn mạnh thêm, không hiểu vì sao hôm đó tôi không nhận được bất kỳ một cuộc điện thoại nào từ phía Công ty TNHH - MTV Thủy lợi Tam Đảo hay Xí nghiệp Thủy lợi Vĩnh Thành đơn là vị trực tiếp quản lý vận hành đập Phân Lân.

Được biết, trên địa bàn huyện Tam Đảo còn nhiều đập chứa nước lớn khác có nguy cơ bị vỡ khi mưa lũ lớn tràn về, trong đó đặc biệt phải nhắc đến hồ Xạ Hương (xã Minh Quang) những năm gần đây đã được người dân và chính quyền địa phương cho là “quả bom nước” được “treo” trên đầu hàng ngàn người dân Vĩnh Phúc.

Nguyên nhân vỡ đập Phân Lân?

Anh Lương Văn Man, người hiện nay đang nhận thầu đập Phân Lân cho biết, đập vỡ ngày 5.8 khiến hơn 3 tấn cá trị giá khoảng 100 triệu đồng của anh mất trắng. Vỡ đập có nhiều nguyên nhân nhưng nguyên nhân chính là do chất lượng công trình đập quá kém.

Anh Man nói: “Trước khi đập vỡ, tôi đã phát hiện mạch nước phụt lên giữa thân đập do khớp nối giữa hai ống sắt thoát lũ dưới đáy hàn bị hở hoặc lệch, mạch nước phụt càng mạnh hơn mỗi khi đóng van giữ nước bên dưới.

Tôi đã báo Xí nghiệp Thủy nông Vĩnh Thành (đơn vị khai thác, quản lý đập Phân Lân) sửa chữa, khắc phục nhưng họ bảo không sao và mạch nước cứ vậy mỗi ngày xói một tý khiến thân đập rỗng ruột dần.

Hơn nữa, chất lượng thi công đoạn cống thoát nước rất kém, chân móng nông, chủ yếu kè bằng đá và gạch, bên trong đổ đất, chứ rất ít xi măng, nên khi nước mạnh dâng qua tràn đã nhanh chóng bóc lớp bê tông mỏng và ăn sâu vào chân móng đất giáp bờ, kéo đổ thân đập hoàn toàn”.

Anh Man cho biết thêm, vị trí đập vỡ vừa được sửa xong mới năm 2010 nhưng năm 2012 đã bị sụt lún sau đó được khắc phục lại. Nhưng do móng và cốt thân đập yếu nên vị trí này tiếp tục có dấu hiệu nứt, sụt lún.

“Rất có thể đập Phân Lân còn nhiều “khiếm khuyết” nên cho đến nay công trình này vẫn chưa được nghiệm thu” - anh Man phỏng đoán. Đây cũng là mối nghi ngờ của một vị lãnh đạo xã Đạo Trù và trưởng thôn Phân Lân Thượng Lê Văn Chiến.

Dưới đây là một số hình ảnh về thiệt hại do sự cố vỡ đập Phân Lân gây ra:

Thân đập Phân Lân bị vỡ.

Thân đập được xây dựng bằng gạch, đá xây bằng ximăng, mặt trên của thân đập trải bêtông đã bị cuốn trôi.

Nhà điều hành cửa đập đã bị nước xói mòn, trơ ra phần móng.

Cống nước xả lũ chỉ có đường kính 30cm nên không kịp thoát nước khi lũ dâng cao, dẫn tới vỡ đập.

Khi đập vỡ, hàng triệu mét khối nước tràn về phía hạ du; chỉ chưa đầy 2 tiếng đồng hồ sau, nước trong đập đã cạn.

Vỡ đập, nước tràn xuống hạ du làm hư hỏng khoảng 20 mét đường nhựa quốc lộ 2C từ Vĩnh Phúc đi Tuyên Quang.

Những lớp nhựa đường bị lũ “bóc” khỏi mặt đường quốc lộ 2C.

Nước lũ đã tràn qua hàng trăm ngôi nhà của các thôn Tân Tiến, Phân Lân Thượng, Phân Lân Hạ.

Anh Đỗ Văn Sơn - ở thông Tân Tiến - cho biết, nước lũ đã ngập nhà anh đến hơn một mét, đến tận bếp gas nhà anh.

Nước lũ từ đập Phân Lân cũng làm hư hỏng hàng trăm mét tường của Trại giam Vĩnh Quang trên địa bàn xã Đạo Trù.

Nhiều diện tích ruộng, ao cá, hoa màu của bà con bị ảnh hưởng do sự cố vỡ đập Phân Lân.

Ông Lam Xuân Tiến – Phó Chủ tịch UBND xã Đạo Trù – cho biết, bên trên đập Phân Lân là đập Phân Lân Thương - với lượng nước gấp 10 lần đập Phân Lân - cũng xuất hiện dấu hiệu nứt, có thể bị vỡ bất cứ lúc nào khi nước lũ tràn về.

Vết nứt trên thân đập Phân Lân Thượng có nguy cơ bị vỡ bất cứ lúc nào.

Trận mưa lớn xảy ra tại huyện Tam Đảo (Vĩnh Phúc) ngày 5.8 khiến nhiều hồ đập có nguy cơ bị tràn, vỡ, trong đó đập Phân Lân (thôn Phân Lân, xã Đạo Trù) đã bị vỡ hoàn toàn, khiến hàng triệu mét khối nước tràn xuống nhà dân.

Ông Lam Xuân Tiến - Phó Chủ tịch UBND xã Đạo Trù, người trực tiếp chỉ đạo người dân địa phương khắc phục sự cố vỡ đập - cho biết:

“Bình thường đập chứa hàng trăm nghìn mét khối nước, khi ảnh hưởng của cơn bão số 5, chiều tối ngày 5.8 mưa lớn trên địa bàn, nước lũ tràn về đập nước Phân Lân dâng cao tràn qua thân đập tới 1,5m, khi đó lượng nước trong đập lên đến hàng triệu mét khối. Sau đó, đập bất ngờ vỡ gây thiệt hại lớn cho bà con”.

“Riêng thôn Phân Lân Thượng khi đập bị vỡ đã ảnh hưởng đến 46 hộ dân, chưa kể các thôn bên cạnh như Tân Tiến, Phân Lân Thượng, nước từ đập tràn xuống đã cuốn trôi hàng trăm con gia cầm và nhiều tài sản khác của bà con… ” – ông Lê Văn Chiến – Trưởng thôn Phân Lân Thượng - cho biết.

Theo LD