Xét xử ở tội danh “Buôn thuốc giả” mới đúng bản chất

Liên quan đến vụ việc VN Pharma nhập lậu thuốc điều trị ung thư, Luật sư Nguyễn Kiều Hưng cho rằng, các bị cáo cần phải bị truy tố và xét xử ở tội danh “Buôn thuốc giả”. Tuy nhiên, nếu áp dụng tội danh này thì hình phạt có thể nhẹ hơn tội danh “Buôn lậu”.

Theo kết luận giám định của Bộ Y tế thì lô thuốc H-Capita 500mg chứa 97% hoạt chất capecitabine mà VN Pharma nhập về được xác định là thuốc không rõ nguồn gốc, kém chất lượng, không được sử dụng làm thuốc chữa bệnh cho người.

Luật sư Nguyễn Kiều Hưng - Hãng luật Giải Phóng phân tích: Thuốc chữa bệnh giả được định nghĩa tại khoản 24 điều 1 Luật Dược 2005 (luật áp dụng theo thời điểm) như sau: “Thuốc giả là sản phẩm được sản xuất dưới dạng thuốc với ý đồ lừa đảo, thuộc một trong những trường hợp sau đây: Không có dược chất; Có dược chất nhưng không đúng hàm lượng đã đăng ký; Có dược chất khác với dược chất ghi trên nhãn; Mạo tên, kiểu dáng công nghiệp của thuốc đã đăng ký bảo hộ sở hữu công nghiệp của cơ sở sản xuất khác”.

Theo quy định này, có cơ sở pháp lý để xác định lô thuốc H-Capita 500mg mà VN Pharma nhập về Việt Nam là giả. Do đó, hành vi này trước hết có dấu hiệu của tội “sản xuất, buôn bán hàng giả là lương thực, thực phẩm, thuốc chữa bệnh, thuốc phòng bệnh” quy định tại điều 157 Bộ luật Hình sự.

Tuy nhiên, trong vụ án trên cũng có dấu hiệu của tội “Buôn lậu” quy định tại điều 153 Bộ luật Hình Sự (Tội 153) với dấu hiệu đặc trưng là “đưa hàng hóa trái phép qua biên giới”, trong khi tội danh quy định tại điều 157 (Tội 157) không có dấu hiệu này.

Theo Luật sư Hưng, khi một hành vi có dấu hiệu của nhiều tội, theo cách gọi chuyên môn là cùng xâm phạm một khách thể, thì theo nguyên tắc áp dụng luật hình sự là phải chọn hành vi nào phản ánh đúng bản chất và tính chất, mức độ nguy hiểm của hành vi nhiều hơn.

Với Tội 157 có mức hình phạt cao nhất là tử hình, trong khi đó Bộ luật hình sự sửa đổi, bổ sung năm 2009 đã loại hình phạt tử hình ra khỏi Tội 153. Vì vậy, xét về tính chất, mức độ nguy hiểm của hành vi thì tội 157 sẽ được ưu tiên áp dụng. Tức là trong vụ án nghiêm trọng này của VN Pharma, các bị cáo cần phải bị truy tố và xét xử ở tội danh “Buôn thuốc giả” mới đúng bản chất của vụ án.

Chuyển tội danh, hình phạt có thể sẽ nhẹ hơn

Việc TAND TP.HCM áp dụng tội danh “Buôn lậu” và mức án phạt cao nhất là 12 năm tù đối với 2 bị cáo: Nguyễn Minh Hùng (Nguyên Chủ tịch HĐQT, Tổng giám đốc Công ty cổ phần VN Pharma) và Võ Mạnh Cường (Giám đốc Công ty TNHH Thương mại Hàng hải quốc tế H&C), được xác định là đồng chủ mưu trong vụ án, đã gây nên nhiều tranh cãi về sai bản chất đồng thời mức án quá nhẹ, không tương xứng với tính chất và mức độ nguy hiểm của hành vi.

Tuy nhiên theo luật sư Hưng, nếu tội danh “Buôn hàng giả” được áp dụng trong vụ án này, thì hình phạt đối với các bị cáo có thể nhẹ hơn tội danh “Buôn lậu”.

Cụ thể, với giá trị lô thuốc trên là 5 tỉ đồng thì tòa đã vận dụng khoản 4 Điều 153 Bộ luật Hình sự, có khung hình phạt là tù 12-20 năm, chung thân; còn với Tội 157, để áp dụng khung hình phạt cao nhất là tử hình (quy định tại khoản 4 điều 157 Bộ luật Hình sự), thì các cơ quan tiến hành tố tụng phải chứng minh được có tình tiết “gây hậu quả đặc biệt nghiêm trọng”.

Nhưng trong thực tế, lô thuốc chữa bệnh ung thư giả mà VN Pharma nhập về đã bị ngăn chặn trước khi tung ra thị trường, nên có thể xem là chưa “gây hậu quả”. Vì thế, khung hình phạt chỉ có thể áp dụng đối với Tội 157 là theo khoản 2 điều 157 BLHS với tình tiết “có tổ chức”, có khung hình phạt từ 5 năm đến 12 năm.

Căn cứ vào các tình tiết giảm nhẹ, hình phạt đối với các bị cáo nếu áp dụng theo điều luật 157 BLHS tội “sản xuất, buôn bán hàng giả là lương thực, thực phẩm, thuốc chữa bệnh, thuốc phòng bệnh” chắc chắn sẽ thấp hơn 12 năm tù (mức hình phạt mà tòa sơ thẩm tuyên cho cựu Chủ tịch VN Pharma).

Theo thông tin từ Dân Trí, Thanh tra Chính phủ sắp công bố thanh tra Bộ Y tế, lồng ghép nội dung thanh tra việc cấp phép lô thuốc H-Capita của Công ty VNPharma và cấp phép nhập khẩu, đăng ký thuốc của Bộ Y tế theo chỉ đạo của Thủ tướng. Chiều ngày 5/9, ông Nguyễn Xuân Trường - Chánh Văn phòng Bộ Y tế cho biết: "Chúng tôi cũng chưa nắm được thông tin, phải đợi khi nào phía Thanh tra xuống Bộ công bố trực tiếp triển khai quyết định thanh tra thì sẽ chính xác. Việc Thanh tra là việc làm thường xuyên của cơ quan thanh tra và theo kế hoạch khi nào họ công bố thì chúng tôi sẽ thực hiện, còn hiện tại chúng tôi cũng phải chờ đợi". Bên cạnh đó, theo ông Trường, thanh tra là chuyện bình thường, nội dung thanh tra cụ thể ra sao thì cần phải có quyết định công bố thanh tra của Thanh tra Chính phủ. Trước sự việc lùm xùm liên quan đến Công ty VN Pharma, ông Trường khẳng định: "Thanh tra nội dung ra sao thì sẽ công bố, Bộ cũng chưa biết nội dung, khi nào công bố chính thức thì mới là chính xác, còn đúng sai trong sự việc trên thì đã có thanh tra vào cuộc".

 

Phong Lâm (T/h)