Vườn quế trăm tuổi và sâm - những 'báu vật trời cho' trên núi Ngọc Linh

Dẫn thông tin từ Vietnamnet cho biết, những rừng quế bạt ngàn dưới chân đỉnh Ngọc Linh là báu vật và của để dành cho cháu con mà thần linh ban tặng cho bà con Ca dong, Mơ nông, Xê Đăng.

Mấy trăm năm trước, quế Trà My là sản vật quý dùng để tiến vua hàng năm và được vua Minh Mạng cho khắc lên Nghị Đỉnh trong bộ Cửu Đỉnh ở Cung đình Huế, gọi là “Cao sơn Ngọc quế”.

Trước đây, quế ở miền đất Tiên Phước (Trà My) bị khai thác ào ạt để xuất khẩu khiến nguồn quế cạn kiệt. Để phục hồi, chính quyền địa phương vận động người dân trồng lại bằng giống quế nhập từ các tỉnh phía Bắc cho năng suất cao.

Cây phát triển mạnh nhưng không có giá trị kinh tế vì không có tinh dầu vì vậy người trồng quế đã phải trồng lại quế bản địa. Những cây quế này được bà con người Ca Dong, Mơ Nông dưới chân núi Ngọc Linh gìn giữ bao đời nay đã cứu cây quế gốc Trà My khỏi tuyệt diệt.

Chia sẻ với Vietnamnet, già làng Hồ Văn Dân ở thôn 2 Trà Vân, nơi có những vườn quế cổ thụ, cho biết, cây quế luôn gắn bó với cuộc sống của bà con, được xem như tài sản lớn, là của để dành. Chỉ khi có việc trọng đại bà con mới bán, còn không thì giữ lại và trồng thêm.

Già Dân cũng cho biết, nguyên nhân hình thành những vườn quế cổ thụ này là do từ xưa, khi người chủ gia đình chết đi đã để lại cho con cháu có cái ăn, cái làm giàu, các thế hệ sau không khai thác nên quế còn tồn tại và hình thành nên vườn quế cổ thụ ngày nay.

Quế Trà My được đánh giá là nhiều tinh dầu hơn các loại quế khác ở Việt Nam. Tinh dầu quế được dân gian gọi là “bạch chỉ phàn du” và có tác dụng để chữa bệnh. Hiện nhiều doanh nghiệp trên địa bàn Quảng Nam đã bắt tay vào thu mua, chế biến sản phẩm từ quế. Giá 1kg quế loại 1 là 55.000 đồng, loại 2 là 45.000 còn lại quế vụn khoảng 35.000 đồng,...

Ngoài những rừng quế cổ thụ bạt ngàn thì Sâm Ngọc Linh cũng vốn được người dân Xê Đăng sống gần đỉnh núi Ngọc Linh (khu vực giáp ranh giữa tỉnh Quảng Nam và tỉnh Kon Tum) dùng để chữa bách bệnh. Họ gọi đó là "thuốc dấu". Những năm chiến tranh, người dân thường dùng "thuốc dấu" trị vết thương, sốt rét… cho bộ đội, Vnexpress cho biết thêm.

Loài cây được biết đến rộng rãi vào năm 1973, khi dược sĩ Đào Kim Long được Bộ Y tế giao nhiệm vụ đi tìm và nghiên cứu các loại thuốc quý để chữa bệnh cho bộ đội. Sau hàng năm trời cuốc bộ dọc dãy Trường Sơn, dược sĩ Long tìm ra loài cây mà người dân Xê Đăng vẫn dùng để trị bách bệnh. Ông sau đó đặt tên cho loài cây là sâm Ngọc Linh.

Vietnamnet thông tin thêm, để cây quế cùng cây sâm Ngọc Linh trở thành cây dược liệu quý hiếm, cây xóa đói giảm nghèo ở miền núi, tại kỳ họp HĐND tỉnh Quảng Nam mới đây đã thông qua quy hoạch và chiến lược phát triển cây quế Trà My đến năm 2025 và định hướng đến năm 2030.

“Quảng Nam đang tập trung đầu tư và phát triển cây quế và cây sâm Ngọc Linh. Riêng cây quế đã quy hoạch 7.777 ha, trong đó trồng mới 4.017 ha và 3.760 ha hiện có. Đến năm 2030 sẽ phát triển diện tích trồng quế lên 10.000 ha và hình thành cơ sở chế biến quế thành dược liệu xuất khẩu. Tổng nguồn vốn đầu tư cho cây quế là 113,5 tỷ đồng”, Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Nam cho hay.

Đỗ Thu Thoan (t.h)