Xuất khẩu nông sản vẫn đi qua 'khe cửa hẹp'

Cụ thể, theo Bộ KH&CN, ngành nông nghiệp Việt Nam hiện đang đứng trước những khó khăn thách thức nhất là trong xuất khẩu nông sản phải đối mặt với các rào cản thương mại ngày càng phức tạp và khắt khe, cạnh tranh gay gắt với các nước khác.

Một trong những nguyên nhân chính là do tình trạng thời tiết cực đoan do biến đổi khí hậu, ô nhiễm môi trường biển được dự báo tiếp tục ảnh hưởng tới sản xuất nông nghiệp. Đồng thời, năng lực sản xuất dư thừa của một số ngành hàng như chăn nuôi khiến những ngành này gặp nhiều rủi ro từ thị trường xuất khẩu, đặc biệt là với thị trường Mỹ- một thị trường rất khó tính.

Ngành xuất khẩu nông sản Việt Nam đang đứng trước nhiều thách thức. Ảnh minh họa

Thông tin thêm, chuyên gia Phòng Thương mại Amcham Mỹ tại Việt Nam cho rằng, mặc dù những cảnh báo về dư lượng thuốc trừ sâu, thuốc bảo vệ thực vật trong nông sản, thực phẩm xuất khẩu của Việt Nam sang Mỹ ít hơn nhiều so với trước kia. Tuy nhiên, gần đây nhiều cảnh báo của Bộ Thương mại Mỹ, cơ quan kiểm dịch thực phẩm Mỹ vẫn nêu hàng Việt Nam có nhiều nguy hại về sinh vật.

Trước thực tế trên, Bộ KH&CN cho rằng, các tiêu chí Global Gap (một bộ tiêu chuẩn về nông trại được công nhận quốc tế dành cho việc Thực hành sản xuất nông nghiệp) doanh nghiệp đáp ứng đã khó khăn, hiện Mỹ mới thông qua một bộ Luật hiện đại hóa an toàn vệ sinh thực phẩm hoàn toàn mới với rất nhiều tiêu chí về: bao bì, đóng gói, truy suất, kiểm dịch, lấy mẫu, giám định liên tục, ngặt nghèo hơn. Điều này khiến cánh cửa hàng Việt sang Mỹ ngày càng eo hẹp, khắt khe gấp bội.

Một nguyên nhân sâu xa nữa mà theo bà Vũ Kim Hạnh - Chủ tịch Hội Doanh nghiệp hàng Việt Nam chất lượng cao cho biết, ít doanh nghiệp đáp ứng và coi Chứng nhận sạch toàn cầu Global Gap để làm tiêu chí xuất khẩu ra các thị trường quốc tế. Hiện EU và Mỹ đều có những luật vệ sinh an toàn thực phẩm cao hơn so với tiêu chuẩn của Global Gap, chính vì vậy việc không tuân thủ theo các quy chuẩn quốc tế, hàng nông sản, thực phẩm Việt rất khó có thể vào các thị trường cực kỳ tiềm năng là Mỹ, EU.

"Vậy làm sao để nông sản Việt vượt qua được những rào cản ngặt nghèo của Mỹ, ngành nông nghiệp Việt Nam cần xác định lại động lực chính thúc đẩy ngành nông nghiệp đi lên: tăng năng suất, chất lượng. Bên cạnh đó, cần xác định vị thế của từng ngành hàng nông sản Việt Nam trên thị trường toàn cầu để ưu tiên nguồn lực phát triển. Đồng thời, cần xác định lại cơ cấu thị trường cho từng ngành hàng nông sản", ông Nguyễn Đỗ Anh Tuấn - Viện trưởng Ipsard nhận định.

Còn theo các chuyên gia ngành nông sản, để nâng cao khả năng cạnh tranh của các ngành hàng, vượt qua những rào cản kỹ thuật ngày càng khắt khe cũng như chống lại những cú “sốc” mà thị trường thế giới mang lại cần nâng cao chất lượng chuỗi giá trị. Trong đó, chú trọng xây dựng thương hiệu, có các giải pháp thích ứng với biến đổi khí hậu. Đồng thời đẩy nhanh quá trình tái cơ cấu lĩnh vực ngành hàng để nâng cao chất lượng.

Ngoài ra, các doanh nghiệp cũng cần phải thay đổi quan niệm và cách thức tổ chức sản xuất chuỗi cung ứng của mình. Trong đó, mỗi khâu đều có một tiêu chuẩn phòng ngừa rủi ro. Bên cạnh đó, giải pháp cần triển khai là từ người nông dân đến doanh nghiệp chế biến đều phải tuân thủ quy trình sản xuất nghiêm ngặt mới mong có được cơ hội xuất khẩu nông sản sang các thị trường khó tính. 

An Dương