Thưa bà, khi bắt đầu áp dụng các công cụ cải tiến năng suất, doanh nghiệp gặp những rào cản lớn nhất gì - về nhận thức, nguồn lực hay kỹ thuật?

Rào cản lớn nhất chúng tôi gặp phải đó là nhận thức. Ở vùng cao, người lao động quen với “kinh nghiệm truyền miệng”, rất khó để họ tin rằng việc đo đếm, ghi chép, phân tích số liệu có thể giúp chè ngon hơn. Nguồn lực và kỹ thuật cũng khó khăn nhưng có thể học hoặc đầu tư dần.

Nhận thức mới là điều phải “gieo trồng” trước tiên - chúng tôi phải làm bằng niềm tin, bằng ví dụ thực tế để người lao động thấy rằng cải tiến không phải là ép buộc, mà là giúp công việc nhẹ hơn, sạch hơn và hiệu quả hơn.

Vậy, bà có thể chia sẻ một ví dụ điển hình về việc ứng dụng công cụ cải tiến Lean/Six Sigma đã giúp doanh nghiệp loại bỏ lãng phí, giảm lỗi hoặc tăng năng suất tại một khâu cụ thể trong dây chuyền chế biến trà hoặc các sản phẩm liên quan?

Ví dụ cụ thể là khâu sấy trà và bảo quản nguyên liệu. Trước đây, việc sấy được làm thủ công, không đồng nhất nhiệt độ, khiến độ ẩm sản phẩm dao động lớn - có khi 7%, có khi 10%, ảnh hưởng trực tiếp đến hương vị và hạn sử dụng.

Sau khi áp dụng phương pháp Lean, chúng tôi chuẩn hóa nhiệt độ, thời gian và cách bố trí khay sấy, đồng thời kiểm soát bằng biểu đồ SPC của Six Sigma. Kết quả là tỷ lệ mẻ trà bị ẩm mốc hoặc cháy giảm hơn 70%, năng suất tăng 30% và quan trọng hơn là chất lượng ổn định giữa các lô sản xuất.

Trong quá trình áp dụng, doanh nghiệp có xây dựng văn hóa cải tiến liên tục không? Và làm thế nào để người lao động tham gia thực chất, không chỉ hình thức?

Chúng tôi rất chú trọng yếu tố “văn hóa cải tiến”. Ở Thành Sơn, mọi cải tiến dù nhỏ đều được ghi nhận. Chẳng hạn, công nhân phát hiện ra rằng chỉ cần thay đổi góc đặt khay sấy, luồng khí lưu thông đều hơn - họ được biểu dương và thưởng ngay tại xưởng.

Chúng tôi không nói nhiều về “Lean”, “Kaizen”, mà nói về “làm tốt hơn hôm qua một chút”. Khi người lao động thấy rằng ý kiến của mình được lắng nghe và có giá trị thực, họ tự nhiên trở thành người chủ động cải tiến mà không cần bị thúc ép.

Bà có thể nói rõ hơn về những công nghệ mà Thành Sơn đã ứng dụng trong sản xuất?

Hiện tại, Công ty Thành Sơn đã đầu tư và ứng dụng nhiều công nghệ hiện đại vào sản xuất Trà Shan Tuyết và các sản phẩm từ chè. Cụ thể như sau: 

Trước tiên, Công ty có thương hiệu Trà Cụ Thành, các sản phẩm thuộc Dự án “Hoàn thiện, đổi mới công nghệ trong sản xuất trà đặc sản và cao trà từ nguyên liệu trà Shan Tuyết vùng núi Tây Côn Lĩnh, Hà Giang” Mã số: ĐM.42.DN/19 do Bộ Khoa học và Công nghệ nghiệm thu năm 2021, đạt loại xuất sắc.

Trong đó, các công nghệ đổi mới bao gồm: Công nghệ nhà lạnh giúp bảo quản nguyên liệu búp chè tươi từ trên núi về đến nhà xưởng có phẩm trà tốt nhất trước khi sản xuất; Công nghệ diệt khuẩn ngay từ đầu vào trong quy trình lên men; Công nghệ sấy lạnh giữ màu, hương vị và các chất vi lợi tốt nhất của trà Shan Tuyết cổ thụ; Công nghệ cô cao sấy siêu âm giúp thu được thành phần Polyphenol nhiều nhất từ trà shan tuyết cổ thụ.

Bên cạnh đó, Công ty có thương hiệu Maison Care, các sản phẩm thuộc Dự án “Ứng dụng khoa học và công nghệ sản xuất làm sạch kháng khuẩn và làm đẹp từ vỏ quả chè Shan Tuyết cổ thụ Tây Côn Lĩnh Hà Giang” Mã số: DAKH.HG-06/2021, đạt loại xuất sắc.

Từ dự án, Công ty đã phát triển và mở rộng thành 24 sản phẩm mỹ phẩm - hàng hóa chăm sóc da được chiết xuất từ chè Shan Tuyết cổ thụ. Các sản phẩm đáp ứng nhu cầu của nhiều nhóm đối tượng, từ trẻ sơ sinh mới chào đời đến người lớn ở mọi lứa tuổi, cả nam và nữ, phục vụ chăm sóc và bảo vệ làn da trong đời sống hằng ngày.

Hay nói cách khác, nhờ ứng dụng khoa học công nghệ đã giúp Thành Sơn cho ra các sản phẩm chất lượng và thiết thực trong đời sống được phát huy từ cây chè, phát triển kinh tế cho bà con vùng cao cùng bám trụ biên cương và an sinh xã hội cho người bản địa có nghề, bám nghề.

Việc kết hợp giữa yếu tố truyền thống của trà cổ thụ và công nghệ hiện đại được Thành Sơn thực hiện ra sao để vẫn giữ được bản sắc vùng cao mà vẫn tăng năng suất?

Chúng tôi quan niệm “hiện đại để giữ truyền thống lâu hơn”. Công nghệ chỉ là công cụ, còn hồn cốt của trà Shan Tuyết vẫn nằm ở cây chè cổ thụ, bàn tay người hái và phương pháp sao thủ công truyền thống.

Chúng tôi không thay thế toàn bộ, mà kết hợp tinh hoa cũ và mới: Hái thủ công, lựa búp như xưa, nhưng các công đoạn chuẩn hoá ra một sản phẩm và bảo quản sản phẩm đều được sử dụng bằng máy móc. Nhờ vậy, chất trà Shan Tuyết cổ thụ núi cao được giữ nguyên, nhưng năng suất và chất lượng lại đạt chuẩn quốc tế.

Theo bà, yếu tố con người đóng vai trò như thế nào trong thành công của hành trình nâng cao năng suất - chất lượng tại doanh nghiệp?

Con người là yếu tố then chốt. Máy móc có thể hiện đại, công nghệ có thể mới, nhưng nếu người vận hành không hiểu “vì sao phải làm”, thì mọi thứ đều vô nghĩa.

Công ty chúng tôi thường xuyên tổ chức các buổi đào tạo ngắn gọn, thực tế tại xưởng để mỗi người đều hiểu ý nghĩa của việc đo, ghi chép, kiểm tra. Từ đơn giản đến chuẩn hoá dần, từ đó không chỉ gia tăng năng suất chất lượng mà người lao động cũng ham với nghề mình chọn hơn.

Những cải tiến này đã giúp Công ty mở rộng thị trường, nâng cao vị thế thương hiệu shan tuyết cổ thụ Thành Sơn như thế nào, đặc biệt ở phân khúc trà cao cấp hoặc xuất khẩu?

Sau khi áp dụng các công cụ cải tiến, sản phẩm của chúng tôi đạt độ ổn định và đồng đều cao hơn nhiều, điều mà trước đây trà thủ công khó làm được. Qua đó giúp Công ty có thể đàm phán với đối tác khó tính, thị trường mở rộng vì họ cần sản phẩm ổn định, truy xuất được nguồn gốc, kiểm soát được chất lượng.

Những năm gần đây, trà Shan Tuyết của Công ty Thành Sơn đã có mặt tại nhiều hội chợ quốc tế và được lựa chọn làm sản phẩm OCOP tiêu biểu của Tuyên Quang - Hà Giang.

Khi nhìn lại chặng đường năng suất của Thành Sơn, từ khóa nào xuất hiện rõ nhất trong suy nghĩ của bà? Bà có lời khuyên gì dành cho các doanh nghiệp trẻ khởi nghiệp?

Tôi sẽ chọn từ “chuyển hóa”, vì chúng tôi không chỉ chuyển đổi về công nghệ, mà còn chuyển hóa tư duy, văn hóa và cách nhìn về giá trị truyền thống.

Tôi cũng mong muốn gửi gắm đến các doanh nghiệp trẻ rằng: “Không có con đường nào trải đầy hoa hồng, đặc biệt với những doanh nghiệp khởi nghiệp từ nông nghiệp vùng cao. Muốn thành công, phải luôn kiên định với mục tiêu, không ngừng học hỏi, đổi mới và dám nghĩ, dám làm. Mỗi thất bại là một bài học quý giá để hoàn thiện hơn quy trình, công nghệ và chất lượng sản phẩm”.

Trân trọng cảm ơn những chia sẻ của bà!

Nội dung: Ngọc Xen

Thiết kế: Thanh Tùng