'Xanh hóa’ với hàng xuất khẩu: Cơ hội song hành thách thức

Đảm bảo chất lượng sản phẩm, hàng hóa giúp doanh nghiệp thích ứng với mọi yêu cầu của thị trường. (Ảnh minh họa)

Hiện nay, nhiều thị trường xuất khẩu chính của Việt Nam đang đặt ra yêu cầu ngày càng nghiêm ngặt hơn đối với hàng hóa nhập khẩu dựa trên tiêu chuẩn về sản xuất bền vững.

Như tại thị trường châu Âu, theo rà soát đã xuất hiện thêm các yêu cầu mới, khó hơn hơn liên quan đến phát triển bền vững. Điển hình là cơ chế điều chỉnh biên giới carbon (CBAM) áp cho sản phẩm của một số ngành sản xuất công nghiệp có phát thải cao như: sắt, thép, nhôm, phân bón, điện… Cụ thể, hàng hóa ở những lĩnh vực này nếu xuất sang châu Âu sẽ phải tuân thủ các yêu cầu kỹ thuật liên quan tới giảm thiểu dấu chân carbon. Trong trường hợp doanh nghiệp không đảm bảo mức phát thải như yêu cầu sẽ có các cơ chế bổ sung như thuế.

Hay vào tháng 6/2023, EU đã ban hành Quy định chống mất rừng (EUDR) được áp dụng từ tháng 1/2025 và tuyên bố hoãn thực thi 1 năm tới tháng 1/2026. Theo đó, sẽ cấm nhập khẩu 7 nhóm mặt hàng (cà phê, dầu cọ, gỗ, cao su, thịt bò, ca cao và đậu) vào EU nếu quá trình sản xuất các mặt hàng này gây mất rừng tự nhiên hoặc không đảm bảo các yếu tố hợp pháp.

Một số thị trường khác như Nhật Bản, Hàn Quốc,... cũng đưa ra quy định pháp lý tương tự thị trường châu Âu, thúc đẩy mạnh mẽ các chương trình mua sắm xanh. Nếu sản phẩm hàng hóa của doanh nghiệp Việt Nam không đáp ứng yêu cầu tiêu chuẩn xanh thì thị trường sẽ tìm kiếm, chuyển sang lựa chọn nhà cung cấp khác.

Các chuyên gia cho rằng, để tiếp cận những thị trường này, doanh nghiệp không chỉ phải bảo đảm chất lượng sản phẩm mà còn cần chứng minh sản phẩm thân thiện với môi trường và được sản xuất theo quy trình bền vững. Các chính sách xanh hóa mặc dù là thách thức nhưng cũng là cơ hội cho doanh nghiệp, nếu chuẩn bị sớm và kỹ lưỡng, doanh nghiệp Việt hoàn toàn có thể đáp ứng, từ đó nâng cao năng lực cạnh tranh và vị thế của mình.

Mặt khác, bằng cách chủ động thích ứng với chuyển đổi xanh, doanh nghiệp sẽ có ưu thế tiếp cận thị trường sản phẩm xanh đầy tiềm năng khi nhu cầu của người tiêu dùng toàn cầu ngày càng hướng tới các sản phẩm bền vững.

Ngoài ra, các cơ quan quản lý nhà nước, hiệp hội, tổ chức có thể hỗ trợ hiệu quả cho quá trình thích ứng xanh của doanh nghiệp thông qua cung cấp thông tin kịp thời, chuẩn xác và chi tiết về các tiêu chuẩn xanh; tư vấn, hướng dẫn doanh nghiệp thực hiện; phối hợp thị trường xuất khẩu nhằm trao đổi về cách thức thực thi phù hợp cũng như chương trình hỗ trợ kỹ thuật chuyển đổi xanh cho doanh nghiệp Việt Nam.

Thanh Tùng