An toàn an ninh mạng là yếu tố sống còn để chuyển đổi số thành công

Không gian mạng an toàn là nền tảng của phát triển

Ngay sau khi được ban hành, Nghị quyết 57-NQ/TW được xem là “khoán 10” trong lĩnh vực khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia. Nghị quyết xác định rõ dữ liệu là “nguồn tài nguyên mới”, là động lực cốt lõi thúc đẩy phát triển kinh tế số, song song với đó là nhiệm vụ bảo vệ chủ quyền quốc gia trên không gian mạng.

Tổng Bí thư Tô Lâm trong nhiều cuộc họp đã nhấn mạnh, an ninh mạng, bảo mật dữ liệu phải được đặt ở vị trí trung tâm trong mọi hoạt động chuyển đổi số. Đây không chỉ là vấn đề kỹ thuật mà còn là vấn đề chính trị, kinh tế và an ninh quốc gia.

Thực tế tại Việt Nam cho thấy, các hình thức tấn công mạng và lừa đảo trực tuyến đang ngày càng tinh vi. Theo Bộ Công an, trong năm 2024, Việt Nam đã ghi nhận hơn 6.000 vụ việc lừa đảo trực tuyến với tổng thiệt hại khoảng 12.000 tỷ đồng. Trong khi đó, cả nước hiện có hơn 78,4 triệu người sử dụng Internet và hơn 72 triệu người dùng mạng xã hội – một không gian tiềm năng nhưng cũng đầy rủi ro nếu thiếu kỹ năng bảo mật và nhận thức cảnh giác.

Ở tầm toàn cầu, thiệt hại do tội phạm mạng ước tính lên tới hàng nghìn tỷ USD mỗi năm. Tuy nhiên, hành lang pháp lý giữa các quốc gia vẫn còn thiếu đồng bộ, khiến hợp tác quốc tế trong phòng chống tội phạm mạng gặp nhiều khó khăn.

Việc Việt Nam là quốc gia đầu tiên ký “Công ước Hà Nội” – Công ước của Liên Hợp quốc về chống tội phạm mạng thể hiện cam kết mạnh mẽ của Nhà nước trong việc bảo vệ trật tự pháp lý toàn cầu trên không gian mạng, đồng thời khẳng định vị thế của Việt Nam trong hợp tác quốc tế về an ninh mạng.

Bảo mật là yếu tố then chốt để quá trình chuyển đổi số diễn ra suôn sẻ. Ảnh minh họa

Theo ông Ngô Tuấn Anh – Trưởng Ban An ninh dữ liệu, Hiệp hội Dữ liệu Quốc gia, phần lớn các vụ tấn công mạng gần đây đều xuất phát từ những lỗ hổng kỹ thuật đã được công bố từ nhiều năm trước. “Có những lỗ hổng tồn tại suốt gần 10 năm, nhưng đến nay vẫn còn trên 40% máy tính chưa được khắc phục. Điều đó cho thấy, chỉ cần một máy bị tấn công, mã độc có thể lan sang hàng chục máy khác, thậm chí chiếm quyền điều khiển máy chủ nếu dính vào tài khoản quản trị hệ thống”, ông cho biết.

Từ thực tế này, Hiệp hội Dữ liệu Quốc gia đang xây dựng bộ tiêu chuẩn cơ sở về an ninh dữ liệu, nhằm hướng dẫn các cơ quan, tổ chức nâng cao khả năng tự bảo vệ và tuân thủ quy trình bảo mật.

Bảo mật – từ chi phí thành khoản đầu tư chiến lược

Nhận thức về vai trò của an ninh mạng trong doanh nghiệp đang thay đổi rõ rệt. Ông Nguyễn Đức Dũng – CEO Công ty TNHH Techcity nhận định: “Ngày càng nhiều doanh nghiệp xem bảo mật không còn là chi phí, mà là khoản đầu tư chiến lược. Các dự án chuyển đổi số hiện nay đều bắt đầu với nguyên tắc security by design – thiết kế an toàn từ đầu, thay vì khắc phục sau khi có sự cố”.

Theo ông Dũng, để chuyển đổi số bền vững, doanh nghiệp phải coi an ninh mạng là phần lõi của hạ tầng số, được xây dựng dựa trên ba yếu tố: công nghệ bảo mật hiện đại, quy trình quản trị an toàn và năng lực con người. “Nếu ba yếu tố này được đầu tư đồng bộ, Việt Nam hoàn toàn có thể phát triển nhanh mà vẫn giữ vững an toàn trong không gian mạng,” ông Dũng nhấn mạnh.

Ông Nguyễn Lê Thành – Nhà sáng lập, Chủ tịch điều hành Công ty bảo mật Verichains lại cho rằng, cần thay đổi tư duy từ “phòng thủ bị động” sang “phòng thủ theo rủi ro”. “Không có hệ thống nào an toàn tuyệt đối. Điều quan trọng là doanh nghiệp phải biết tài sản dữ liệu nào là cốt lõi, tập trung bảo vệ những phần quan trọng nhất để nếu sự cố xảy ra, thiệt hại được giảm đến mức thấp nhất,” ông Thành nhấn mạnh.

Theo ông Thành, phần lớn doanh nghiệp Việt Nam vẫn ở mức trung bình về năng lực an ninh mạng, trong khi các nhóm tấn công có trình độ cao, được tổ chức chặt chẽ và có nguồn lực tài chính dồi dào. “Doanh nghiệp chỉ an toàn trước những đối thủ yếu hơn. Đó là lý do tại sao chiến lược bảo mật phải được thiết kế dựa trên rủi ro thực tế, thay vì dàn trải nguồn lực”, ông Thành cho biết thêm.

Chuyển đổi số không chỉ là ứng dụng công nghệ, mà còn là xây dựng niềm tin số nền tảng của mọi giao dịch, dịch vụ và tương tác trong xã hội hiện đại. Một không gian mạng an toàn chính là điều kiện tiên quyết để Việt Nam hiện thực hóa tầm nhìn đến năm 2045 trở thành quốc gia phát triển dựa trên tri thức, đổi mới sáng tạo và công nghệ.

An toàn an ninh mạng vì thế không chỉ là “lá chắn” bảo vệ dữ liệu, mà còn là “hạ tầng của hạ tầng” yếu tố sống còn để chuyển đổi số thành công, bảo vệ chủ quyền số và bảo đảm thịnh vượng quốc gia trong kỷ nguyên số.

Duy Trinh