'Ảo tưởng' về khả năng chống bệnh tim mạch của dầu thực vật

Dầu thực vật không thể giúp chống bệnh tim mạch

Báo Giao thông cho biết, theo một báo cáo trên Tạp chí Y học của Anh do nhóm các nhà khoa học trường Đại học Y dược và Viện Y tế Quốc gia Anh, sử dụng các loại dầu thực vật có hàm lượng axit linoleic cao sẽ tồi tệ hơn so với việc sử dụng bơ trong vấn đề ngăn ngừa bệnh tim.

Bằng chứng mới này xuất phát từ việc phân tích các dữ liệu trước đây chưa được công bố của một thử nghiệm lớn thực hiện ở Minnesota gần 50 năm trước đây. Các phân tích cho thấy sử dụng dầu ăn thực vật giàu axit linoleic không có tác dụng làm giảm tỷ lệ tử vong vì bệnh tim và giảm các nguy cơ mắc bệnh tim mặc dù có làm giảm hàm lượng cholesterol. Trong nghiên cứu Minnesota, người sử dụng dầu thực vật chỉ có khả năng giảm lượng cholesterol trong máu chứ không giảm nguy cơ tử vong.

"Nhìn chung, nghiên cứu này đưa ra kết luận rằng việc công bố dữ liệu không đầy đủ đã đánh giá quá cao ích lợi và đánh giá thấp rủi ro tiềm ẩn trong việc thay thế chất béo bão hòa bằng các loại dầu thực vật giàu axit linoleic", Tiến sĩ Daisy Zamora, nhà nghiên cứu tại Khoa Tâm thần học, Trường UNC of Medicine cho biết.

Từ những năm 1960, người ta tin rằng việc thay thế chất béo bão hòa dầu thực vật giúp cải thiện tim mạch, sau một nghiên cứu bắt đầu cho thấy việc chuyển đổi chế độ ăn uống này làm giảm mức cholesterol trong máu. Kể từ đó, một số nghiên cứu khác, bao gồm các nghiên cứu dịch tễ học, đã gợi ý rằng sự can thiệp này cũng làm giảm nguy cơ đau tim và tử vong vì bệnh tim. Năm 2009, Hiệp hội Tim mạch Mỹ tái khẳng định quan điểm của mình rằng chế độ ăn ít lượng axit linoleic và omega-6 axit béo không bão hòa có lợi cho tim.

Tuy nhiên, bằng thử nghiệm ngẫu nhiên có kiểm soát - được coi là tiêu chuẩn vàng của nghiên cứu y học – cho thấy chế độ ăn uống giàu axit linoleic chưa bao giờ giúp giảm nguy cơ đau tim hoặc tử vong.

Thí nghiệm Minnesota là thí nghiệm lớn nhất được thực hiện từ trước đến nay bởi các nhà nghiên cứu tại Đại học Minnesota từ năm 1968 đến 1973. Thử nghiệm này được tiến hành trên 9423 bệnh nhân tại 6 bệnh viện và 1 nhà điều dưỡng. Các nhà nghiên cứu báo cáo rằng sau khi chuyển sang sử dụng dầu bắp đã làm giảm lượng cholesterol nhưng không có gì thay đổi về các cơn đau tim, trường hợp tử vong do nhồi máu cơ tim, hoặc các trường hợp khác.

Tuy nhiên, trong một nghiên cứu năm 2013, Ramsden, Zamora và các đồng nghiệp đã có thể phục hồi dữ liệu nghiên cứu chưa từng được công bố phát hiện ra nhiều trường hợp bệnh nhân bị tim và đã tử vong có sử dụng dầu rum chứa axit linoleic.

Thí nghiệm Minnesota là thí nghiệm lớn nhất được thực hiện từ trước đến nay bởi các nhà nghiên cứu tại Đại học Minnesota từ năm 1968 đến 1973. Thử nghiệm này được tiến hành trên 9423 bệnh nhân tại 6 bệnh viện và 1 nhà điều dưỡng. Các nhà nghiên cứu báo cáo rằng sau khi chuyển sang sử dụng dầu bắp đã làm giảm lượng cholesterol nhưng không có gì thay đổi về các cơn đau tim, trường hợp tử vong do nhồi máu cơ tim, hoặc các trường hợp khác.

Tuy nhiên, trong một nghiên cứu năm 2013, Ramsden, Zamora và các đồng nghiệp đã có thể phục hồi dữ liệu nghiên cứu chưa từng được công bố phát hiện ra nhiều trường hợp bệnh nhân bị tim và đã tử vong có sử dụng dầu rum chứa axit linoleic.

Dầu thực vật cũng nguy hiểm như mỡ khi dùng để chiên rán

Theo Dân trí, hệ thống dịch vụ y tế Anh (NHS) hiện nay khuyên người dân thay thế “những thực phẩm giàu chất béo no bằng những thực phẩm ít béo” và cảnh báo không nên chiên rán thức ăn bằng bơ hoặc mỡ, khuyên nên thay bằng dầu ngô, dầu hướng dương và dầu hạt cải. Chất béo no làm tăng cholesterol, tăng nguy cơ bệnh tim, do đó chỉ nên ăn với lượng nhỏ để chế độ ăn cân đối lành mạnh.

Nhưng GS Grootveld, trường Đại học Montfort ở Leicester, người đã tiến hành một loạt thử nghiệm, cho biết: “Trong nhiều thập kỷ, các cơ quan chức năng đã cảnh báo chúng ta về tác hại của bơ và mỡ. Nhưng chúng tôi thấy rằng để chiên rán thì bơ là rất rất tốt và mỡ cũng vậy.

“Mọi người đều nói với chúng tôi về việc các chất béo không no chuỗi đa trong dầu ngô và dầu hướng dương tốt cho sức khỏe như thế nào. Nhưng khi bạn bắt đầu bất cẩn với những chất béo này, để chúng tiếp xúc với năng lượng cao trong chảo rán hoặc lò nướng, thì những chúng sẽ diễn ra một loạt phản ứng hóa học phức tạp với hệ quả là sự tích lũy những lượng chất độc lớn.”

Trong nghiên cứu, nhóm của GS Grootveld đã đo nồng độ của “các sản phẩm ô xi hóa lipid aldehyd” (LOPs), được tạo ra khi dầu ăn bị đun nóng tới những nhiệt độ khác nhau. Các thử nghiệm cho thấy dầu dừa sinh ra nồng độ aldehyd thấp nhất, và lượng aldehyd tạo ra khi đun nóng dầu ngô và dầu hướng dương nhiều gấp 3 lần bơ.

Đặc biệt, với “một bữa ăn điển hình gồm cá và khoai tây chiên”, được chiên trong dầu thực vật, chứa lượng aldehyd độc nhiều gấp 100 - 200 lần giới hạn an toàn hằng ngày theo qui định của WHO. Ngược lại, việc đun nóng bơ, dầu ô liu và mỡ trong các thí nghiệm tạo ra lượng aldehyd ít hơn nhiều. Dầu dừa giải phóng lượng chất có hại ở mức thấp nhất.

Những lo ngại về chất độc trong dầu ăn đun nóng được ủng hộ bởi một nghiên cứu của trường Đại học Oxford, cho thấy các a xít béo trong dầu thực vật góp phần gây ra những vấn đề về sức khỏe. GS John Stein, trường Đại học Oxford giải thích “não của người đang bị biến đổi theo cách nghiêm trọng không khác gì sự đe dọa của biến đổi khí hậu”, một phần là hậu quả của dầu ngô và dầu hướng dương.

 Thu Thảo (T/h)