ASC và BAP: 'Thẻ xanh' nâng tầm vị thế thủy sản Việt trên bản đồ thế giới

Bộ đôi tiêu chuẩn vàng

Ngành thủy sản Việt Nam đã và đang khẳng định vai trò là một trong những trụ cột quan trọng của nền kinh tế, đồng thời là nguồn cung cấp thực phẩm thiết yếu cho hàng triệu người trên toàn cầu. Tuy nhiên, trong bối cảnh cạnh tranh quốc tế ngày càng gay gắt và yêu cầu về chất lượng, an toàn, cũng như tính bền vững ngày càng cao, việc áp dụng các tiêu chuẩn quốc tế uy tín như ASC và BAP không còn là lựa chọn mà trở thành điều kiện quyết định đối với doanh nghiệp muốn xuất khẩu thị trường ra quốc tế.

ASC (Aquaculture Stewardship Council): Cam kết về một doanh nghiệp có trách nhiệm

ASC ra đời từ sự hợp tác giữa Tổ chức Bảo vệ Thiên nhiên Thế giới (WWF) và Tổ chức Sáng kiến Thương mại Bền vững Hà Lan (IDH) vào năm 2009, là một tổ chức phi lợi nhuận toàn cầu. Mục tiêu cốt lõi của ASC là thiết lập và quản lý các tiêu chuẩn nghiêm ngặt cho hoạt động nuôi trồng thủy sản có trách nhiệm, cân bằng giữa yếu tố kinh tế, môi trường và xã hội.

Tiêu chuẩn ASC và BAP giúp doanh nghiệp ngành thủy sản Việt Nam tiếp cận dễ dàng hơn với thị trường quốc tế.

Tiêu chuẩn ASC được xây dựng dựa trên những nguyên tắc khoa học và thông qua quá trình tham vấn rộng rãi các bên liên quan, bao gồm các nhà khoa học, tổ chức phi chính phủ, nhà sản xuất và nhà bán lẻ. Bốn trụ cột chính của tiêu chuẩn ASC bao gồm:

Bảo vệ môi trường: Giảm thiểu tác động tiêu cực đến hệ sinh thái tự nhiên, quản lý hiệu quả chất thải và sử dụng tài nguyên nước, bảo tồn đa dạng sinh học.

Chăm sóc sức khỏe động vật: Đảm bảo điều kiện sống tối ưu cho các loài thủy sản nuôi trồng, phòng ngừa dịch bệnh và hạn chế tối đa việc sử dụng thuốc kháng sinh.

An toàn thực phẩm: Đảm bảo sản phẩm đáp ứng các tiêu chuẩn vệ sinh an toàn thực phẩm khắt khe, không chứa các chất độc hại và có thể truy xuất nguồn gốc rõ ràng.

Trách nhiệm xã hội: Đảm bảo quyền lợi và điều kiện làm việc công bằng, an toàn cho người lao động, tôn trọng cộng đồng địa phương và giải quyết các vấn đề liên quan đến an sinh xã hội.

Hiện tại, ASC đã hoàn thiện tiêu chuẩn áp dụng cho nhiều loài thủy sản nuôi trồng quan trọng, bao gồm tôm, cá tra, cá hồi, cá rô phi, nhuyễn thể hai mảnh vỏ và nhiều loài khác. Chứng nhận ASC không chỉ giới hạn ở trang trại nuôi mà còn mở rộng đến chuỗi hành trình  sản phẩm, đảm bảo tính bền vững từ khâu nuôi trồng đến chế biến và phân phối.

BAP (Best Aquaculture Practices): Tiếp cận toàn diện chuỗi giá trị

BAP được phát triển bởi Liên minh Nuôi trồng Thủy sản Toàn cầu (GAA), là một bộ quy tắc và hướng dẫn toàn diện về nuôi trồng thủy sản tối ưu. Điểm khác biệt của BAP là tiêu chuẩn này áp dụng cho toàn bộ chuỗi cung ứng thủy sản, bao gồm trại nuôi, cơ sở chế biến, trại giống và nhà máy sản xuất thức ăn. BAP tập trung vào nhiều khía cạnh quan trọng:

Đảm bảo sản phẩm đạt tiêu chuẩn vệ sinh nghiêm ngặt, đáp ứng yêu cầu của người tiêu dùng và các quy định pháp lý; Thiết lập hệ thống theo dõi và đánh giá hiệu quả sản xuất một cách minh bạch, cho phép truy nguyên sản phẩm đến từng công đoạn; Cam kết nuôi trồng bền vững, bảo vệ môi trường, đảm bảo phúc lợi động vật và thích ứng với các thách thức từ biến đổi khí hậu; Áp dụng các phương pháp nuôi trồng tiên tiến, hiệu quả và thân thiện với môi trường.

Hệ thống phân cấp chứng nhận BAP từ 1 sao (trại nuôi đơn lẻ đạt chuẩn) đến 4 sao (toàn bộ chuỗi cung ứng đạt chuẩn) mang lại sự linh hoạt cho các doanh nghiệp tham gia tùy theo quy mô và mức độ phát triển.

"Thẻ xanh" mở cánh cửa hội nhập quốc tế

Để đạt được chứng nhận ASC, các trại nuôi phải đáp ứng hàng loạt yêu cầu khắt khe về quản lý môi trường, từ việc quản lý chất lượng nước, xử lý chất thải, bảo tồn đa dạng sinh học đến việc thực hiện các đánh giá tác động môi trường (BEIA) và tác động xã hội (p-SIA). Tương tự, BAP cũng đòi hỏi doanh nghiệp phải tuân thủ các tiêu chuẩn cao về kỹ thuật nuôi trồng, quản lý sức khỏe vật nuôi, an toàn thực phẩm và trách nhiệm xã hội.

Những nỗ lực đáp ứng các tiêu chuẩn này mang lại lợi ích to lớn cho ngành thủy sản Việt Nam. Đầu tiên, chứng nhận ASC và BAP là "tấm vé thông hành" giúp sản phẩm thủy sản Việt Nam dễ dàng tiếp cận và được chấp nhận tại các thị trường khó tính như Liên minh châu Âu (EU), Nhật Bản, Hoa Kỳ và các hệ thống bán lẻ lớn trên toàn thế giới. Uy tín và chất lượng được đảm bảo bởi các tổ chức quốc tế uy tín giúp tăng cường niềm tin của người tiêu dùng và mở rộng thị phần.

Thứ hai, việc áp dụng các tiêu chuẩn bền vững này giúp tối ưu hóa quy trình nuôi trồng và sản xuất, giảm thiểu rủi ro dịch bệnh, nâng cao hiệu quả sử dụng tài nguyên và giảm chi phí sản xuất về lâu dài. Sản phẩm được chứng nhận cũng thường có giá trị gia tăng cao hơn, mang lại lợi nhuận tốt hơn cho doanh nghiệp.

Cuối cùng, việc tuân thủ các tiêu chuẩn ASC và BAP góp phần xây dựng hình ảnh một ngành thủy sản Việt Nam xanh, có trách nhiệm với môi trường và xã hội, nâng cao vị thế cạnh tranh và đảm bảo sự phát triển bền vững cho tương lai.

ASC và BAP không chỉ là chứng nhận đơn thuần mà còn là "chìa khóa" quan trọng mở ra cánh cửa hội nhập sâu rộng cho ngành thủy sản Việt Nam. Việc chủ động áp dụng và đáp ứng các tiêu chuẩn này là bước đi chiến lược, giúp nâng cao giá trị, uy tín và năng lực cạnh tranh của thủy sản Việt Nam trên thị trường quốc tế, đồng thời đảm bảo sự phát triển bền vững cho ngành trong bối cảnh toàn cầu hóa và biến đổi khí hậu.

Bảo Linh