Bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ trong trong ngành công nghiệp xe máy

Theo số liệu của Cục Quản lý thị trường, trong năm 2016, đơn vị đã xử lý khoảng 2.530 vụ việc vi phạm hành chính trong lĩnh vực sở hữu trí tuệ (bao gồm hàng giả, hàng nhái) và tịch thu gần 97.194 sản phẩm vi phạm.

Trong sáu tháng đầu năm 2017, số vụ vi phạm xử lý đã lên tới 2.721 vụ, với giá trị hàng hóa vi phạm khoảng 21,82 tỷ đồng, tiền phạt nộp về ngân sách nhà nước là 16,8 tỷ đồng, trong đó, số lượng phụ tùng xe máy giả bị xử lý là khoảng 9.730 phụ tùng các loại, phần lớn phụ tùng này là nhập lậu (9.192 phụ tùng) và số còn lại phụ tùng gắn nhãn hiệu giả sản xuất trong nước.

Đó là những con số về các vụ xâm phạm sở hữu trí tuệ (SHTT) trên thị trường đã bị phát hiện trong thời gian được chia sẻ trong Hội thảo quốc tế với chủ đề “Sở hữu trí tuệ và các vấn đề trong việc thực thi quyền sở hữu trí tuệ tại Việt Nam” tổ chức sáng ngày 26/9/ 2017 tại Hà Nội.

Phó Cục trưởng Cục SHTT Lê Ngọc Lâm phân tích tầm quan trọng của việc đăng ký bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ trong kinh doanh toàn cầu và giới thiệu các hoạt động nhằm thúc đẩy, nâng cao nhận thức của người dân về quyền sở hữu trí tuệ ở Việt Nam. Ông nhấn mạnh chủ thể quyền cần có ý thức đăng ký bảo hộ quyền SHTT của mình tại Việt Nam hay bất kỳ thị trường nào doanh nghiệp thiết lập hoạt động kinh doanh vì đó là tiền đề để bảo hộ và thực thị quyền SHTT.

Tiến sĩ Luật học Nguyễn Như Quỳnh, Phó Chánh thanh tra về STHH thuộc Bộ Khoa học và Công nghệ trình bày về thực trạng của việc thực thi quyền SHTT tại Việt Nam, đặc biệt là những khó khăn, thử thách đối với ngành công nghiệp xe máy gặp phải trong việc thực thi Quyền SHTT và các hướng khắc phục, cải thiện của Nhà nước.

Còn ông Nguyễn Trọng Tín- Phó Cục trưởng Cục Quản lý thị trường cho hay đối với các nhà sản xuất phương tiện giao thông nói chung và các nhà sản xuất xe máy nói riêng, phụ tùng xe giả mạo nhãn hiệu luôn là một vấn đề nhức nhối. Bên cạnh việc cơ hội kinh doanh, lợi nhuận bị giảm sút do sự có mặt của hàng giả, uy tín của các nhà sản xuất xe máy còn bị ảnh hưởng bởi chất lượng kém của phụ tùng bị làm giả.

Ông Lê Xuân Lộc, luật sư về sở hữu trí tuệ của Công ty Luật T&G cũng chia sẻ về một số trường hợp vi phạm quyền sở hữu trí tuệ cụ thể trong ngành công nghiệp xe máy và các biện pháp chủ thể quyền đã thực hiện nhằm bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ của mình.

Theo ông Lộc, hiện trên thị trường còn lưu hành rất nhiều xe điện lắp ráp trong nước hay nhập khẩu từ Trung Quốc có kiểu dáng vi phạm kiểu dáng công nghiệp đã đăng ký bảo hộ của các hãng sản xuất xe máy lớn ở Việt Nam như Honda, Yamama, Piaggio, đặc biệt là kiểu dáng xe Vespa của Piaggio. Chủ thể quyền có quyền áp dụng các biện pháp pháp lý thích hợp để bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ của mình.

Năm 2015, tập đoàn Piaggio thông qua công ty Paggio Việt Nam đã khiếu nại thành công Công ty sản xuất xe máy điện DK về hành vi sản xuất xe điện có kiểu dáng giống xe Vespa của Piaggio. Cơ quan thực thi đã tịch thu và tiêu hủy tại nhà máy của công ty vi phạm hơn 100 xe điện, và áp dụng hình thức phạt hành chính gần 200 triệu đồng.

Đại diện của Hiệp hội các nhà sản xuất xe máy Đài loan cũng đã chia sẻ kinh nghiệm từ Đài Loan về việc bảo hộ và thực thi Quyền Sở hữu trí tuệ. Đặc biệt, Đài Loan có tổ chức Cảnh sát về Quyền sở hữu trí tuệ giữ vai trò quan trọng khi luôn luôn tiếp nhận các thông tin về việc vi phạm 24/24 giờ để điều tra và thực hiện các biện pháp nghiêm minh khi lưu giữ, bắt giữ hàng hóa hoặc đối tượng vi phạm hoặc có dấu hiệu vi phạm. Ngoài ra, hoạt động đào tạo tuyên truyền cũng được đẩy mạnh thông qua việc thiết lập các trang điện tử để truyền thông về việc sử dụng các phụ tùng chính hãng.

Kết thúc chương trình, ông Gianluca Fiume - Đại diện Ban điều hành Hiệp hội các nhà sản xuất xe máy Việt Nam (VAMM) đã thể hiện mối quan tâm sâu sắc của VAMM đến việc thực thi quyền sở hữu trí tuệ ở Việt Nam thông qua việc công bố đến cơ quan nhà nước có thẩm quyền và báo chí "Văn bản kiến nghị của VAMM về thực trạng thực thi quyền sở hữu trí tuệ tại Việt Nam."

Bản kiến nghị đề xuất hai nhóm giải pháp, một là kiện toàn lại khung pháp lý với một số đề xuất như mở rộng đối tượng sở hữu trí tuệ mà việc xâm phạm các đối tượng này là cấu thành tội hình sự, nâng cao chế tài phạt tiền đối với hành vi vi phạm pháp luật sở hữu trí tuệ trong xử phạt vi phạm hành chính. Hai là giải pháp nâng cao năng lực thực thi, trong đó có sự phối hợp chặt chẽ hơn giữa các doanh nghiệp, các hiệp hội và các cơ quan quản lý nhà nước.

Các cơ quan thực thi bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ nên chủ động hơn trong việc phát hiện và xử lý các hành vi vi phạm quyền sở hữu trí tuệ.

Hùng Cường (T/h)