Chủ tịch VCCI: Không nên khuyến khích dòng vốn mỏng, công nghệ thấp vào Việt Nam

Ngày 20/8/2019, Bộ Chính trị đã ban hành Nghị quyết số 50-NQ/TW về “Định hướng hoàn thiện thể chế, chính sách, nâng cao chất lượng, hiệu quả hợp tác ĐTNN đến năm 2030”. Đây là Nghị quyết có tầm quan trọng đặc biệt đối với tiến trình đổi mới mô hình tăng trưởng cũng như cơ cấu lại nền kinh tế. Trong đó, Nghị quyết định hướng một chiến lược quan trọng là chào mời những nhà đầu tư nước ngoài chân chính, đáp ứng những tiêu chuẩn cao về công nghệ, lao động… và đương nhiên sẽ phải loại bỏ những nhà đầu tư núp bóng nhằm né thuế, chuyển giá… 

Theo TS. Vũ Tiến Lộc, Chủ tịch Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI), thời gian qua đầu tư nước ngoài đã trở thành nhân tố quan trọng trong sự phát triển của nền kinh tế Việt Nam. Chúng ta trở thành quốc gia thu hút vốn đầu tư thành công trên thế giới và trong khu vực. Tuy nhiên, hiệu quả của vốn đầu tư nước ngoài (FDI) vào nền kinh tế nước ta chưa tương xứng với số lượng của mức đầu tư. Trong một chừng mực nào đó, đầu tư FDI không có sự lựa chọn không những không kết nối được với DN vừa và nhỏ trong nước mà còn có hiện tượng chèn lấn khu vực DN vừa và nhỏ của Việt Nam.

Số liên doanh với DN Việt Nam chỉ chiếm 2 phần trong 10 phần của FDI. Giá trị gia tăng các dự án FDI tạo ra cho nền kinh tế Việt Nam là tương đối thấp. Trong các FDI cũng có sự chuyển giá, có hiện tượng gian lận thương mại, chúng ta phải có những biện pháp rất chuyên nghiệp, quyết liệt để có thể khắc phục trong thời gian tới.

Nói về việc ngoài phải đối diện với tình trạng núp bóng, đầu tư chui, hiện nay xuất hiện thêm tình trạng có dòng vốn ít, nhỏ lẻ, ông Lộc cho biết: “Không nên khuyến khích các dòng vốn này, trên thực tế dòng vốn quá nhỏ, trong lĩnh vực họ làm thì DN vừa và nhỏ trong nước cũng có thể làm. Hãy tạo dư địa cho DN trong nước, không nên khuyến khích các dòng vốn quá mỏng, công nghệ quá thấp như vậy vào Việt Nam. Trong thể chế hóa sắp tới phải tính tới cái đó”.

Ông Lộc cho hay, trong văn kiện này, then chốt, quan trọng bậc nhất là câu Nghị quyết của Bộ Chính trị nói rằng: Trước năm 2021, Việt Nam phải trở thành 1 trong 4 nền kinh tế lọt vào nhóm 4 của Asean về năng lực cạnh tranh và môi trường kinh doanh. Trước 2030, phải nằm trong nhóm 3 về năng lực cạnh tranh và môi trường kinh doanh. Tức là chúng ta phải trở thành một trong những nền kinh tế dẫn đầu ASEAN về năng lực cạnh tranh và môi trường kinh doanh.

Mục tiêu đó về thể chế là quan trọng bậc nhất để chúng ta cải thiện về môi trường đầu tư kinh doanh ở Việt Nam. Và chúng ta có thể nâng cấp thúc đẩy được cả DN trong nước và DN đầu tư nước ngoài, tạo môi trường cạnh tranh bình đẳng, thúc đẩy sự liên kết giữa DN trong và ngoài nước.

Đến thời điểm hiện nay, chất lượng môi trường kinh doanh, trong đó có chất lượng thể chế chưa bao giờ được các nhà đầu tư nước ngoài đánh giá cao. Đầu tư nước ngoài đang dựa rất nhiều vào chí phí thấp, vị thế địa kinh tế, địa chính trị của đất nước, vào quy mô thị trường của chúng ta và kết nối với các FDI… tức là chúng ta thu hút đầu tư nước ngoài dựa vào yếu tố giảm chi phí của nền kinh tế. Còn yếu tố về thể chế thúc đẩy cho sự đổi mới sáng tạo, sự an toàn của các nhà đầu tư, sự nhất quán của hệ thống chính sách… còn nhiều hạn chế.

Thủ tục hành chính của chúng ta còn rườm rà so với các hệ thống khác trong khu vực. Chính vì vậy chúng ta mới đang ở chất lượng thể chế trung bình trong so sánh tương quan ASEAN. Theo xếp hạng của Ngân hàng Thế giới, của Diễn đàn kinh tế thế giới mới xếp thứ 5. Khoảng cách của chúng ta với nền kinh tế thứ 4 là gần 20 bậc.

Ông Lộc cũng chia sẻ rằng, chúng ta đang nói đến nền kinh tế số, các nhà đầu tư FDI thế hệ mới, tuy nhiên, theo xếp hạng của Diễn đàn kinh tế thế giới năm ngoái, chúng ta vẫn thuộc nhóm các nền kinh tế chưa chuẩn bị sẵn sàng cho kinh tế số. Từ đó, yêu cầu cải cách môi trường kinh doanh, thủ tục hành chính là yêu cầu hàng đầu.

Thanh Minh