Chủ xe đời mới khó khăn trong việc tìm mua nhiên liệu đạt chuẩn Euro 5

Theo Quyết định 49/2011/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ, các loại xe ô tô sản xuất, lắp ráp và nhập khẩu mới phải áp dụng tiêu chuẩn khí thải mức 5 (Euro 5) từ ngày 1/1/2022.

Theo Bộ Công Thương, việc Việt Nam ký kết tham gia và thực hiện các hiệp định thương mại (FTA) thế hệ mới trong 10 năm qua cũng đặt ra các yêu cầu phải thúc đẩy chuyển dịch năng lượng sạch. Trong lĩnh vực giao thông đường bộ, nhiên liệu sạch được quy định bởi các bộ tiêu chuẩn nhiên liệu, ngày một khắt khe.

Cuối năm 2022, Bộ KH&CN ban hành quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về xăng, diesel và nhiên liệu sinh học (QCVN 01:2022/BKHCN), hiệu lực thi hành từ 1/2/2023.

Từ năm 2022, nhiều hãng xe như Toyota, Mitsubishi, Ford, Isuzu… đã triển khai quy định này trên các mẫu xe mới ra thị trường, thậm chí Toyota còn tung sản phẩm đạt chuẩn khí thải Euro 5 từ trước thời điểm quyết định 49 có hiệu lực. Điểm chung của các mẫu xe đạt chuẩn khí thải Euro 5 là đều trang bị thiết bị cảm biến khí thải OBD cũng như các thiết bị lọc khí để làm giảm hàm lượng hạt phát thải gây ô nhiễm (PM) và các khí gây ô nhiễm (CO, HC, NOx) ra ngoài không khí. Thay đổi quan trọng nhất của tiêu chuẩn Euro 4 so với Euro 5 là hàm lượng lưu huỳnh tối đa trong nhiên liệu giảm từ 50 mg/kg xuống 10 mg/kg, tức giảm 5 lần.

Loại nhiên liệu đạt tiêu chuẩn khí thải Euro 5 là xăng RON 95-V và dầu diesel là DO 0,001S-V, đều được nhập khẩu từ nước ngoài. Hiện nguồn cung xăng RON 95-V được bán phổ biến hơn, vì vậy người sở hữu ô tô máy xăng gặp trở ngại ít hơn, trong việc tiếp cận nhiên liệu đúng tiêu chuẩn. Tuy nhiên, với dầu diesel là DO 0,001S-V số lượng cửa hàng bán hiện nay rất hạn chế.

Theo thống kê, tại TP HCM chỉ có khoảng 70 trạm bán dầu DO 0,001S-V trong tổng số hơn 580 trạm bán xăng, dầu, chiếm tỷ lệ khoảng 12%. Hà Nội có khoảng 76 trạm, trong tổng gần 500 trạm bán xăng, dầu, chiếm tỷ lệ khoảng 15%. Cả nước có khoảng 1.200 trạm có bán dầu DO 0,001S-V, trong tổng số 17.000 trạm bán xăng, dầu, chiếm tỷ lệ khoảng 7%.

Do số lượng trạm bán dầu DO 0,001S-V còn ít, nên gây bất tiện lớn cho người sử dụng ô tô động cơ diesel tiêu chuẩn Euro 5, đặc biệt là ở những nơi cách xa trung tâm lớn. Thời gian qua, một số người tiêu dùng ở các tỉnh như: Bắc Giang, Lạng Sơn, Yên Bái, Cao Bằng, Hà Giang… nơi sử dụng nhiều xe bán tải và xe SUV máy dầu, đã phản ánh, xe của họ mới mua, trong hướng dẫn sử dụng, khuyến cáo của nhà sản xuất ghi rõ “nên đổ dầu DO 0,001S-V”, nhưng tại nơi họ sinh sống không tìm đâu ra loại dầu này.

Theo tài liệu kỹ thuật của các hãng xe, việc xe đạt chuẩn Euro 5 nhưng sử dụng nhiên liệu không đạt chuẩn có thể xảy ra báo lỗi. Khi hệ thống xử lý khí thải báo lỗi, công suất động cơ sẽ bị giới hạn, gây ra tình trạng yếu máy và tăng tiêu hao nhiên liệu.

Về lâu dài, nhiên liệu không đạt chuẩn có thể gây hư hỏng một số chi tiết như kim phun nhiên liệu, hệ thống DPF, hệ thống SCR, cảm biến A/F, cảm biến oxy; hình thành axit H2SO4 gây ăn mòn chi tiết truyền động, giảm tuổi thọ động cơ.

Theo thông tin từ Hiệp hội Các nhà sản xuất ô tô Việt Nam (VAMA), một số hãng xe hội viên phản ánh việc khách hàng của họ gặp khó khăn trong việc tiếp cận nhiên liệu đạt chuẩn.

Một khách hàng ở Nghệ An đang sử dụng xe Ford Everest 2023 máy dầu (chuẩn khí thải Euro 5), cho biết: "Rất bất tiện khi tìm kiếm trạm nhiên liệu có dầu diesel 0,001S-V để bơm. Mỗi lần hết dầu, tôi phải chạy xe từ huyện Yên Thành ra trạm xăng dầu tận xã Diễn An (huyện Diễn Châu) cách khoảng 30 km, mới có cây bơm dầu đạt chuẩn".

Đối với địa bàn Nghệ An, hiện có hàng ngàn ô tô máy dầu đạt tiêu chuẩn Euro 5 đã được bán đến tay người tiêu dùng, nhưng đa số đang phải sử dụng nhiên liệu dưới chuẩn, do toàn tỉnh có hơn 600 cửa hàng xăng dầu, tuy nhiên chỉ 8 cửa hàng xăng dầu trong hệ thống Petrolimex bán dầu đạt Euro 5 (DO 0,001S-V).

Theo chủ một doanh nghiệp bán lẻ xăng dầu ở đường Ngô Gia Tự (Long Biên, Hà Nội), nhiên liệu đạt chuẩn mới chưa thể sản xuất trong nước mà phải nhập khẩu, nên cần thêm thời gian để gia tăng khối lượng tích trữ tồn kho. Bên cạnh đó, các nhà bán lẻ xăng dầu phải cân đối nhu cầu của khách hàng để điều chỉnh cột bơm, kho chứa, cân đối tồn kho với nguồn lực tài chính khi mua loại nhiên liệu này.

Với những lý do kể trên, Hiệp hội Xăng dầu Việt Nam (VINPA) đã có những nỗ lực để hỗ trợ người tiêu dùng tìm kiếm địa điểm bán nhiên liệu đạt tiêu chuẩn thông qua các chỉ dẫn tại điểm bán, cũng như chỉ dẫn thông qua app điện thoại.

Về phần mình, VAMA cũng đã nhiều lần đề xuất lên Chính phủ: cần có sự phối hợp chặt chẽ hơn giữa các bộ, ban, ngành, các đơn vị liên quan, cương quyết buộc hệ thống cung cấp xăng dầu phải đáp ứng nhu cầu về nhiên liệu thế hệ mới cho người dân.

Mới đây, Toyota Việt Nam đã yêu cầu khách hàng ký cam kết bằng văn bản, phải đổ đúng dầu DO 0,001S-V cho xe động cơ diesel tiêu chuẩn Euro 5, mua của hãng, để không bị từ chối bảo hành. Những hãng khác như Ford, Mitsubishi, Nissan... không có yêu cầu tương tự, nhưng nếu người dùng đổ dầu không như khuyến cáo, gây hư hỏng các chi tiết liên quan đến động cơ, hãng có thể từ chối bảo hành.

Chuyên gia kỹ thuật của VAMA cho biết, nếu đổ dầu dưới tiêu chuẩn liên tục, xe dễ báo lỗi và gây hư hỏng một số chi tiết, nặng nhất là bộ trung hòa khí thải. Trên thị trường, bộ trung hòa khí thải có giá hàng chục triệu đồng. Chẳng hạn, bộ trung hòa khí thải trên chiếc Mitsubishi Pajero Sport có giá khoảng 58 triệu đồng chưa VAT.

 Khánh Mai (t/h)