Chuyện đấu thầu ở Agribank: In lịch Xuân hàng năm và những dấu hiệu bất thường

Chia nhỏ dự án?

Agribank vốn là Ngân hàng thương mại Nhà nước nên việc mua sắm công phải thực hiện theo quy định của Luật Đấu thầu và các văn bản liên quan.

Theo khoản 1, Điều 71 Nghị định 63/2014/NĐ-CP hàng hóa, dịch vụ được xếp vào Danh mục mua sắm tập trung là hàng hóa, dịch vụ mua sắm với số lượng lớn; hàng hóa, dịch vụ có yêu cầu tính đồng bộ.

Về điều này, tại Khoản 1, Điều 8 Quy chế thực hiện đầu tư, quản lý tài sản cố định và thuê trụ sở làm việc trong hệ thống Agribank ban hành ngày 02/12/2015 cũng quy định rõ: Tài sản cần mua với số lượng nhiều, tổng giá trị mua lớn, chủng loại tương tự, yêu cầu đồng bộ về kỹ thuật đối với các đơn vị trong hệ thống Agribank thì có thể mua sắm tập trung.

Agribank là Ngân hàng thương mại Nhà nước hàng năm đều tổ chức in và phát hành Lịch Xuân với số lượng lớn trên toàn hệ thống để tặng khách hàng, quảng bá hình ảnh. Tuy nhiên, hoạt động hàng năm này đều không được Agribank tổ chức theo hình thức mua sắm tập trung mà chủ động, hướng dẫn chia nhỏ cho các đơn vị, chi nhánh tự thực hiện.

Như để in ấn Lịch Xuân 2016 của Agribank (lịch block và lịch để bàn) ngày 20/11/20015 Agribank đã có văn bản gửi các Trưởng Văn phòng đại diện khu vực miền Trung, miền Nam, Tây Nam Bộ; Giám đốc các chi nhánh loại I, Loại II; Chi nhánh Campuchia về việc hướng dẫn in lịch và sử dụng maket.

Theo đó, Agribank chi tối đa cho việc in ấn của Trụ sở chính (gồm các đơn vị sự nghiệp) là 500 triệu đồng; Văn phòng đại diện khu vực miền Trung, miền Nam, Tây Nam Bộ 200 triệu đồng; Các chi nhánh loại I là 80 triệu đồng; Chi nhánh loại II là 50 triệu đồng; Chi nhánh Camphuchia 50 triệu đồng.

Chỉ theo Bảng phân bổ định mức chi phí in lịch Block và lịch để bàn xuân Bính Thân 2016 mà Agribank liệt kê cho 152 chi nhánh thì tổng định mức chi phí tối đa cho in lịch khoảng lên đến trên 30 tỷ đồng. Đây là một con số đầu tư hàng năm tương đối lớn cho việc in ấn.

Theo giải thích của Agribank, với quy mô mạng lưới rộng khắp cả nước, cộng thêm tính đa dạng về đối tượng khách hàng và đặc điểm văn hóa của từng vùng miền do vậy Agribank đã giao cho các chi nhánh chủ động lựa chọn sản phẩm và hình thức quảng bá thương hiệu (không nhất thiết phải là in lịch) là phù hợp với đặc thù và tính chất hoạt động của Agribank.

Giải thích này khá khó hiểu, bởi thực tế Ban Tiếp thị và Truyền thông Agribank còn đưa ra mẫu chung về thiết kế maket Lịch Xuân và hướng dẫn chi tiết các chi nhánh, đơn vị tải và sử dụng maket để in ấn, phát hành lịch.

Có nghĩa là, mặc dù các chi nhánh Agribank được phép in Lịch Xuân theo số tiền đã phân bổ nhưng vẫn được hướng dẫn in ấn theo mẫu maket mà Ban Tiếp thị và Truyền thông Agribank đã đưa ra.

Cần lưu ý rằng, pháp Luật Đấu thầu cũng đã quy định hoạt động mua sắm số lượng lớn, đồng bộ phải được tiến hành mua sắm tập trung và ngay tại Quy chế mua sắm của Agribank cũng nêu rõ tài sản cần mua với số lượng nhiều, tổng giá trị mua lớn, chủng loại tương tự có thể mua sắm tập trung.

Vậy phải chăng hoạt động in Lịch Xuân tặng khách hàng được Agribank thực hiện hàng năm với số lượng lớn toàn hệ thống, sử dụng chung một maket lại không được xếp vào loại hàng hóa phải mua sắm tập trung theo quy định?

Theo tài liệu phóng viên có được, năm 2017 Agribank đã chi cho xuất bản tài liệu, tuyên truyền, quảng cáo, tiếp thị, khuyến mại 504,802 tỷ đồng, năm 2016 là 427,564 tỷ đồng.

Công ty con trúng thầu công ty mẹ?

Nói là do đặc thù, riêng biệt vùng miền của các chi nhánh cần phải có “lịch đặc thù” cho phú hợp nhưng Agribank cũng đưa ra mẫu maket lịch chung, hướng dẫn chi tiết các chi nhánh sử dụng để in ấn.

Cụ thể tại văn bản ngày 20/11/2015, Ban Tiếp thị và Truyền thông Agribank đã có văn bản gửi các Trưởng Văn phòng đại diện khu vực miền Trung, miền Nam, Tây Nam Bộ; gửi Giám đốc các Chi nhánh loại I, loại II; Chi nhánh Campuchia về việc sử dụng maket lịch Xuân 2016.

Theo đó Ban Tiếp thị và Truyền thông Agribank chỉ dẫn cụ thể các đơn vị tải maket thiết kế lịch Xuân tại địa chỉ: “Máy chủ Trung tâm Công nghệ Thông tin số 19/Thư mục Ban Tiếp thị và Truyền thông/Thư mục MAKET LICH AGRIBANK 2016”.

Tuy nhiên, theo tìm hiểu của phóng viên trùng thời điểm đó Công ty TNHH MTV Dịch vụ Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Việt Nam hay còn gọi là Công ty Dịch vụ Agribank (một công ty con của Agribank) cũng có Thư chào hàng với thiết kế maket Lịch Xuân 2016.

Trên website của Công ty Dịch vụ Agribank cũng đã đăng tải mẫu thiết kế Lịch Xuân Agribank 2016.

Nội dung Thư chào nêu rất rõ: “Nội dung in theo maket đã được Agribank phê duyệt đấu thầu mẫu thiết kế”. Tức là mẫu maket Lịch Xuân 2016 đã được Agribank phê duyệt qua đấu thầu, đơn vị trúng thầu chính là Công ty Dịch vụ Agribank.

Tại Thư chào Công ty Dịch vụ Agribank cũng đề nghị: “Các chi nhánh Agribank có nhu cầu đặt in liên hệ với Công ty trước ngày 28/11/2015”.

Nếu như Thư chào thì chính công ty con của Agribank lại trúng gói thầu của Agribank. Đây là điều đáng lưu ý bởi, theo Điều 6, Luật Đấu thầu để đảm bảo tính cạnh tranh trong đấu thầu thì nhà thầu tham dự thầu phải độc lập về pháp lý và độc lập về tài chính với chủ đầu tư, bên mời thầu.

Mà theo Điều 2, Nghị định 64/2014/NĐ-CP nhà thầu được đánh giá là độc lập về pháp và độc lập về tài chính với chủ đầu tư, hay bên mời thầu thì phải không cùng thuộc một cơ quan hoặc tổ chức trực tiếp quản lý.

Nếu như áp dụng các quy định này vào trường hợp in Lịch Xuân 2016 Agribank có thể thấy, Công ty Dịch vụ Agribank chính là công ty con của Ngân hàng Agribank. Vì vậy đặt ra nghi ngại về tính cạnh tranh tại gói thầu in Lịch Xuân này, và việc này Agribank đã làm đúng với quy định đấu thầu hay chưa?

Về công tác đấu thầu, Agribank không chỉ thực hiện hoạt động in Lịch Xuân hàng năm, mà những năm qua Agribank và các chi nhánh cũng tổ chức đấu thầu, mua sắm nhiều loại hàng hóa, gói thầu lớn khác như mua sắm: ô tô, thiết bị tin học, máy trạm (PC) và máy tính xách tay, máy ATM, máy điều hòa;…

Hay việc mua sắm sản phẩm quảng bá thương hiệu phục vụ công tác tiếp thị năm 2018 (1200 cặp da), mua sắm sản phẩm quảng bá thương hiệu phục vụ Hội nghị tri ân khách hàng năm 2017, tổ chức đấu thầu cung cấp quà tặng 30 năm thành lập Agribank, cung cấp giải pháp mật khẩu một lần (OTP) bảo mật cho các ứng dụng của Agribank, cung cấp và triển khai hệ thống quản lý chất lượng dịch vụ công nghệ thông tin,…

Theo Quyết định 1493/QĐ-NHNo-HĐMSTT ngày 19/7/2018, Tổng Giám đốc Agribank đã phê duyệt kế hoạch dự án đầu tư mua sắm tập trung thiết bị tin học Agribank với tổng mức đầu tư là trên 11 tỷ đồng, với thời gian bắt đầu tổ chức lựa chọn nhà thầu vào quý 3/2018.

Có thể thấy, Agribank đã và đang tiếp tục thực hiện nhiều gói thầu mua sắm, điều đáng nói là có một số gói thầu như: mua sắm thiết bị tin học tại nhiều chi nhánh Agribank, cung cấp máy tính xách tay cho Trụ sở chính Agribank,… đều do một doanh nghiệp tư nhân trúng thầu.

Nên nhớ, năm 2006 Thanh tra Chính phủ đã từng tiến hành thanh tra việc quản lý, mua sắm tài sản tại Agribank, qua đó phát hiện hàng loạt sai phạm, trong đó cũng có các gói thầu mua sắm ô tô, các dự án tin học.

Vậy hồ sơ thầu, phương thức đấu thầu, vì sao có những trường hợp một doanh nghiệp tư nhận trúng nhiều gói thầu tại Agribank? Chúng tôi sẽ thông tin chi tiết tại kỳ 2: “Những kiểu đấu và trúng thầu ở Agribank” mời độc giả đón đọc.

Loan Hoàng