Chuyển đổi số theo chiều sâu, lấy hiệu quả, tốc độ và người dân làm trung tâm

Hình thành nền móng vững chắc

5 năm kể từ khi Chính phủ ban hành Chương trình Chuyển đổi số quốc gia đến năm 2025, định hướng đến năm 2030, hành trình số hóa tại Việt Nam đã lan tỏa sâu rộng, trở thành dòng chảy chủ đạo trong phát triển quốc gia. Từ Trung ương đến địa phương, từ cơ quan nhà nước, doanh nghiệp đến người dân, chuyển đổi số không còn là khẩu hiệu mà đã đi vào thực tiễn qua từng dịch vụ, từng thủ tục và hoạt động sản xuất, kinh doanh cụ thể.

Chuyển đổi số đã hình thành nền móng vững chắc về hạ tầng, thể chế và dịch vụ số.

Tại Chương trình chào mừng Ngày Chuyển đổi số quốc gia năm 2025, Thứ trưởng Thường trực Bộ Khoa học và Công nghệ Vũ Hải Quân khẳng định: “Sau 5 năm triển khai Chương trình, Việt Nam đã bước qua giai đoạn khởi động và đang tiến vào giai đoạn tăng tốc”. Theo ông, từ những bước đi còn bỡ ngỡ, chuyển đổi số nay đã trở thành một phần trong đời sống, từ định danh điện tử VNeID, ví điện tử, Zalo, Cổng Dịch vụ công cho tới giao dịch trực tuyến, giúp người dân cảm nhận rõ tiện ích và sự thuận lợi mà công nghệ mang lại.

Hạ tầng số được đầu tư mạnh mẽ, với mạng viễn thông băng rộng phủ tới 99,3% thôn, bản trên cả nước; tốc độ Internet di động trung bình đạt 146,64 Mb/giây, xếp hạng 20 thế giới; mạng 5G đã được triển khai với 26% diện phủ sóng. Đây là nền tảng vững chắc để Việt Nam bước vào giai đoạn bùng nổ của kinh tế số.

Ở khu vực công, Chính phủ số có bước tiến vượt bậc. Theo đánh giá của Liên Hợp quốc, chỉ số phát triển Chính phủ điện tử của Việt Nam đã tăng 15 bậc so với kỳ công bố trước, phản ánh nỗ lực xây dựng nền hành chính minh bạch, hiệu quả và gần dân hơn. Kinh tế số cũng trở thành trụ cột quan trọng thúc đẩy tăng trưởng, với doanh thu ngành công nghiệp công nghệ thông tin năm 2024 đạt 2,772 triệu tỷ đồng (tương đương 118 tỷ USD), tăng 24% so với năm trước; xuất khẩu phần cứng, điện tử tăng 29%. Kinh tế số hiện đóng góp 14–15% GDP và đang tiến gần mục tiêu 20% vào năm 2025.

Trong bối cảnh đại dịch và sau đại dịch covid-19, tiến trình số hóa được đẩy nhanh hơn để đáp ứng yêu cầu thực tiễn, hình thành hàng loạt nền tảng quan trọng như Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, Hệ thống họp trực tuyến Chính phủ, Cơ sở dữ liệu đất đai, Cổng Dịch vụ công quốc gia. Hạ tầng định danh và xác thực điện tử được hoàn thiện, giúp người dân giao dịch trực tuyến an toàn, thuận tiện.

Cùng với đó, thể chế và chính sách chuyển đổi số ngày càng được hoàn thiện, từ Nghị quyết số 57-NQ/TW của Bộ Chính trị đến các chương trình, kế hoạch chuyển đổi số cấp Bộ, ngành, địa phương, thể hiện quyết tâm mạnh mẽ của hệ thống chính trị trong tạo hành lang pháp lý cho tiến trình số hóa toàn diện. Những kết quả đạt được là nền móng quan trọng cho bước phát triển tiếp theo.

Tăng tốc và gần dân hơn

Theo Thứ trưởng Vũ Hải Quân, thế giới số đang chuyển động từng giây, nếu Việt Nam chậm sẽ tụt hậu. Vì vậy, giai đoạn 2026 - 2030, chuyển đổi số quốc gia phải nhanh hơn trong hoàn thiện thể chế, trong triển khai chiến lược, trong ứng dụng công nghệ và đặc biệt là trong thay đổi tư duy, cách làm. Cùng với tốc độ, chuyển đổi số cũng phải hiệu quả hơn, được đo bằng kết quả cụ thể và giá trị mang lại cho người dân, doanh nghiệp và nền kinh tế. “Một đồng đầu tư cho chuyển đổi số phải mang lại nhiều đồng lợi ích”, ông nhấn mạnh.

Hiệu quả không chỉ được tính bằng số lượng dự án, phần mềm được triển khai mà phải đo bằng lợi ích thật: bao nhiêu người dân được phục vụ tốt hơn, chi phí giảm bao nhiêu, năng suất tăng thế nào.

Một điểm nhấn lớn của giai đoạn tới là việc xây dựng Luật Chuyển đổi số, do Bộ Khoa học và Công nghệ chủ trì soạn thảo. Dự luật này được xem là “xương sống pháp lý” cho tiến trình số hóa quốc gia, không chỉ là luật kỹ thuật mà là luật điều phối, tổ chức và kiến tạo hệ sinh thái số thống nhất. Đây sẽ là hành lang pháp lý quan trọng giúp Việt Nam tiến tới một nền quản trị hiện đại, minh bạch và vận hành dựa trên dữ liệu.

Cùng với đó, Bộ Khoa học và Công nghệ cũng đang xây dựng Đề án “Chuyển đổi số doanh nghiệp, hợp tác xã và hộ kinh doanh giai đoạn 2026–2030”, đặt mục tiêu đến năm 2030 đưa tối thiểu 650.000 doanh nghiệp đạt mức “Xuất phát”, 250.000 doanh nghiệp đạt mức “Tăng tốc”, 80.000 doanh nghiệp đạt mức “Tối ưu” và 20.000 doanh nghiệp đạt mức “Tinh anh”.

Đề án cũng hỗ trợ 100% hợp tác xã, hộ kinh doanh đủ điều kiện ứng dụng giải pháp chuyển đổi số hiệu quả, nâng cao năng suất lao động; hỗ trợ 50.000 doanh nghiệp đổi mới sáng tạo; áp dụng cơ chế hỗ trợ theo nguyên tắc đối ứng, Nhà nước hỗ trợ tối đa 50% trong vòng 1 năm, phần còn lại do doanh nghiệp tự đầu tư, đảm bảo công bằng, hiệu quả và phù hợp với từng ngành nghề.

Duy Trinh